Morgunblaðið - 11.08.2006, Qupperneq 11

MJÖG mikið er og hefur verið af
norsk-íslenzku síldinni innan lögsögu
Íslands í sumar. Mælingar hafrann-
sóknastofnana Noregs og Íslands
sýna það og veiðar íslenzku skipanna í
sumar sömuleiðis. Í nýafstöðum leið-
angri norsku Hafrannsóknastofnun-
arinnar þar sem farið var yfir haf-
svæðið milli Íslands og Noregs kom
fram að mikið af stórsíld var innan ís-
lenzku lögsögunnar, en smærri síldin
hélt sig sunnar og austar. Þetta er í
töluverðu samræmi við það göngu-
mynstur síldarinnar, sem var á árum
áður, áður en stofninn hrundi í lok sjö-
unda áratugarins.
Samráðsfundur í næstu viku
Þorsteinn Sigurðsson, fiskifræðing-
ur á Hafrannsóknastofnuninni, segir
þetta afar jákvæðar fréttir. Það sé
ljóst samkvæmt leiðangri Norðmanna
að mikið af síld er innan íslenzku lög-
sögunnar og það sama hafi komið
fram í leiðangri okkar í vor. Jafnframt
sýni veiðarnar í sumar þetta sama.
„Í næstu viku verður samráðsfund-
ur þeirra þjóða sem hafa verið að nýta
síldina og rannsaka hana haldinn hér í
Reykjavík. Þá koma hingað fulltrúar
Norðmanna, Rússa, Færeyinga, Dana
og Íra til að bera saman bækur sínar
eftir rannsóknir og veiðar sumarsins.
Þá sjáum við betur þá þróun sem er að
eiga sér stað og tengjum rannsóknir
og veiðar saman. Það verður því gam-
an að sjá heildarmyndina að því loknu.
Ýmislegt bendir til þess að hún geti
verið okkur hagstæð,“ segir Þorsteinn
Sigurðsson.
Mikil breyting á veiðunum
Síldarafli íslenzku skipanna í sumar
er orðinn um 68.000 tonn, eða tæpur
helmingur leyfilegs heildarafla. Veið-
arnar hafa breytzt mikið frá því í
fyrra. Þá var höfuðáherzlan lögð á
frystingu úti á sjó. Nú eru markaðir
fyrir frysta síld erfiðir, en verð á fiski-
mjöli og lýsi í sögulegu hámarki. Fyrir
vikið er nú lögð áherzla á veiðar í
bræðslu í landi. Til að auka afköstin
eru flest skipanna á svokölluðum tví-
lembingi, það er draga tvö saman eitt
troll. Við það eykst veiðigeta þeirra og
olíukostnaður minnkar. Skipin kæla
síldina um borð og sigla síðan með
hana í land.
Í gær voru íslenzku skipin komin
inn í færeysku lögsöguna en lengst af í
sumar hafa þau verið í Síldarsmug-
unni og innan íslenzku lögsögunnar.
Stærri síld vestast
Leiðangur Norðmanna, sem stóð
yfir frá miðjum júlí til 5. ágúst, snerist
um að mæla útbreiðslu síldarinnar, en
ekki magn eða stofnstærð.
Helztu niðurstöður leiðangursins
eru þessar: Norsk-íslenzka síldin hélt
sig á mjög stóru svæði í Noregshafi,
svæðinu frá Noregi í austri, vestur til
Íslands og í suðri frá Færeyjum og
norður fyrir Jan Mayen. Á suður- og
austurhluta svæðisins var tiltölulega
lítið af síld, mest árgangarnir frá 2001
og 2002. Á vestur- og norðvesturhluta
svæðisins fannst stærri síld sem að-
allega er af árgöngunum frá 1998 og
1999 með blöndu af síld úr 1992 ár-
ganginum. Síld í ætisleit hélt sig mest
í útjöðrum svæðisins í Íshafinu, en
göngusíldin hélt sig í Atlantshafinu.
Síldin er byrjuð að ganga til suð-
austurs og virðist hafa lokið ætisleit
að miklu leyti. Gönguhraðinn er hálf-
ur til einn hnútur og gera norsku fiski-
fræðingarnir ráð fyrir að hún gæti
verið komin á vetursetustöðvarnar úti
fyrir Vesteralen í september.
Útbreiðsla makríls og kolmunna
var einnig könnuð. Mest af kolmunn-
anum fannst í kaldari sjó úti fyrir
Norðausturlandi. Mest var um ár-
gangana frá 2001 til 2003.
Mikið af stórri síld innan
íslenzku lögsögunnar
Ýmislegt bendir til þess að norsk-íslenzka síldin sé að taka
upp fyrra göngumynstur og haldi sig þá á Rauðatorginu












 ! 
"### $




 


 
 

   

  
   
  !"

 # 

$%&'(
%& (
)**+


 
 


 









 
  


 









 
 





 











 
     


 




 









 


  ,   !

'    
 -   



 

  
 
./!      
01  !  
 "
0 

 !)!  0# 
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. ÁGÚST 2006 11
FRÉTTIR
„ÞAÐ er vissulega góðs viti
að síldin skuli enn halda sig
svo vestarlega og innan ís-
lenzku lög-
sögunnar. Á
þessum árs-
tíma er hún
venjulega á
hraðri leið á
vetur-
setustöðv-
arnar við
Noreg,“ seg-
ir Jakob Jak-
obsson, fiskifræðingur og
fyrrum forstjóri Hafrann-
sóknastofnunarinnar.
Jakob var helzti sérfræð-
ingur Íslands í síldarrann-
sóknum á ævintýraárunum
svokölluðu upp úr 1960. Hann
segir að á þeim árum hafi
síldin haft vetursetu á Rauða
torginu, 50 til 60 sjómílur
austur af Gerpi. Eftir að
stofninn hrundi í lok sjöunda
áratugarins hafi hún síðan
haft vetursetu við Noreg.
Vegna þessa hafi síldin alla-
jafna stoppað mjög stutt inn-
an íslenzku lögsögunnar, þeg-
ar hún hafi komið þangað.
„Það er mikilvægast fyrir
okkur Íslendinga að síldin
taki upp fyrra göngumynstur
og hafi vetursetu á sínum
gömlu slóðum austur af land-
inu. Hvort það gerist núna er
ómögulegt að segja til um.
Það liggur kannski ljósar fyr-
ir eftir síldarsamráðsfundinn
í næstu viku,“ segir Jakob.
Vissulega
góðs viti
ÚR VERINU
EIRÍKUR Jónsson, formaður Kenn-
arasambands Íslands, segir lykilatriði
í allri umræðu um menntamál hér á
landi hvort stjórnvöld séu tilbúin að
lengja kennara-
nám úr þremur
árum í fimm. Slík
tillaga liggi nú
fyrir frá nefnd á
vegum Kennara-
sambandsins,
menntamálaráðu-
neytisins, háskóla
og sveitarfélag-
anna.
„Ætla menn að
stíga þetta skref?“ spyr Eiríkur og
bendir á að fyrir um tíu árum hafi
Kennaraháskólinn haft í hyggju að
lengja kennaranám í fjögur ár en ekki
hafi fengist fjármagn til þess.
„Ef þessum tillögum er stungið
undir stólinn núna þá er verið að
bjóða því heim að eftir fimm til tíu ár
komi skýrsla þar sem segi að hér hafi
ekki orðið framfarir á við það sem
gerist annars staðar,“ segir hann og
bætir við að oft sé vitnað í stöðu mála í
Finnlandi en talsverður munur sé á
þar og hér.
„Menn horfa mjög til Finnlands um
gæði kennslu og ég spyr því hvort ein-
hver telji þriggja ára kennaranám hér
á landi sambærilegt við fimm ára nám
í Finnlandi,“ spyr Eiríkur.
Um 20% fjölgun frá 1998
Eins og fjallað var um í Morgun-
blaðinu í gær hefur OECD kynnt
efnahagsskýrslu fyrir Ísland árið
2006 þar sem meðal annars er fjallað
um stöðu menntamála. Í skýrslunni
er bent á að leggja verði áherslu á að
bæta gæði kennaranáms og einnig er
bent á að kennurum hafi fjölgað und-
anfarin ár. Á vef Hagstofu Íslands er
að finna upplýsingar um fjölda kenn-
ara hér á landi á grunn- og framhalds-
skólastigi og kemur þar meðal annars
fram að starfsfólki við kennslu í
grunnskólum hafi fjölgað um 20% á
árunum 1998–2005. Heildarfjölgun
starfsfólks í grunnskólum nam hins
vegar tæplega 23% á sama tímabili.
Á framhaldsskólastiginu fjölgaði
starfsfólki við kennslu á tímabilinu frá
2000–2004 um tæp 11% en starfsfólki
alls um rúm 9%. Ekki eru til upplýs-
ingar um fjölda starfsfólks í fram-
haldsskólum árið 2005 hjá Hagstof-
unni.
Eiríkur segir að fjölgun kennara á
þessum tíma megi einkum skýra með
tvennu, annars vegar hafi verið að
vinna til baka þá skerðingu á kennslu-
stundum sem nemendur urðu fyrir í
upphafi tíunda áratugarins og hins
vegar hafi þar áhrif fjölgun kennslu-
daga sem hafi leitt til fleiri stöðugilda.
„Að verulegu leyti er þetta vegna
þess að það er verið að skila til baka
niðurskurðinum frá 1992 og síðan er
tekin ákvörðun um fjölgun kennslu-
daga um tíu á ári árið 2001. Hvorug
þessara breytinga var farin að skila
sér inn í skólastarfið þegar könnun
[OECD] var gerð árið 2003,“ segir Ei-
ríkur. Hann bendir á að ef könnun
yrði gerð árið 2011, þegar allar þessar
breytingar hefðu skilað sér og heill
árgangur farið í gegnum skólakerfið í
þeirri mynd, yrðu niðurstöðurnar að
öllum líkindum allt aðrar.
Aðspurður hvort Kennarasam-
bandið sé ósátt við skýrslu OECD,
segir hann ekki svo vera en að hann
telji hlutina hafa verið einfaldaða um
of. Til að mynda verði að hafa í huga
þegar talað er um fjárframlög til
menntakerfis hér á landi að mikið
fjármagn hafi farið í að byggja upp
kennsluhúsnæði og mötuneyti í skól-
um.
„Menn verða hins vegar að nýta sér
þá gagnlegu punkta sem fram koma í
skýrslunni. Ég lít svo á að kominn sé
fram stuðningur við áform um að
lengja kennaramenntun,“ segir Ei-
ríkur.
Formaður Kennarasambands Íslands segir fimm ára kennaramenntun lykilatriði
„Ætla menn
að stíga þetta
skref?“
%  % % % % % % % % % % % % 



&
%  % % %



  



 
  !&

 -

 -

 

 
 









 
'
 
!

"
!  #
 
 !

 ! 

 !
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
Eiríkur Jónsson
HÉRAÐSDÓMUR Suðurlands
hefur dæmt 25 ára karlmann í
eins árs fangelsi fyrir þrjá bíl-
þjófnaði síðla árs 2005 og skilorðs-
rof vegna fyrri dóms. Níu mánuðir
refsingarinnar voru skilorðs-
bundnir.
Maðurinn játaði sakir en hann
hefur hlotið 8 refsidóma og tvisvar
gengist undir lögreglustjórasáttir.
Ákærða var fyrst gerð skilorðs-
bundin refsing í október 2001. Það
skilorð rauf hann og var það dæmt
upp með dómi 6. mars 2003 þegar
hann fékk aftur dóm á skilorði.
Það skilorð rauf ákærði einnig og
var það dæmt upp með dómi 26.
janúar 2006. Var sá dómur einnig
skilorðsbundinn í tvö ár.
Með hliðsjón af sakarferli
ákærða og síendurteknum þjófn-
aðarbrotum svo og dóma vegna
ráns og gripdeildar þótti dóminum
ekki annað fært en að líta til þess
að brot sem dæmt er fyrir í þessu
máli hefðu haft áhrif á refsi-
ákvörðun í dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur frá 26. janúar 2006.
Að þessu virtu þykir nú refsing
ákærða hæfilega ákveðin fangelsi í
12 mánuði.
Ástríður Grímsdóttir héraðs-
dómari dæmdi málið. Sækjandi
var Ólafur Helgi Kjartansson lög-
reglustjóri á Selfossi.
Eins árs
fangelsi fyrir
þjófnaði og
skilorðsrof