Lesbók Morgunblaðsins - 04.02.2006, Blaðsíða 9

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 4. febrúar 2006 | 9
sjaldnar sem maður heyrir talað um góð rými.
HA: Þegar hugsað er út í borgina og innra
rými hennar, þá má segja að ef framhliðar
húsanna mynda innra rými borgarinnar og sýna
svipbrigði hennar þá er innra rými húsanna ytra
byrði íbúanna. Þar af leiðandi á saga hússins
uppruna sinn í margbreytileika þjóðfélagsins
sem það byggir. Getum við séð fyrir okkur
hvernig innra rými þjóðfélagsins okkar gæti orð-
ið ef við hugsum út í gífurlega þróun síðustu ára
á sviði tækni sem hefur gjörbreytt starfsháttum
okkar?
Arkibúllan: Hvernig þróast umhverfið með
upplýsingatækninni? Kannski er meiri áhersla
lögð á það tvívíða í dag. Það tengist hugsanlega
skjánotkun og það að framhliðar eru orðnar
meira lifandi. Nú er meiri hraði í þjóðlífinu, meiri
óróleiki, kannski meira öngþveiti. En við komum
svo örugglega til með að hafa þörf fyrir að leita
aftur að reglunni og rónni.
Í gær vorum við að ræða hér á stofunni um
Svarta demantinn í Danmörku, sem er gott
dæmi um nútímalega byggingu. Hraðbrautin
klífur bókasafnið í tvennt, framhliðarnar koma
hallandi á móti þér og maður horfir á bílana fyrir
neðan. Mjög lítil rými eru í kring um bygginguna
og eins eru inni í henni meiri umferðarrými en
rými til að lifa í. Í næsta nágrenni stendur Krist-
jánsborgarhöllin sem algjör andstæða með fjöl-
breyttum úti- og innirýmum. Maður getur vel
haft skoðun á útliti beggja þessara bygginga,
hvort þær séu fallegar eða ljótar, góðar eða
slæmar, en í þeirri síðarnefndu eru rými sem
ekki eru til staðar í nútímabyggingunni.
Skjárinn og tölvan, þessi gluggi fyrir framan
þig, hljóta að hafa áhrif á rýmismótun og um-
hverfið. Þetta er að verða þitt umhverfi, þitt
rými, rými tölvunnar og helst viltu ekki hafa
glugga því myrkrið er best fyrir skjáinn. Þetta
viðhorf hlýtur að móta og hafa áhrif á rýmið þeg-
ar upp er staðið. Kannski ekkert endilega til
bóta, þó jú akkúrat þegar þú ert fyrir framan
skjáinn. En kannski hræðist maður pínulítið að
rýmisupplifun fari yfir í tölvurnar.
HA: Eftir að hafa velt fyrir sér svo ólíkum
málefnum sem hafa áhrif á umhverfi okkar og
húsagerð þess, hvaða sýn hafið þið á arkitekt-
inn? Er hann listamaður, ljóðskáld, heimspek-
ingur, hagfræðingur, umhverfissinni, sálfræð-
ingur …?
Arkibúllan: Arkitektinn vill bara vera arki-
tekt, en hann hefur alltaf snertifleti með fleiri
fögum. Hann verður að hafa skilning á mörgum
sviðum vegna þess að hann er að fjalla um mann-
eskjuna, hann er að fjalla um umhverfi mann-
eskjunnar, um náttúruna og hvernig má nálgast
hana.
um að ná sáttum heldur að finna einkenni stað-
arins sem getur orðið aflvaki hugmynda og úr-
lausna. Stundum hefur þetta verið kallað andi
staðarins eða Genius loci.
Okkur finnst við í raun mjög heppnar að vera
arkitektar á Íslandi. Hér eru svo stórar spurn-
ingar og sterk náttúra. Fyrir okkur er mikilvægt
að vera með náttúrunni, spila með henni og það
er það viðhorf sem við ólumst upp við í arkitekt-
anáminu í Skandinavíu. Það að vera fæddur hér
og uppalinn er þó enn sterkara því maður er jú
alltaf að sækja inn í sinn hugar- og reynsluheim,
leita að rýmum eða upplifunum sem maður vill
koma á framfæri.
HA: Byggingarlist vísar ekki lengur eingöngu
á sjálfa sig. Hún leggur út á áður ókunn mið inn-
an þjóðfélagsins og staðbundinnar menningar,
auk þess að beina sjónum sínum að persónu-
legum aðstæðum viðskiptavinanna. Á hvern hátt
endurspeglast þetta viðhorf – fjölgreina eig-
inleikar byggingarlistarinnar – í hönnun ykkar?
Arkibúllan: Það er alltaf ákveðinn ásetningur
við upphaf hvers verkefnis að reyna að ýta tíð-
arandanum svolítið til hliðar, einblína frekar á
staðinn og notandann. Þetta er höldum við
ásetningur allra, að reyna að fara í kjarna eða
eðli verkefnisins og ýta til hliðar tísku, straum-
um og stefnum. Það eru alveg ótrúlega margir
sem halda að byggingarlist gangi bara út á tísku
og stíl meðan við vildum óska þess að hún snerist
um meginhugmynd, rými og góðar útfærslur. Á
hinn bóginn verður maður aldrei laus við sinn
tíma og það sem er að gerast í húsagerðarlist.
Það er í raun alveg ótrúlegt hvað húsnæði hef-
ur lítið breyst síðustu nær 100 ár. Grunnþarfir
manneskjunnar eru enn þær sömu: að borða,
sofa og vera saman og það er ef til vill orsökin
fyrir því að þessi umræða hefur ekki verið tekin
upp á ný. Spurningar eins og: hvernig vil ég búa,
hvernig vil ég lifa, í hvernig rýmum vil ég vera?
eru alltaf jafn mikilvægar. Þessi umræða
blómstraði vissulega í funksjónalismanum
snemma á síðustu öld og út úr henni komu marg-
ar góðar byggingar. Það er síðan svolítið sláandi
að þegar við horfum á íbúðarhúsnæði þá og nú
erum við ekki frá því að rýmin hafi versnað. Þó
erfitt sé að alhæfa má segja að mörg íbúðarhús í
Þingholtunum og Vesturbænum séu dæmi um
hús með mjög góðum rýmum sem þú finnur
hreinlega ekki í nýjustu íbúðarhverfunum í dag.
Staðan er líka svolítið breytt. Áður fyrr
byggði fólk húsin sín sjálft og spurði þá sjálft sig;
hvert á ég að leita til þess að fá teikningar að
húsinu mínu? Nú velur fólk oft á milli nokkurra
möguleika hjá verktökum sem byggja húsin og
gengur svo kannski sjálft frá húsinu að innan
með vali á gólfefnum og innréttingum. Spurn-
ingin er, hvað heldur fólk að það sé að kaupa?
Oft er talað um fjölda herbergja en það er
rmið
Höfundur er listfræðingur.
Áferð Áferð einstakra byggingahluta þjónustubyggingarinnar rennur saman við áferð strandarinnar í
Nauthólsvík.
Þjónustubygging Í samkeppnistillögu sinni, sem hlaut fyrstu verðlaun, að þjónustubyggingum við Gufu-
neskirkjugarð teiknaði Arkibúllan kyrrð náttúrunnar inn í ásýnd kirkjunnar og gerði hana hluta af upp-
lifun safnaðarins þegar gengið er inn.
Íbúðir framtíðarinnar Í samkeppninni um íbúðir framtíðarinnar fyrir Húsnæðismálastofun ríkisins, vann
Arkibúllan fyrstu verðlaun með hugmynd að léttum, hreyfanlegum og vistvænum íbúðum. Hver er þró-
unin í dag?