Morgunblaðið - 22.07.2006, Síða 8

8 LAUGARDAGUR 22. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Þetta er nú dálítið flóknara hjá mér, hr. seðlabankastjóri. Ég er ekki bara með einn takka.
Ljóst er að mjög erfarið að hægjastum á fasteigna-
markaði hér á landi. Hag-
stæð lánskjör og gott
efnahagsástand hafa fram
til þessa valdið því að eft-
irspurn eftir íbúðarhús-
næði hefur verið afar mikil
en frá því í byrjun árs 2002
hefur vísitala fasteigna-
verðs hækkað um 100%.
Hærri vextir, breyttar
horfur í efnahagsmálum
og hærri verðbólguspá
ollu því að eftirspurn
minnkaði.
Spurningin sem flestir spyrja
sig nú er hvort að fasteignaverð
muni lækka en afleiðingar þess
gætu orðið afdrifaríkar, sér í lagi
ef ekki nást endar saman í rekstri
heimila sem tekið hafa stór lán í
húsnæði sem fellur í verði. Grein-
ingardeild KB banka telur að ekki
sé mikil hætta á hruni á fasteigna-
markaði þótt fasteignaverð muni
lækka um 7% að raunvirði næstu
12 mánuðina. Hins vegar er í
skýrslu greiningardeildarinnar
bent á að allt stefni í að um 4.200
íbúðir verði byggðar á þessu ári
en að einungis þurfi um 3.300
íbúðir til að fullnægja eftirspurn á
fasteignamarkaði. Líkur séu til að
hægja muni verulega á innflutn-
ingi fólks til landsins, enda muni
draga úr eftirspurn eftir vinnuafli
í hagkerfinu, og þörf markaðarins
muni minnka niður í 1.600 íbúðir.
Líklega muni hins vegar 2.500
íbúðir verða byggðar.
Eðlileg þróun
Það er því engin furða að menn
velti vöngum yfir hver áhrif
minnkandi eftirspurnar verði á
byggingariðnaðinn sem einsýnt
þykir að þurfi að draga saman
seglin á næstunni. Hætta er á að
fasteignaverð lækki og sumir
verktakar eigi á hættu að sitja
uppi með íbúðir sem ekki seljast.
Einnig er líklegt að byggingar-
kostnaður fari hækkandi vegna
launaskriðs og hækkana á verði
innflutts byggingarefnis sökum
veikingar íslensku krónunnar.
Fjöldi íbúða í byggingu hefur ekki
verið meiri síðan árið 1979 og
starfsemi byggingariðnaðarins er
í hámarki.
Vilhjálmur Egilsson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka atvinnu-
lífsins, segir að reikna megi með
að byggingarverktakar muni
þurfa að draga saman starfsemi
sína. Hann bendir þó á að mikil
þensla hafi verið í efnahagslífinu
og að slíkt geti ekki haldið áfram
endalaust. „Ástandið er afar óeðli-
legt núna og það er ekki hægt að
gera ráð fyrir þetta haldi svona
áfram,“ sagði Vilhjálmur í samtali
við Morgunblaðið í gær. Jafnvel
þótt verulegur samdráttur yrði í
byggingarframkvæmdum þá
mundi tæplega verða minna um
nýbyggingar en við eðlilegar að-
stæður. Hann telur að enn sé ekki
farið að gæta mjög áhrifa niður-
sveiflunnar. „Það er misjafnt
hvernig menn hafa fundið fyrir
þessu núna en framkvæmdirnar
eru þó enn á fullu. Verktakarnir
klára það sem þeir byrjuðu á og
menn verða ekki varir við veru-
legan samdrátt. Hins vegar byrja
þeir ekki á nýjum framkvæmdum
í sama mæli og áður.“ Vilhjálmur
á ekki von á að hrun verði á mark-
aðnum en hækkanir á fasteigna-
verði muni stöðvast og ef til vill
verði óveruleg lækkun. „Ástandið
er svo óeðlilegt núna að það er
nauðsynlegt að þetta gerist til að
hægt sé að ná verðbólgunni nið-
ur,“ segir Vilhjálmur. Aðspurður
hvenær búast megi við að draga
muni verulega úr framkvæmdum
segir hann að það muni fyrst og
fremst verða þegar líða fari á
þetta ár og í byrjun þess næsta.
Vanhugsaðar aðgerðir
Halldór Jónsson, félagslegur
starfsmaður Trésmiðafélags
Reykjavíkur, er sammála því að
niðursveiflunnar í byggingariðn-
aði muni verða vart í vetur og þá
sér í lagi upp úr áramótum.
„Við kvíðum nokkuð fyrir af-
leiðingum þessa en við óttumst að
sjálfsögðu að samdráttur leiði til
atvinnuleysis.“ Trésmiðafélagið
hafi ekki orðið vart við að dregið
hafi mikið úr framkvæmdum upp
á síðkastið en álagið hafi þó aug-
ljóslega minnkað. Dregið hafi úr
yfirvinnu og byggingaraðilar séu
farnir að draga það að ráðast í
framkvæmdir og hætt hafi verið
við einhverjar framkvæmdir.
Halldór bendir á að mjög mikið af
útlendingum starfi í byggingar-
iðnaði í dag og segir hann að einn
þáttur sem menn hafi nokkrar
áhyggjur af sé hvað verði um hið
erlenda vinnuafl. „Fara þeir úr
landi eða missa Íslendingarnir
vinnuna?“
Hann gagnrýnir einnig aðgerð-
ir ríkisstjórnarinnar og sveitarfé-
laga sem hann telur að komi of
seint. „Okkur finnst undarlegt að
þegar þessi samdráttur er að
koma fram, sem ég held að hafi
verið fyrirsjáanlegur, sé verið að
hvetja sveitarfélögin til að draga
úr framkvæmdum til að minnka
þensluna. Það hefði mátt bregðast
fyrr við þannig að þegar eitthvað
svona færi að gerast þá færu þær
framkvæmdir sem frestað hefði
verið í gang. Ríki og sveitarfélög
eru að fresta framkvæmdum ofan
í fyrirsjáanlegan samdrátt.“
Fréttaskýring | Staðan í byggingariðnaði
Samdráttur
í lok ársins
Atvinnuleysi starfsmanna í byggingar-
iðnaði vofir yfir á næstu mánuðum
Draga mun úr framkvæmdum á árinu.
Eftirspurn á íbúðamarkaði
minnkar verulega

Ekki hefur orðið vart við sam-
drátt í byggingariðnaði en mörg-
um þykir ljóst að verktakar þurfi
að draga saman seglin í kjölfar
minnkandi eftirspurnar eftir
húsnæði. Bent er á að slíkt sé
eðlilegt þar sem ekki hafa fleiri
íbúðir verið í byggingu hér á
landi í tæpa þrjá áratugi. Hjá
Trésmiðafélagi Reykjavíkur
velta menn fyrir sér hvað verði
um allt það erlenda vinnuafl sem
starfi nú á landinu.
Eftir Gunnar Pál Baldvinsson
gunnarpall@mbl.is
HEIMIR Már Pétursson, fram-
kvæmdastjóri Gay Pride í Reykja-
vík, hefur sent Dzintar Jaundzeik-
ars, innanríkisráðherra Lettlands,
bréf þar sem hann mótmælir því að
þarlend stjórn-
völd heimili ekki
Gay Pride-göng-
una í Riga og
minnir á að ís-
lensk stjórnvöld
hafi verið fyrst
til að viðurkenna
sjálfstæði lettn-
esku þjóðarinn-
ar.
„Þegar Ísland
var fyrsta landið
í heiminum til að viðurkenna sjálf-
stæði Lettlands, voru Íslendingar
stoltir af því að styðja við þróun
lýðræðis og mannréttinda í land-
inu. Íslendingar bera djúpstæða
virðingu fyrir mannréttindum allra
sinna þegna, bæði gagn- og sam-
kynhneigðra,“ skrifar Heimir m.a. í
bréfi sínu og getur þess að árlega
komi um 50 þúsund manns saman í
Reykjavík út af Gay Pride-göng-
unni.
Ótrúverðugar skýringar
„Athygli mín hefur verið vakin á
því að borgaryfirvöld í Riga neit-
uðu að leyfa Riga Pride 2006 göng-
una en gert hafði verið ráð fyrir því
að hún færi fram 22. júlí 2006. Þessi
ákvörðun er áhyggjuefni þar sem
Lettland er skuldbundið til að virða
rétt manna til að safnast saman og
rétt þeirra til tjáningar sem er var-
inn af 21. grein alþjóðasamnings
um borgaraleg og stjórnmálaleg
réttindi og 10. og 11. gr. Mannrétt-
indasáttmála Evrópu.“
Heimir segir að þær skýringar
borgaryfirvalda í Riga að ekki sé
hægt að tryggja öryggi þeirra sem
taka þátt í göngunni með fullnægj-
andi hætti geti ekki talist trúverð-
ugar, þar sem lögregluyfirvöld í
borginni hafi getað tryggt öryggi
við aðra viðburði sem hafi verið
svipaðir eða stærri að umfangi, t.d.
heimsmeistarakeppnina í íshokkí
og væntanlegan leiðtogafund
NATO í nóvember.
„Ég hvet ykkur því til að standa
við skuldbindingar Lettlands sam-
kvæmt alþjóðalögum og veita leyfi
fyrir því að gangan verði eins og
áætlanir hafa gert ráð fyrir.
Ég hvet líka borgaryfirvöld og
lettnesk stjórnvöld til að tryggja að
löggæsla verði sýnileg og fullnægj-
andi til að halda uppi lögum og
reglu og vernda þátttakendur lík-
amlega og andlega,“ segir Heimir í
lok bréfs síns.
Sendir lettneskum ráðherra bréf vegna Gay Pride
Hvetur stjórnvöld
til að leyfa gönguna
Heimir Már
Pétursson
„ÍSLAND væntir þess að sérhver
maður geri skyldu sína í baráttunni
gegn fíkniefnum.“ Svo hljóðar aug-
lýsing sem um þessar mundir birt-
ist jafnt í dagblöðum, sjónvarps-
stöðvum og bíóhúsum landsins. Það
er Svavar Sigurðsson, baráttumað-
ur gegn fíkniefnum, sem stendur
að baki auglýsingunni og segist
hann með henni vilja vekja al-
menning til meðvitundar um vand-
ann og hvetja fólk til þess að setja
raunverulegan þrýsting á stjórn-
völd.
Svavar hefur lengi barist fyrir
því að ríkið veiti fé til kaupa eða
leigu á gegnumlýsingabíl fyrir toll-
yfirvöld. Segir hann slíkan bíl geta
gegnumlýst um 30 gáma á klukku-
stund, en í dag sé hins vegar not-
ast við mun afkastaminni tækni.
Bendir hann á að bíllinn geti einnig
nýst við leit að sprengiefni og
vopnum, svo eitthvað sé nefnt.
Segir hann tækið kosta um 84
milljónir, en að hægt sé að leigja
það fyrir eina milljón á mánuði.
„Svona bíll gæti slegið svo á sölu-
mennskuna með þeim afleiðingum
að fíkniefnamarkaðurinn hérlendis
gæti hreinlega splundrast.“
Að undanförnu hefur Svavar
ferðast um landið til að vekja at-
hygli á þjóðarátaki sínu gegn fíkni-
efnum. Segist hann hafa fengið af-
ar góð viðbrögð frá almenningi og
mikinn stuðning. Hvetur hann fólk
til þess að beita sér með markviss-
um hætti og þrýsta á stjórnvöld
um að taka gegnumlýsingabíl á
leigu, t.d. með því að skrifa ráð-
herrum tölvupóst, eða panta sér
viðtöl við t.d. félagsmála-, heil-
brigðis- eða fjármálaráðherra. Að-
spurður segist Svavar raunar furða
sig á andvaraleysi yfirvalda gagn-
vart fíkniefnamarkaðnum og segist
velta fyrir sér hvað valdi.
Allar nánari upplýsingar um
átakið má nálgast á vefslóðinni:
http://vortex.is/sayno/.
Skorar á almenning
að leggja baráttunni lið