Morgunblaðið - 06.01.2007, Qupperneq 18

18 LAUGARDAGUR 6. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
FORSETI Sómalíu, Yusuf Ahmed,
hvatti í gær til þess að þegar í stað
yrði samþykkt að senda alþjóðlegt
friðargæslulið til landsins. Einnig
væri brýnt að veita Sómölum fjár-
hagslega og tæknilega aðstoð.
Fulltrúar á fundi nokkurra alþjóða-
samtaka og ríkja, sem komu saman
í Nairobi í Kenýa, sendu í gær frá
sér sameiginlega yfirlýsingu þar
sem tekið var undir með forset-
anum. „Verði sent á vettvang lið til
að efla stöðugleika mun það gera
kleift að kalla á brott eþíópíska
herliðið frá Sómalíu,“ sagði í yf-
irlýsingunni. Sameinuðu þjóðirnar
hafa hvatt til þess að sent verði
8.000 manna lið til landsins og hafa
Úgandamenn þegar heitið að
leggja fram 1.000 hermenn. Ayman
al-Zawahiri, næstráðandi Osama
bin Laden, leiðtoga al-Qaeda-
hryðjuverkanetsins, hvetur músl-
íma til að halda til Sómalíu og taka
þar þátt í heilögu stríði, jíhad.
Beita megi sjálfsmorðsárásum.
Ákall þetta kemur í kjölfar þess að
stjórnvöld í Eþíópíu sendu herlið
inn í Sómalíu. Íslamistar höfðu náð
stórum hluta landsins á sitt vald og
hugðust setja á stofn íslamskt ríki
en eru nú einangraðir í sunnan-
verðu landinu. Áskorun al-Zawahiri
kom fram á hljóðupptöku sem sett
var á netið.
Forseti Sómalíu biður um
alþjóðlegt friðargæslulið
Reuters
Á verði Kenýskur lögreglumaður
við landamærin að Sómalíu í gær.
Stjórnvöld í Úganda reiðubúin að leggja til þúsund manna herlið
Í HNOTSKURN
»Upplausn og átök hafa íreynd ríkt í Sómalíu í
fimmtán ár og hafa margir
stríðsherrar barist um völdin.
Íslamistum tókst nýlega að
ná höfuðborginni Mogadishu
á sitt vald og koma þar á
sæmilegum friði um skamma
hríð.
» Íslamistar hafa hótað aðhefja skæruhernað gegn
væntanlegu, alþjóðlegu frið-
argæsluliði enda þótt það
verði sent til landsins á veg-
um öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna.
KÍNVERSKIR listamenn eru að leggja lokahönd á stór-
an snjókarl en hann mun fagna gestum á Hátíð íss og
snævar í borginni Harbin, höfuðstað Heilongjiangs,
nyrsta héraðs í Kína. Er hátíðin ein sú mesta í heimi
sinnar tegundar en þar er nú þegar risinn fjöldi stórra
listaverka úr ísi, meðal annars Niagara-fossarnir. Tug-
þúsundir manna víðs vegar að sækja hátíðina þótt kuld-
inn geti farið í mínus 35°C á þessum tíma.
AP
Hátíð íss og snævar
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
BANDARÍKJAÞING kom saman í fyrradag
og í fyrsta sinn í 12 ár hafa demókratar meiri-
hluta í báðum deildum þess, fulltrúadeild og
öldungadeild. Hann ætla þeir líka að nota og
hafa boðað „100 klukkustunda fárviðri“ eins
og þeir orða það, fjöldann allan af frum-
vörpum, og með það í huga að vera búnir að
taka hið pólitíska frumkvæði í sínar hendur
þegar George W. Bush forseti flytur stefnu-
ræðu sína síðar í mánuðinum.
Fyrsti dagur þingsins var um margt merki-
legur en þá var fyrsta konan, Nancy Pelosi,
kjörin forseti fulltrúadeildarinnar og Keith
Ellison tók þá sæti sem fyrsti múslíminn á
Bandaríkjaþingi. Sór hann þingmannaeiðinn
við Kóraninn, enska útgáfu hans, sem áður
var í eigu Thomas Jeffersons, þriðja forseta
Bandaríkjanna.
Mestu nýmælin eru þó líklega þau, að í
fyrsta sinn á forsetaferli sínum þarf Bush að
glíma við meirihluta demókrata í báðum deild-
um. Talið er óhjákvæmilegt, að það muni leiða
til árekstra milli hans og þingsins.
Í grein, sem Bush skrifaði nýlega í The
Wall Street Journal, hvetur hann til sam-
starfs með þingmönnum beggja flokka en
minnir um leið á, að demókratar hafi svo
nauman meirihluta, að þeir muni ekki geta
hnekkt neitunarvaldi forsetans en til þess
þarf aukinn meirihluta atkvæða eða tvo
þriðju. Til þessa hefur Bush aðeins beitt neit-
unarvaldinu einu sinni en ekki er ólíklegt, að
tilfellunum muni fjölga á þeim tveimur árum,
sem eftir eru af forsetatíð hans.
Aðgerðir gegn spillingu
Fyrsta mál á dagskrá hjá demókrötum var
helsta kosningaloforð þeirra frá því í haust, að
uppræta þá spillingu, sem þeir sögðu hafa ein-
kennt þingið undir meirihlutastjórn repúblik-
ana. Hefur frumvarp þess efnis nú þegar ver-
ið samþykkt í fulltrúadeildinni og verður tekið
fyrir í öldungadeildinni á næstunni.
Meginefni frumvarpsins er að koma í veg
fyrir óeðlileg áhrif á þingmenn frá alls konar
þrýstihópum og fulltrúum þeirra. Mega þing-
menn ekki þiggja af þeim neinar gjafir eða
ferðir en auk þess verður tekið á hinni svo-
kölluðu „K Street-áætlun“, sem Tom DeLay,
fyrrverandi leiðtogi repúblikana í full-
trúadeild, var einkum orðaður við. Hann er
sagður hafa neytt fyrirtæki og þrýstihópa til
að ráða repúblikana eða gjalda þess ella í lög-
gjöfinni. Nú er hins vegar kveðið á um, að
þingmenn megi ekki hafa nokkur áhrif á ráðn-
ingarmál. Í fulltrúadeildinni var frumvarpið
samþykkt næstum einróma eða með 430 at-
kvæðum gegn einu.
Af öðrum málum, sem demókratar hyggjast
koma í gegn á næstu dögum, má nefna að
bundinn verði endi á niðurgreiðslur til stóru
olíufélaganna, að afnumið verði bann við bein-
um viðræðum stjórnvalda við lyfjarisana um
lægra lyfjaverð og lágmarkslaun verði hækk-
uð í fyrsta sinn frá árinu 1997. Þau eru nú
5,75 dollarar á klukkustund, tæplega 403 ísl.
kr., en lagt er til, að þau verði 7,35 dollarar,
tæplega 508 kr.
Demókratar ætla einnig að leggja til að
heimilaðar verði auknar stofnfrumurann-
sóknir en Bush forseti beitti neitunarvaldi
gegn samþykkt þingsins um það á árinu 2005.
Þetta mál nýtur að vísu mikils stuðnings á
þingi og meðal þjóðarinnar en ekki þykir lík-
legt, að Bush láti af andstöðu sinni. Með því
væri hann líka að bregðast kristnum hægri-
mönnum, þeim kjósendahópi, sem átti mikinn
þátt í að koma honum í forsetaembættið.
Óvissa í Íraksmálum
Íraksmálin voru að vonum fyrirferðarmikil
í kosningabaráttunni og munu verða það
áfram. Margir demókratar studdu á sínum
tíma innrásina í Írak en allir saka þeir Bush
og stjórn hans um að hafa klúðrað málunum.
Því fer hins vegar fjarri, að þeir hafi skýra
stefnu um framhaldið. Vilja sumir, einkum
vinstriarmurinn, að herinn verði kallaður
heim frá Írak hið bráðasta en aðrir telja það
hið mesta óráð úr því sem komið er. Meðal
repúblikana er heldur enginn einhugur um
Íraksmálin og líklegast er að bandarískur her
verði um kyrrt í Írak að einhverju leyti, jafn-
vel í nokkur ár. Gildir þá trúlega einu hverjir
fara með húsbóndavaldið á Bandaríkjaþingi
eða í ríkisstjórn.
Snögg umskipti á Bandaríkjaþingi
AP
Eiðtaka Keith Ellison sver við Kóraninn. T.v.
er Nancy Pelosi, forseti fulltrúadeildarinnar.
HINUM svokölluðu Darwin-verð-
launum hefur verið úthlutað en með
hliðsjón af kenningum Charles
Darwin um náttúruval eru þau veitt
þeim, sem best hafa unnið að eigin
útrýmingu. Það segir sig því sjálft að
verðlaunahafarnir geta ekki mætt
við afhendinguna.
Meðal verðlaunahafanna nú var
Brasilíumaður, sem reyndi að opna
ósprungna sprengju með því að aka
margsinnis yfir hana á bílnum sín-
um. Þegar það gekk ekki sótti hann
sleggju og lét hana vaða. Verkstæði
mannsins hvarf, sex bílar og hann
sjálfur.
Tóbaksfíknin er ekkert grín
Annar verðlaunahafi, Breti, var á
sjúkrahúsi vegna húðsjúkdóms og
var allur smurður parafínkremi.
Auðvitað var bannað að reykja á
sjúkrahúsinu og læknirinn varaði
manninn sérstaklega við. Hann lét
sér samt ekki segjast, laumaðist út,
kveikti í og var síðan borinn til graf-
ar.
Darwin-
verðlaunin
kynnt
FUNDIST hefur
í fyrsta sinn við
Noreg svokölluð
risa- eða skrímsl-
ismarglytta. Hún
er amerísk að
uppruna en hefur
dreifst víða um
heim á síðustu
áratugum.
Það var í september, sem fyrstu
marglytturnar sáust, og þá í stórum
flekkjum. Ætla norskir vísindamenn
að fylgjast vel með útbreiðslu þeirra
á næstunni en þær hafa áður fundist
í sunnanverðu Eystrasalti og við
vesturströnd Svíþjóðar. Sagði frá
þessu á fréttavef Aftenposten í gær.
Þessi marglytta var upphaflega
bundin við austurströnd Bandaríkj-
anna en síðan hefur hún borist víða
með kjölvatni skipa. Á níunda ára-
tug síðustu aldar gaus hún upp í
Svartahafi og vann þar mikið her-
virki á lífríkinu. Lifir hún á fisk-
seiðum og vegna hennar lögðust
veiðar sums staðar af. Norskir vís-
indamenn og sjávarlíffræðingar
segjast samt ekki óttast að mar-
glyttan valdi miklum skaða við Nor-
eg.
Ný mar-
glytta
við Noreg
Olli tjóni í Svartahafi
fyrir 20 árum
VERÐSTÖÐNUN hefur ríkt á
fasteignamarkaði í Kaupmanna-
höfn síðan í mars á nýliðnu ári en
nú lækkar verðið hratt, að því er
segir á vef blaðsins Berlingske
Tidende. Að undanförnu hefur
verð lækkað að meðaltali um 5–
10%. Dæmi eru um lækkanir er
nema 20% frá ásettu verði, að sögn
Niels Brandt hjá landssambandi
fasteignasala.
Brandt segir að lækkanir af
þessu tagi séu „afar óvenjulegar“,
en fasteignasalar eigi æ erfiðara
með að finna áhugasama kaupend-
ur og því sé ekki alltaf auðvelt að
losna við eignirnar. „Verðhrunið
sýnir að liðið getur langur tími áð-
ur en nokkur nennir að leggja
fram tilboð,“ segir Brandt.
Fasteigna-
verð hrapar
♦♦♦