Morgunblaðið - 26.11.2007, Side 14

14 MÁNUDAGUR 26. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
„HEILLANDI hverir“ var fyr-
irsögn gagnrýnandans Klaus
Kalchschmids í þýska dagblaðinu
Süddeutsche Zeitung um Sinfón-
íuhljómsveit Íslands, en hann lýkur
lofsorði á frammistöðu hljómsveit-
arinnar á tónleikum hennar í Þýska-
landi á dögunum. Kalchschmid segir
hljómsveitina undir stjórn hins
„skapheita og hrífandi“ Breta Rum-
ons Gamba hafa staðið sig ákaflega
vel og lýsir sérstakri ánægju sinni
með verk Atla Heimis Sveinssonar,
„Icerapp 200“, og sellókonsert Jóns
Nordal þar sem Bryndís Halla
Gylfadóttir lék einleik.
Verk Jóns Leifs, „Geysir“, eitt
fjögurra verka hans sem lýsa nátt-
úrufyrirbrigðum, var að mati gagn-
rýnandans margslungið, ekki síst
þegar undarleg hljóð „gusu“ fram
með stuðningi slagverksins.
Standandi lófaklapp
Kalchschmid telur það aðal hljóm-
sveitarinnar hversu sveigjanleg og
samstillt hún er, en bæði málm-
blástur og flautuleikur, auk
strengjanna, afhjúpaði hversu frá-
bær og taktvís hljómsveitin er að
hans sögn, auk kraftmikils en um
leið leikandi hljóms. Í lok umsagn-
arinnar kemur í ljós að fögnuður
tónleikagesta var slíkur að fólk reis
úr sætum á meðan lófatakið dundi í
salnum.
Heillandi
hverir
Sinfóníuhljómsveitin
fær frábæra umsögn
Atli Heimir
Sveinsson
Bryndís Halla
Gylfadóttir
LEIKRITIÐ
Brim eftir Jón
Atla Jónasson
verður frumsýnt í
Borgarleikhúsinu
í Tallinn í Eist-
landi 15. mars
næstkomandi.
Þetta er ekki í
fyrsta skipti sem
verk eftir Jón
ratar inn í leikhúsið því um síðustu
áramót sýndi leikhópurinn Frú Em-
ilía leikritið 100 ára hús á alþjóðlegri
leiklistarhátíð sem er haldin árlega
þar í borg. Um þessar mundir vinn-
ur Jón hins vegar að nýju leikverki
fyrir Campx-leikhúsið í Kaup-
mannahöfn.
Brim til
Eistlands
Jón Atli Jónasson
PÉTUR Arason, listsafnari og
safnstjóri Safns, heldur hádeg-
isfyrirlestur í húsnæði mynd-
listardeildar Listaháskóla Ís-
lands, Laugarnesvegi 91, stofu
024, klukkan 12.30 í dag. Í fyr-
irlestrinum mun Pétur segja
frá starfi sínu tengdu samtíma-
myndlist, fjalla um tengsl sín
við listamenn, um alþjóðlega
listmarkaðinn og íslenska
myndlist, svo og um safn sitt
og söfnunaráráttu. Tímasetning á fyrirlestri Pét-
urs er ekki tilviljanakennd en eins og mörgum er
kunnugt um mun Safn hætta starfsemi nú um ára-
mótin, og er óvíst um framtíð þess.
Fyrirlestur
Myndlistin í
mörgum myndum
Pétur
Arason
HLJÓMSVEITIN For a Min-
or Reflection gaf á dögunum út
sína fyrstu breiðskífu sem
nefnist Reistu þig við, sólin er
komin á loft … Nú er kominn
tími til að halda upp á útgáfuna
og blása piltarnir því til útgáfu-
tónleika á Organ í Hafn-
arstræti á morgun. Húsið verð-
ur opnað kl. 20 og hálftíma
síðar stígur hljómsveitin Rökk-
urró á svið, en hún gaf einnig
út sína fyrstu breiðskífu fyrir skömmu. For a Min-
or Reflection stígur síðan á svið um 21.30 og flytur
plötu sína í heild. Miðasala er við innganginn og
miðaverð er 500 krónur.
Tónleikar
For a Minor Reflect-
ion fagnar útgáfu
For a Minor
Reflection
Á MORGUN klukkan 12:05
mun Jón Björnsson sálfræð-
ingur ganga með gestum Þjóð-
minjasafnsins um hluta grunn-
sýningarinnar og um
sérsýninguna í Bogasalnum, Á
efsta degi – býsönsk dóms-
dagsmynd á Hólum. Jón fjallar
um hugmyndaheim eða heims-
mynd kaþólsku kirkjunnar á
ofanverðum miðöldum, meðal
annars með hliðsjón af dóms-
dagsmyndum. Hann staldrar við nokkur dæmi á
safninu sem sýna myndmál þessa heims og vísa til
hans. Fólk er hvatt til að fjölmenna á safnið og
hlusta á hið áhugaverða erindi Jóns.
Leiðsögn
Dómsdagsmyndir
á miðöldum
Þjóðminjasafnið
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
ÚTGÁFA á íslenskri tónlist tekur
jafnan kipp á þessum árstíma, og
miðast sem fyrr við að vera í samfloti
við og samkeppni við bækur í jólasöl-
unni. Vertíðin er hafin. Það hlýtur að
vera umdeilanlegt hvort þetta árs-
tíðarbundna flóð sé tónlistinni fyrir
bestu, þar sem augljóst er að hver og
ein plata krefst sinnar athygli og
margt það sem verðskuldar ef til vill
betri gaum en annað kann að verða
undir í hamaganginum. Því er þó
ekki að neita að mörgum finnst
amstrið sem fylgir plötum og bókum
á þessum árstíma skapa góða stemn-
ingu í skammdeginu.
Klassískar plötur eru sem fyrr þó-
nokkrar, flestar gefnar út hjá
Smekkleysu, Senu og 12 tónum; aðr-
ar hjá minni útgáfufyrirtækjum eins
og Íslenskri tónverkamiðstöð, Fer-
mötu og Pólarfóníu, og enn sem fyrr
er nokkuð um að einstaklingar gefi
út á eigin vegum.
Frumkvöðlarnir áberandi
Eins og svo oft áður er söngtónlist
mest áberandi þegar rennt er í gegn-
um Pötutíðindi. Björg Þórhallsdóttir
sópransöngkona átti mjög fína plötu
fyrir jól í fyrra, og í ár rær hún á
svipuð mið, með Sverri Guðjónsson
sem listrænan stjórnanda heild-
stæðrar efnisskrár sem þó er blönd-
uð. Þær Dísella með Solo Noi, og
Arndís Halla Ásgeirsdóttir með Óð,
eru á svipuðum slóðum og Björg,
með blandað efni, dægurlög, aríur,
íslensk sönglög fleira slíkt. Garðar
Thór Cortes er einnig með nýja
plötu; það er reyndar nokkuð síðan
hún kom út sem kunnugt er, og hef-
ur hún notið ómældra vinsælda. Það
má spyrja hvort tilfelli Garðars
Thórs sýni ekki að vel megi gefa út
plötur með góðum árangri og vel
heppnaðri kynningu á öðrum árs-
tíma en fyrir jólin.
Aldrei þessu vant er nokkuð um
einleiksplötur í jólaútgáfunni og þar
meðtalið flestar með frumhljóðrit-
anir verka. Rut Ingólfsdóttir fiðlu-
leikari er ötul við útgáfu, og plata
hennar og Richards Simms píanó-
leikara Fyrstu íslensku sónöturnar
hefur að geyma fiðlusónötur eftir
Sveinbjörn Sveinbjörnsson, Jón
Nordal, Fjölni Stefánsson og Karl O.
Runólfsson. Þessi útgáfa hefur ótví-
rætt menningarsögulegt gildi, þar
sem verk þessara frumkvöðla heyr-
ast ekki oft nú til dags. Vonandi að
útgáfa Rutar breyti því. Nína Mar-
grét Grímsdóttir píanóleikari er
sömuleiðis á sögulegu nótunum, því
hún gefur út verk Sveinbjörns
Sveinbjörnssonar, og leikur Auður
Hafsteinsdóttir fiðluleikari með
henni í einu verkanna. Víóluleik-
arinn flinki, Þórunn Ósk Mar-
inósdóttir, er með forvitnilega plötu
ásamt Steinunni Birnu Ragn-
arsdóttur píanóleikara. Þær flytja
verk sem Þórunn pantaði hjá Hafliða
Hallgrímssyni. Verkið kallar hann
Dagbókarbrot og byggir á hug-
hrifum sínum við heimsókn í safn
Önnu Frank. Það er viðeigandi að
hafa Lachrymae eftir Britten með á
plötunni. Þá er Steinunn Birna einn-
ig á plötu með Bryndísi Höllu Gylfa-
dóttur sellóleikara. Þeirra samstarf
er langt og farsælt. Platan, Myndir á
þili, er tileinkuð Jóni Nordal, höf-
undi titilverksins, en önnur verk eru
eftir Debussy, Schubert og Brahms.
Rúnar Óskarsson er með for-
vitnilega plötu með íslenskum verk-
um fyrir bassaklarinett, en Rúnar
hefur lagt kapp á að fá íslensk tón-
skáld til að semja verk fyrir sig. Þá
er Þorsteinn Gauti Sigurðsson með
plötu með öndvegisverkum píanó-
tónlistarinnar. Una Sveinbjarn-
ardóttir fiðluleikari er enn einn ein-
leikarinn í útgáfunni – en meðleikari
hennar í verkum eftir Schumann,
Jón Nordal, Bach og Brahms er
Anna Guðný Guðmundsdóttir.
Kórar eiga alltaf sína fulltrúa í
jólaplötuflóðinu. Óperukórinn í
Reykjavík gefur út Carmina Burana
eftir Orff, upptöku frá tónleikum
kórsins í vor. Kammerkórinn Carm-
ina syngur lögin fornu úr Melódíu:
„Nokkra útlenska tóna með íslensk-
um skáldskap og mörgum af þeim
nytsamlegum til andlegrar skemmt-
unar,“ eins og segir á handrits-
forsíðu.
Flautukonsertar Hauks
Haukur Tómasson er það tón-
skáld sem sviðsljósið skín skærast á í
jólaútgáfunni. Flautukonsertar hans
koma út í flutningi Sharon Bezaly og
Sinfóníuhljómsveitar Íslands og
Kammersveitin Ísafold er líka með
plötu með verkum Hauks, Schön-
bergs, Takemitsus og fleiri. Sinfóní-
an er líka í aðalhlutverki á plötunni
Lambda, með hljómsveitarverkum
Kjartans Ólafssonar, en þar er með-
al annars að finna víólukonsert
Kjartans í flutningi Helgu Þórarins-
dóttur.
Sinfóníuhljómsveitin er með fleiri
járn í eldinum, því Edda eftir Jón
Leifs er loks komin út í flutningi
hljómsveitarinnar.
Þá hlýtur Roto con moto með Njú-
ton-hópnum sem í árdaga kallaði sig
Atonal Future að vekja eftirvænt-
ingu þeirra sem vilja fylgjast með og
vita hvað nýjast er í heimi tónlistar-
innar.
Og nú eru 26 Jónasarlög Atla
Heimis Sveinssonar komin út á plötu
sem kallast Íslands minni. Jón-
asarlög Atla hafa verið ákaflega vin-
sæl í flutningi Fífilbrekkuhópsins og
ratað víða, og ekki þarf að taka fram
að útgáfan er til heiðurs skáldinu, af-
mælisbarni ársins, Jónasi Hall-
grímssyni.
Margt fleira áhugavert kemur út
um þessar mundir, og spennandi að
sjá hvernig kaupin æxlast á eyrinni
þegar líður nær jólum.
Útgáfa á íslenskri klassískri tónlist með svipuðu sniði og undanfarin ár
Frumhljóðritanir áberandi
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Carmina Burana Upptaka frá tónleikum Óperukórsins er komin út.
GUÐNI Emilsson hljómsveitarstjóri
býr í Þýskalandi en stjórnar sinfón-
íuhljómsveit hinum megin á hnett-
inum. „Ég hef unnið síðustu tvö árin í
Taílandi en ég bý í Þýskalandi líka, ég
flýg bara á milli,“ segir Guðni. Meðal
tónleikagesta fyrir rúmri viku var
drottning Taílands.
Hljómsveitin er önnur tveggja sin-
fóníuhljómsveita í Bangkok og var
stofnuð fyrir tveimur árum. Guðni er
ráðinn til þriggja ára í viðbót en getur
vel hugsað sér að vera lengur. „Það
er mikill dugnaður í fólkinu og margir
efnilegir. Þetta er sá partur af jarð-
arkúlunni sem á eftir að láta heyra
mikið í sér á tónlistarsviðinu á næstu
árum. Það er verið að byggja mikið
upp hérna og mikil hreyfing og vöxt-
ur. Það var verið að byggja sal fyrir
hljómsveitina og 2011 bætist annar
við.“
Drottningin var hrifin
Vel hefur gengið að fá þekkta ein-
leikara og söngvara til þess að starfa
með sveitinni. Ítalska söngkonan
Lucia Aliberi og lettneski sellóleik-
arinn Misha Maisky eru þar á meðal
og von er á fiðluleikaranum Maxim
Vengerov í janúar. Aliberi söng með
sveitinni á tónleikum sem voru sér-
staklega sniðnir að smekk taílensku
konungshjónanna. „Ég setti upp óp-
eruprógramm fyrir þau og Sikrit
drottning kom á tónleikana. Kóng-
urinn komst ekki því hann var dálítið
lasinn. En hún var mjög hrifin og al-
veg einstakt að hún skuli hafa kom-
ið.“
Guðni segir konungshjónin njóta
mikillar hylli og að þau séu bæði mús-
íkölsk. „Kóngurinn spilar á saxófón
og hún spilar á píanó. Ég hef aldrei
komið í konungshöllina en ég veit að
það er mikið spilað og sungið þar.“
Ólst upp í tónlistarskóla
Faðir Guðna, Emil Adolfsson, rak
tónlistarskóla í Reykjavík í 30 ár. „Ég
ólst eiginlega upp þar. Ég hef verið
svona fjögurra ára þegar þetta byrj-
aði allt saman.“
Hann fór til Þýskalands fljótlega
uppúr tvítugu til að læra píanóleik og
hljómsveitarstjórn og ílentist þar.
Hann hefur gegnt starfi stjórnanda
hjá kammersveit Tübingen og Sin-
fóníuhljómsveit æskunnar á sama
stað. Það var í gegnum starf kamm-
ersveitarinnar sem honum bauðst
staða stjórnanda hjá taílensku sinfón-
ínuhljómsveitinni. „Við fórum í tvær
stórar tónleikaferðir árin 2000 og
2005 og þá kynntist ég fólki þarna í
Bangkok. Þá var verið að stofna
hljómsveitina og leita að hljómsveit-
arstjóra.“
Guðni hefur ekki ákveðið hvort
hann setjist að í Taílandi til fram-
búðar enda er hann með mörg járn í
eldinum. „Ég er að gera það mikið í
Evrópu líka, þannig að maður er ekki
alveg farinn. Ég verð þarna í þrjú ár í
viðbót en ég veit ekki hvað verður
svo.“
Tónelsk drottning á tónleikum hjá Guðna
Hásæti Guðni Emilsson og söng-
konan Lucia Aliberi léku fyrir
drottningu Taílands.
♦♦♦