Morgunblaðið - 06.06.2006, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 2006 25
Matsfyrirtækið Standard & Poor’s hefurendurskoðað mat sitt á horfum umlánshæfismat ríkissjóðs Íslands ogbreytt þeim í neikvæðar úr stöðug-
um. Fyrirtækið greindi frá þessu í gær en gefin
ástæða er aukin hætta á harðri lendingu íslenska
hagkerfisins. Á sama tíma staðfesti S&P þó
óbreyttar lánshæfiseinkunnir ríkissjóðs Íslands
fyrir langtíma- og skammtímaskuldbindingar í
bæði erlendri mynt og íslenskum krónum.
Í tilkynningu frá Standard & Poor’s segir einn-
ig, lauslega þýtt: „Standard & Poor’s breytti einn-
ig mati sínu á horfum á lánshæfismati fyrir lang-
tímaskuldbindingar í erlendri mynt hjá
Íbúðalánasjóði í neikvætt úr stöðugu og staðfesti
lánshæfiseinkunnir hans fyrir langtímaskuld-
bindingar og fyrir skammtímaskuldbindingar í er-
lendri mynt.“
Gæti komið til lækkunar á lánshæfismatinu
Breytingin á horfum er sögð endurspegla aukn-
ar líkur á harðri lendingu þeirrar útlána- og fjár-
festingaþenslu sem hófst árið 2004, þegar dregur
úr því þjóðhagslega ójafnvægi sem skapast hefur.
„Auknar launahækkanir og annar verðbólgu-
þrýstingur munu kalla á frekari stýrivaxtahækk-
anir frá núverandi stigi sem er 12,25%.“
Sagt er að ekki sé búist við að stefnan í ríkisfjár-
málum í aðdraganda þingkosninganna 2007 styðji
viðleitni Seðlabankans til að draga úr verðbólgu.
S&P tiltekur að skuldabyrði hins opinbera sé lítil
en að hins vegar muni mjög mikil erlend skuld-
setning bankanna og mikil markaðsfjármögnun
vera áhyggjuefni. Að auki sé erlend fjármögnun-
arþörf hagkerfisins ein sú mesta sem um getur
meðal ríkja sem hafa lánshæfiseinkunn.
Neikvæðar horfur eru sagðar endurspegla þá
áhættu sem stafi af vaxandi ójafnvægi í hagkerf-
inu. Verði ekki gripið til aðgerða til þess að halda
innlendri eftirspurn og verðbólgu í skefjum, og ef
komi til mikils samdráttar og versnandi efnahags,
gæti það leitt til lækkunar á lánshæfismatinu. Ef
takist með samspili í efnahagsstjórn að draga úr
ójafnvæginu og tengdum áhættuþáttum gætu
horfur um lánshæfismatið orðið stöðugar á ný.
Hætta á harðri lendingu
breytti lánshæfismatinu
Eftir Önnu Pálu Sverrisdóttur
og Þóri Júlíusson
Þessar breytingar á horfumkoma í sjálfu sér ekkimikið á óvart og sömu-leiðis breyting á horfum
lánshæfismats Íbúðalánasjóðs,“
segir Bjarni Ármannsson, forstjóri
Glitnis, um breytingu mats á horf-
um um lánshæf-
ismat ríkissjóðs
og Íbúðalána-
sjóðs úr stöðugu
í neikvætt.
„Hagstjórnin
sem ríkisstjórn-
in hefur staðið
fyrir að und-
anförnu, eins og
að hækka há-
markslán Íbúða-
lánasjóðs, breytingar á lögum sem
heimila hærri veðhlutföll lífeyr-
issjóða til íbúðafjármögnunar og
aðgerðaleysi í framtíðarmálefnum
sjóðsins miða auðvitað ekki að því
að draga úr þenslu í samfélaginu og
vinna þannig með Seðlabanka að
því að draga úr verðbólgu.“
Hann segir ljóst að ríkisstjórnin
þurfi að taka alvarlega t.a.m. til-
lögur Alþjóða gjaldeyrissjóðsins
sem birtust um miðjan maí, um
kerfisbreytingar í þessum efnum.
„Menn hafa ekki sinnt því sem
ítrekað hefur verið bent á sem
þensluhvetjandi. Erlendar fram-
kvæmdir í orkumálum og áliðnaði
annars vegar og kerfisbreytingar í
íbúðamálum hins vegar hafa hvatt
til aukinnar einkaneyslu. Í dag er
það þannig að Íbúðalánasjóður er
með hæstu veðhlutföllin og lægstu
vextina. Það er eitthvað annað en
markaðslögmálin sem þar eru að
baki.“
Hjálpar ekki til við endur-
fjármögnun bankanna
Varðandi áhrif hins breytta mats á
endurfjármögnun bankanna, segir
Bjarni að á sama tíma sé mjög
ánægjulegt að sjá að Standard &
Poor’s hafi sent frá sér tilkynningu
um staðfestingu á lánshæfismati
Glitnis og stöðugum horfum láns-
hæfismatsins. Glitnir eigi að geta
sýnt vel viðunandi arðsemi jafnvel
þótt efnahagskerfið sveiflist. „Það
er á hinn bóginn ljóst að þessi
breyting á framtíðarhorfum rík-
isins og Íbúðalánasjóðs hjálpar
ekki til við endurfjármögnun bank-
anna en að mínu mati hefur þetta
ekki nein úrslitaáhrif þar um.“
Hann segir hins vegar að gerist
það að við lendum í harkalegum
samdrætti á næstu misserum,
þrengist að sjálfsögðu staðan á al-
þjóðlegum lánamörkuðum. „Ég
met það hins vegar svo að Ísland
eigi að hafa alla burði til að nýta
þau stjórntæki sem við höfum til
þess að ná burt þeirri spennu sem
ríkir í hagkerfinu í dag, án þess að
lenda í harkalegri lendingu. Þetta
er viðvörun sem ríkisvaldið hlýtur
að taka alvarlega,“ segir Bjarni.
Viðvörun sem
ríkisvaldið
hlýtur að taka
alvarlega
Bjarni Ármannsson
Líkt og allar neikvæðarfréttir er þetta ekki tilþess að hjálpa okkur,“segir Sigurjón Þ. Árna-
son, bankastjóri Landsbanka Ís-
lands. Hann á hins vegar von á því
að þessar fréttir
hafi mun minni
áhrif en þegar
matsfyrirtækið
Fitch færði horf-
ur í lánshæfis-
einkunn sinni
niður í febrúar
síðastliðnum.
„Þetta er í ein-
hverjum skiln-
ingi staðfesting
á því sem Fitch
var að segja. Þá var þetta breyting.
Nú er hins vegar verið að staðfesta
það sem aðrir hafa þegar sagt.“
Allir verða að taka
höndum saman
Sigurjón segir það lykilatriði fyr-
ir trúverðugleika íslensks fjármála-
kerfis að verðbólgan fari ekki úr
böndunum en Standards & Poor’s
leggi mikla áherslu á að það séu
tekin þau skref í hagstjórn á Ís-
landi, sem virki til þess að slá á
verðbólguna.
„Til þess að það gerist verða allir
að taka höndum saman og gera það
sem þarf að gera til þess að hægja á
kerfinu. Það er búið að taka mörg
skref en betur má ef duga skal. Þá
benda þeir sérstaklega á að þeir
hafa áhyggjur af því að það verði
ekki nægilega mikið aðhald í tilefni
kosninga. Við höfum haft áhyggjur
af því að menn virðast ekki vera að
ganga í takt. Þannig voru fáir að
tala um að draga saman í aðdrag-
anda sveitarstjórnarkosninga en
það er ekki vænlegt til þess að
draga úr þenslunni.“
Sigurjón segir að það, að Seðla-
bankinn einn og sér hækki í sífellu
vextina, leysi ekki vandamálið. Allir
verði að taka höndum saman.
„Það er ákall hjá Standards &
Poor’s um að ríkisvaldið og fleiri
komi að málum og reyni að gera allt
sem hægt er til þess að draga úr
þenslunni en ekki láta Seðlabank-
ann vera einan á vaktinni.“
Í frétt Standard & Poor’s segir
að mjög mikil erlend skuldsetning
bankanna, mikil markaðsfjármögn-
un auk hættu á versnandi lánagæð-
um á Íslandi sé áhyggjuefni.
Sigurjón segir að íslenska banka-
kerfið sé að stórum hluta fjármagn-
að með lántökum erlendis. Það hafi
ætíð verið þannig og hafi ekki
breyst mikið nýlega.
„Það er ákveðin áhætta fólgin í
því. Í því felst að það er lífsnauðsyn-
legt fyrir okkur að hafa gott að-
gengi að fjármálamörkuðum. Það
breyttist með ákveðnum hætti með
yfirlýsingu Fitch – aðgengið varð
erfiðara og kjörin dýrari. Það er
það sem menn hafa verið að glíma
við og ná ákveðnum árangri með en
fjármögnun hefur orðið dýrari.“
Óheppileg tilviljun
Sigurjón segir það óheppilega til-
viljun að Halldór Ásgrímsson, for-
sætisráðherra, hafi sama dag og
fréttin kom ákveðið að draga sig í
hlé.
„Ég hef áhyggjur af því að menn
fari að tengja þetta tvennt saman
en þetta eru ótengd atriði. Ég er
hins vegar viss um að einhverjar
fréttir muni tengja þetta saman.“
Hækkun vaxta leysir
ekki vandann
Sigurjón Þ.
Árnason
Guðni Aðalsteinsson, fram-kvæmdastjóri Fjárstýr-ingar Kaupþings banka,segir að tilkynning
Standards & Poor’s virðist ekki
skipta neinu máli fyrir bankana.
Einn banki á Íslandi sé með láns-
hæfismat frá Standards & Poor’s
og það sé Glitnir en lánshæfismat
bankans hafi verið staðfest í kjöl-
far tilkynningarinnar.
„Fyrir bankana og sérstaklega
Glitni virðist þetta því ekki skipta
neinu máli. […]
Þetta segir
manni það að
þeir meta það
þannig að þetta
hafi ekkert með
lánshæfismat
eða greiðslu-
getu bankanna
að gera. Í heild-
ina tekið eru
þetta samt ekki
jákvæðar fréttir hvernig menn
horfa á íslensk efnahagsmál, en
menn verða hins vegar að greina á
milli ríkisins og bankanna,“ segir
Guðni.
Aðspurður segir hann að þetta
ætti ekki að hafa áhrif á endur-
fjármögnun bankanna.
„Það gæti komið inn smá tímabil
eins og gerist þegar neikvæðar
fréttir koma inn á markað. Þegar
Fitch breytti sínu þá hafði það
einnig áhrif. Ég efast hins vegar
um að þetta hafi eins mikil áhrif.“
Morgunblaðið/Ómar
„Menn verða að greina á
milli ríkisins og bankanna“
Guðni
Aðalsteinsson
voru
aldri og
f ára.
verða
að gang-
r sem
mnir
hverfa á síðustu stundu,“ segir Árni og hrósar
fararstjórunum í hástert. „Haraldur fór fyrstur
og passaði upp á gönguhraðann en hann fór
ekki hraðar en það að allir gætu fylgt eftir. Það
er ekki vandalaust að fara með svona stóran hóp
þessa leið en þetta var afar vel leyst úr hendi. Ég
dáðist að því hvernig fararstjórarnir hjá hverju
teymi tóku á því þegar einhver sýndi þreytu-
merki,“ segir Árni sem kleif hnúkinn síðast fyrir
átján árum. „Þetta var miklu auðveldara núna,
þrátt fyrir að vera orðinn þetta gamall.“
Morgunblaðið/RAX
jum hóp sem stjórnaði gönguhraðanum.
helgina í blíðskaparveðri