Morgunblaðið - 19.03.2007, Qupperneq 2

Hætta sölu fatn-
aðar frá Myanmar
BRESKA tískuvöruverslunin
MkOne, sem er í eigu Baugs, hefur
tekið ákveðinn fatnað úr sölu eftir að
dagblaðið The Observer flutti fréttir
af því að vörurnar væru framleiddar í
Myanmar. Afar gagnrýnivert þykir
að verslanir bjóði vörur frá Myanmar
til sölu en landinu er stjórnað af ein-
ræðisstjórn hersins. Mannréttinda-
brot eru þar tíð auk þess sem fólk er
neytt til vinnu fyrir smánarlaun, jafn-
vel á mælikvarða þriðja heims ríkja.
Hafa félagasamtök sem almennt
beita sér fyrir að fyrirtæki reyni að
bæta aðbúnað í framleiðslulöndunum
sagt að ástandið í Myanmar sé svo
slæmt að fordæma beri þær verslanir
sem selji vörur frá landinu. MkOne
hefur lýst því yfir að fyrirtækið vilji
ekki versla með vörur frá landinu.
Breytt stefna verslunarkeðju í eigu Baugs
Reuters
Mótmæli Fólk hefur mótmælt aðbúnaði verkafólks í Myanmar.
2 MÁNUDAGUR 19. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskiptablað vidsk@mbl.is Umsjón Björn Jóhann Björns-
son, bjb@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi, gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is
Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók| Kirkjustarf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Hulda Kristinsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Her-
mannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
Ágúst Ólafur
Ágústsson
Ragnheiður
Bragadóttir
Í HNOTSKURN
»Fyrning alvarlegustu kyn-ferðisbrota gagnvart
börnum hefur verið afnumin.
»Réttarvernd barna hefurjafnframt verið aukin til
muna, við kynferðismökum
gagnvart börnum yngri en 15
ára liggur nú sama refsing og
við nauðgun.
»Þrjú ákvæði hegning-arlaganna um kynferðis-
misnotkun hafa verið sam-
einuð í eitt almennt
nauðgunarákvæði og skýrt er
kveðið á um refsingu við kyn-
ferðislegri áreitni.
Eftir Friðrik Ársælsson
fridrik@mbl.is
FRUMVARP til laga um breytingu á
kynferðisbrotakafla almennra hegn-
ingarlaga var samþykkt á Alþingi sl.
laugardag. Með hinum nýju lögum,
sem þegar hafa öðlast gildi, hefur
fyrningarfrestur á alvarlegustu kyn-
ferðisbrotum gegn börnum verið af-
numinn og réttarvernd þeirra aukin
til muna, kynferðislegur lágmarks-
aldur færður úr 14 árum í 15, skil-
greining á nauðgun verið rýmkuð
verulega, almennt ákvæði um kyn-
ferðislega áreitni verið lögfest og
vændi til framfærslu gert refsilaust,
svo dæmi séu tekin.
Þverpólitísk sátt
„Ég fagna þeirri þverpólitísku sátt
sem náðist um að fyrningarfrestur í
alvarlegustu kynferðisafbrotum
gagnvart börnum verði afnuminn,“
segir Ágúst Ólafur Ágústsson, þing-
maður Samfylkingarinnar, sem bar-
ist hefur fyrir málinu í fjögur ár. Með
nýsamþykktu lögunum hefur fyrn-
ingarkafla hegningarlaga verið
breytt á þann veg að fyrning sakar
vegna alvarlegra kynferðisafbrota
gagnvart börnum undir 18 ára aldri
fellur niður og fyrningarfrestur
vegna annarra kynferðisbrota gagn-
vart börnum telst frá þeim degi er
brotaþoli nær 18 ára aldri. Í upp-
runalegu frumvarpi var ekki lagt til
að fyrning vegna umræddra brota
yrði afnumin og telur Ragnheiður
Bragadóttir, frumvarpshöfundur og
lagaprófessor við Háskóla Íslands, að
ákvæðið sem nú hefur verið sett í lög
muni hafa lítil áhrif. Sönnunarstaðan
í málaflokknum sé alltaf erfið og eftir
því sem lengri tími líði sé erfiðara að
færa sönnur á að brot hafi átt sér
stað. Hún bendir jafnframt á að um-
ræðan um kynferðisbrot gagnvart
börnum sé orðin mun upplýstari en
áður og þolendur séu farnir að kæra
brotin fyrr en ella. „Það er auðvelt að
trúa því að reglur um ófyrnanleika
leysi einhvern vanda, en ég tel nánast
engar líkur á að svo verði og sakfell-
ingardómum mun væntanlega ekki
fjölga vegna þessarar breytingar,“
segir Ragnheiður og kveður fyrning-
arákvæðið ekki vera það stórmál sem
gert hafi verið úr því, rýmkun nauðg-
unarhugtaksins og aukin réttarvernd
barna í kynferðisbrotakaflanum feli í
sér mun meiri réttarbót sem leiða
muni til sjáanlegra breytinga.
Með hinum nýju lögum hafa refsi-
mörk fyrir samræði og önnur kyn-
ferðismök við börn yngri en 15 ára
verið hækkuð þannig að nú liggur
sama refsing við þeim brotum og
liggur við nauðgun, þ.e. fangelsi frá 1
ári og allt að 16 árum, en fram að
þessu hefur verið tekið vægar á kyn-
ferðisbrotum gagnvart börnum en
nauðgun. „Með þessu er lögð áhersla
á alvarleika þessara brota, þegar þau
beinast að börnum, og teljast því
nauðgun og kynmök við barn undir
15 ára aldri alvarlegustu kynferð-
isbrotin í stað nauðgunarinnar einnar
áður,“ segir Ragnheiður. Ágúst tekur
undir með Ragnheiði og segir að áður
hafi verið um hrópandi misræmi í lög-
unum að ræða.
Nauðgunarhugtakið rýmkað
Með lögunum hefur nauðg-
unarhugtakið verið rýmkað til muna
og þrjú ákvæði í kynferðisbrotakafl-
anum sameinuð í eitt almennt nauðg-
unarákvæði. Gera lögin ráð fyrir því
að önnur kynferðisnauðung og mis-
notkun á bágu andlegu ástandi og því
að þolandi getur ekki spornað við
verknaðinum eða skilið þýðingu hans,
teljist nauðgun. Hingað til hefur verið
litið á samræði við manneskju sem
ekki getur spornað við því, t.d. sökum
áfengisdrykkju eða svefndrunga, sem
sérstakt, vægara brot, en með hinum
nýju lögum er litið á athæfið sem
nauðgun.
Þá hefur almennt ákvæði um kyn-
ferðislega áreitni verið lögfest, en
samkvæmt því skal sá sem gerist sek-
ur um kynferðislega áreitni s.s. með
því að strjúka, þukla eða káfa á kyn-
færum eða brjóstum annars manns,
sæta fangelsi allt að tveimur árum.
Ágúst Ólafur segist þeirrar skoð-
unar að lögin séu í flokki þeirra þýð-
ingarmestu sem samþykkt hafa verið
á yfirstandandi þingi. „Réttarbæt-
urnar munu snerta fjölda fólks og það
er mjög ánægjulegt að kjörtímabilinu
hafi lokið með þessum hætti.“
„Réttarbæturnar munu
snerta fjölda fólks“
Með nýsamþykktum breytingum á hegningarlögum hefur
réttarvernd barna gagnvart kynferðisbrotamönnum verið
aukin til muna og nauðgunarhugtak laganna rýmkað
ÓSTAÐFESTAR fréttir hermdu í
gærkvöldi að tvítugur Íslendingur,
Haukur Hilmarsson, hefði verið
handtekinn í Hebron á Vesturbakk-
anum í gær.
Talsmaður mannréttindahreyfing-
ar í Hebron sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gærkvöldi að Haukur hefði
verið staddur á stað þar sem palest-
ínsk ungmenni hefðu grýtt ísraelska
lögreglumenn síðdegis í gær. Lög-
reglumennirnir hefðu þá ráðist að
ungmennunum og Haukur reynt að
ganga á milli ásamt danskri konu.
Lögreglumennirnir handtóku þau og
færðu þau á næstu lögreglustöð.
Samkvæmt síðustu fréttum hafði
Haukur verið í haldi lögreglunnar í
fjórar klukkustundir.
Þessi frásögn hafði ekki verið stað-
fest í gærkvöldi. Sveinn Rúnar
Hauksson, formaður félagsins Ís-
land-Palestína, kvaðst ekki hafa frétt
af því að Haukur hefði verið handtek-
inn. Hann sagði að Haukur væri ekki
á Vesturbakkanum á vegum félags-
ins.
Aðspurður sagði Sveinn Rúnar að
Hauki kynni að verða vísað úr landi.
Ísraelsk yfirvöld teldu sig hafa rétt til
að grípa til slíkra aðgerða þar sem
þau litu svo á að Vesturlandabúar
hefðu ekki leyfi til að vera á Vest-
urbakkanum.
Heimildir Morgunblaðsins
hermdu að Haukur hefði verið ný-
kominn til Hebron frá Bretlandi þeg-
ar hann var handtekinn.
Íslendingur í
haldi í Hebron
Reyndi að stöðva ísraelska lögreglu-
menn sem réðust að ungmennum
AP
Mótmæli Palestínsk ungmenni
kveikja í fánum í Hebron í gær.
FÉLAG læknanema ásamt björg-
unarsveitum Slysavarnafélagsins
Landsbjargar á höfuðborgarsvæð-
inu og starfsfólki slysadeildar stóð
fyrir stórslysaæfingu læknanema
um helgina. Æfingin fór fram í
Öskjuhlíðinni, við hús Flugbjörg-
unarsveitarinnar við Flugvallarveg
í Reykjavík. Veðrið lék stórt hlut-
verk í æfingunni því að það gekk á
með snjókomu. Læknanemarnir
voru ánægðir með að fá tækifæri
til að þjálfa sig við erfiðar að-
stæður.
Í æfingunni æfa læknanemar á
öllum árum viðbrögð við hamför-
um og hefur þessi þekking nýst
læknum og læknanemum vel í
slæmum aðstæðum síðar. Björg-
unarsveitirnar og læknar og hjúkr-
unarfræðingar af slysadeild miðla
þekkingu sinni á skipulagningu
vettvangs stórslysa og meðferð
slasaðra.
Morgunblaðið/Sverrir
Snjókoma á slysa-
æfingu læknanema
VÆNDI til framfærslu var gert refsi-
laust þegar lög um breytingu á kyn-
ferðisbrotakafla hegningarlaganna
voru samþykkt á Alþingi sl. laugar-
dag. Hins vegar leggja hin nýju lög
refsingu við því að bjóða fram, miðla
eða óska eftir kynmökum við annan
mann í opinberri auglýsingu. Í at-
hugasemdum við frumvarpið, sem nú
er orðið að lögum, kemur fram að
markmið niðurfellingarinnar sé ekki
að hvetja til háttseminnar eða lögleiða
vændi, heldur þvert á móti að hjálpa
einstaklingum sem hafa mátt þola
erfiðar aðstæður í stað þess að refsa
þeim. Með því að gera vændi til fram-
færslu refsilaust aukist jafnframt lík-
urnar á því að þeir sem stundi vændi
beri vitni í málum gegn vændismiðl-
urum og þeim sem beitt hafa þá of-
beldi og séu viljugri til að leita sér að-
stoðar, bæði hjá félags- og
heilbrigðisyfirvöldum, þar sem þeir
þurfa ekki lengur að óttast að eiga
málshöfðun yfir höfði sér.
Á síðari stigum málsins lögðu
Ágúst Ólafur Ágústsson, Kolbrún
Halldórsdóttir og fleiri fram breyt-
ingartillögu þess efnis að kaup á
vændi varði refsingu. Ekki virðist
hafa verið meirihlutavilji fyrir því að
fara þá leið, sem nefnd hefur verið
sænska leiðin, og segist Ágúst gjarna
hafa viljað sjá breytingartillöguna
fara í gegn.
Sala á kyn-
lífi refsilaus