Morgunblaðið - 30.11.2007, Qupperneq 6

6 FÖSTUDAGUR 30. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
orsi@mbl.is
RANNSÓKNARNEFND sjóslysa
(RNS) telur árekstur Axels við
Borgeyjarboða mjög alvarlegt atvik
og er með málið til rannsóknar. Jón
Ingólfsson, forstöðumaður RNS, var
á Akureyri í gær og fór um borð í
skipið og talaði við skipstjóra þess.
Auk vettvangsrannsóknar RNS er
málið líka í lögreglurannsókn hjá
lögreglustjóranum á Eskifirði.
Eftir að skipið kom til Akureyrar í
gærmorgun var kapp lagt á að af-
ferma skipið sem var fulllestað með
frystri síld sem átti að flytja til Pól-
lands.
Gert var ráð fyrir að tæma skipið
aðfaranótt föstudags og koma því
upp í dag eða á morgun, laugardag.
Reikna má með að skipið verði jafn-
vel nokkrar vikur í slipp.
Jón Ingólfsson staðfestir að sam-
skiptaörðugleikar hafi átt sér stað
milli skipstjóra og yfirvélstjóra í
kjölfar óhappsins og hafi hinn síðar-
nefndi ekki viljað ræsa skipsvélina
eftir áreksturinn.
„Ég lít svo á að um mjög alvarlegt
atvik hafi verið að ræða. Þetta gat
farið miklu verr og hugsanlega hefur
bjargað hvað skipið var sterkbyggt.
En það hefði getað orðið mikið tjón.
Nú snýst allt um að losa skipið og
koma því á þurrt,“ sagði Jón í gær.
„Þá verður fróðlegt að sjá hvernig
þetta lítur allt út.“
Helgi Jensson, fulltrúi sýslu-
mannsins á Eskifirði, staðfestir að
lögreglurannsókn sé hafin hjá emb-
ættinu, eins og vera ber þegar atvik
af þessu tagi verða. Ekki er hægt að
segja til um það hvort rannsóknin
muni mögulega leiða til þess að ein-
hver verði ákærður fyrir saknæma
háttsemi um borð. Þá getur hann
ekki sagt til um það hvort einhver
hafi fengið réttarstöðu sakbornings í
málinu.
Landhelgisgæslan hefur lokið sín-
um afskiptum af málinu en starfs-
menn hennar beittu íhlutunarákvæð-
um laga um mengun hafs og stranda,
sem sett voru árið 2004. Var það í
þriðja sinn sem það var gert. Í lög-
unum segir að Gæslunni sé heimilt
að grípa til íhlutunar og gera þær
ráðstafanir sem taldar eru nauðsyn-
legar á hafsvæðinu innan mengunar-
lögsögu Íslands til að koma í veg fyr-
ir hættu sem hafi eða ströndum
stafar af bráðamengun.
Fyrst var ákvæðinu beitt árið 2006
á Reyðarfirði þegar vél í hollensku
álskipi bilaði á sjó. Svo háttaði til að
ekkert varðskip var á Austurlandi
eða neitt af stóru kolmunnaveiðiskip-
unum. Einu skipin sem voru tiltæk
voru litlar trillur og björgunarbátur
frá Norðfirði og ljóst var að mati
Landhelgisgæslunnar að þau réðu
ekkert við skipið. Landhelgisgæslan
skipaði því skipstjóranum að kasta
akkerum en fyrr hafði hann ekki
sagst ætla að gera það því hann taldi
að viðgerð tæki skamma stund. Rek-
ið á skipinu var hins vegar of mikið til
að Gæslan sætti sig við það og gaf því
fyrirskipunina sem skipstjórinn mót-
mælti ekki.
Næst var íhlutunarákvæðinu beitt
fyrri hluta þessa árs þegar bilað ís-
lenskt fiskiskip rak í átt að landi við
Reykjanes. Var skipstjóranum skip-
að af Gæslunni að kasta akkerum
vegna þess að ekki var útséð um að
varðskip kæmist á vettvang í tæka
tíð til aðstoðar. Skipstjórinn hlýddi
fyrirmælunum.
Halldór Nellet, framkvæmdastjóri
aðgerðasviðs LHG, segir að þrátt
fyrir umrædd lagaákvæði sé vald
skipstjóra á hverju skipi engu að síð-
ur gríðarlega mikið. „Við þurfum
náttúrlega að fara varlega með okk-
ar vald vegna þess að það þarf mikið
til að við förum að taka fram fyrir
hendurnar á skipstjóra. En við hik-
um ekki við það ef okkur sýnist svo.“
Mjög alvarlegt atvik að mati RNS
 „Þetta gat farið miklu verr og hugsanlega hefur bjargað hvað skipið var sterkbyggt,“ segir Jón Ingólfs-
son forstöðumaður Rannsóknarnefndar sjóslysa  Flutningaskipið Axel kom til Akureyrar í gærmorgun
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Í öruggri höfn Ari Axel Jónsson, eigandi og útgerðarmaður skipsins,
lengst til vinstri, ásamt tveimur starfsmanna sinna við Oddeyrarbryggju.
FJARSKIPTAFYRIRTÆKIÐ Vodafone
hyggst bjóða viðskiptavinum sínum upp á
niðurhal á íslenskri og erlendri tónlist í
gegnum farsíma. Þjón-
ustan var kynnt sam-
hliða því að fyrirtækið
hleypti af stokkunum
þriðju kynslóðar (3G)
þjónustu sinni í gær.
Samkvæmt upplýs-
ingum frá fyrirtækinu
hefur Vodafone samning
við stærstu tónlistar-
útgefendur heims, s.s.
EMI, Warner, Sony og
Universal, og geta við-
skiptavinir nálgast hátt í milljón lög, sem
hægt er að hala niður í símann til eignar.
Ekki þarf að greiða fyrir niðurhal á ís-
lenskri tónlist en hvert erlent lag kostar 99
krónur.
Yfir tíu þúsund viðskiptavinir Vodafone
nota símtæki sem nýtist við niðurhal á tón-
list, að því er segir í tilkynningu, og aðeins
ætti að taka 30 til 60 sekúndur að hala nið-
ur einu lagi ef viðkomandi er með 3G-síma.
Annars tekur það eina til tvær mínútur.
Fyrirtækið telur að þjónustan geti orðið til
að draga úr ólöglegu niðurhali á erlendri
tónlist. „Við erum stolt af því að vera fyrst
allra hér á landi að bjóða löglegt niðurhal á
erlendri tónlist og búumst við góðum við-
tökum,“ er haft eftir Árna Pétri Jónssyni,
forstjóra Vodafone, í tilkynningu.
Bjóða löglegt
niðurhal tónlistar
Árni Pétur
Jónsson
FLUGVÉL Icelandair, á leið frá London til
Keflavíkur, var í gærkvöldi snúið við
skömmu eftir flugtak og lent í Glasgow.
Ólétt kona um borð hafði misst vatnið
og eftir að hafa ráðfært sig við sérfræðing
sjúkrastofnunar ákvað flugstjóri vél-
arinnar að lenda vélinni í Glasgow þar
sem konan var sótt í sjúkrabíl og komið á
sjúkrahús.
Að sögn Guðjóns Arngrímssonar, upp-
lýsingafulltrúa Icelandair, lenti vélin í
Glasgow um kl. 22.20 og biðu farþegar um
borð meðan vélin var undirbúin fyrir flug-
tak að nýju. Að sögn Guðjóns var von á
vélinni til Íslands einhvern tíma á bilinu
milli kl. 1 og 2 í nótt.
Flugvél snúið
við vegna
vanfærrar konu
Eftir Jóhönnu Maríu Vilhelmsdóttur
jmv@mbl.is
„NIÐURSTÖÐURNAR koma okkur ekki á
óvart, það er ákveðinn stöðugleiki á Íslandi og
við erum á svipuðum stað og árið 2001 með
nemendur 4. bekkjar,“ segir Brynhildur
Scheving Thorsteinsson hjá Námsmatsstofnun
um nýjar niðurstöður alþjóðlegu PIRLS lestr-
arkönnunarinnar. Könnunin nær til 40 landa
og tekur m.a. til leshæfni, lesturs ólíkra teg-
unda texta og lestrarvenja. Hún var fyrst gerð
árið 2001 og svo aftur í fyrra og verður fram-
vegis framkvæmd á fimm ára fresti.
Samkvæmt rannsókninni eru íslenskir nem-
endur 4. bekkjar í 32. sæti af 40 í leshæfni. Ís-
lenskir nemendur 5. bekkjar eru í 10. sæti. Af
Norðurlandaþjóðum er Noregur fyrir neðan
Ísland í 35. sæti en Svíþjóð í 10. sæti og Dan-
mörk í 15. sæti.
Eftirfylgni nauðsynleg
Brynhildur er ósátt við að vegna mismunar
á skólakerfum sé meðalaldur þátttakenda í
könnuninni hálfu ári hærri en íslenskra 4.
bekkinga. Hún bendir á að samkvæmt rann-
sóknum hafi þroski og aldur mikið að segja um
árangur í grunnskóla. Eftir reynsluna frá
árinu 2001 hafi því verið ákveðið að bæta 5.
bekk við könnunina.
Brynhildur vill leggja áherslu á mikilvægi
eftirfylgni við rannsóknina, brýnt sé að meta
hvar í skólakerfinu sé hægt að herða tökin auk
þess að styðja betur við það sem gott sé. Sam-
kvæmt könnuninni sé fækkun meðal íslenskra
nemenda í tveimur efstu hæfnisþrepunum sem
snúa að sjálfstæðri skoðanamyndun, að draga
flóknar ályktanir og rökstuðningi og sé
ástæða til að skoða ástæður þess. „Skóla-
umhverfi okkar er mjög gott, efnisleg um-
gjörð fyrir grunnskólanemendur er góð, bæði
í skólum og heimilum. Öryggi í skólum er á
háu stigi, ættum við ekki að geta fengið mjög
góðar niðurstöður? Skýringin liggur í fólkinu
en ekki námsumhverfinu,“ segir Brynhildur.
Hún bendir sérstaklega á Hong Kong, sem
skaust upp í 2. sæti úr því 17. á milli kannana.
„Þar var sett í gang markvisst átak í framhaldi
af könnuninni 2001, kennsluaðferðum í lestri
og námsskrá var breytt, auk þess sem sam-
vinna var höfð við foreldra og jafnvel haldin
foreldranámskeið.“ Vissulega sé ekki líku
saman að jafna með Hong Kong og Íslandi, en
góður árangur náist með markvissri vinnu.
Námsmatsstofnun hefur nú framkvæmt
rannsóknina og niðurstöður liggja fyrir. Það
þarf að vinna með þær og túlka til þess að þær
öðlist hagnýtt gildi. Stofnunin lýsir eftir rann-
sakendum í menntamálum, sem hefðu áhuga á
að vinna með gögnin. „Þetta eru dýrar og
viðamiklar rannsóknir og það brýnt að nýta
þær fyrir okkar skólabörn og samfélag.“
Íslensk skólabörn mælast rétt
yfir meðallagi í lestrarhæfni
Morgunblaðið/ÞÖK
Lesleikni Meðaltal leshæfni drengja er lægra en meðaltal stúlkna í öllum þátttökulöndunum. Munur á kynjunum mælist frekar mikill á Íslandi.


 
 
 
 !"#$%
&'  
 
( )*
+  !   
,  
 -
. 


   

 !

"##$%& 



 "##(



/

-






-


-0
-1
-
-

-

/0
 
-01
         
!"#
 $
27. nóvember
8.20 Flutningaskipið Axel rekst á
Borgeyjarboða, úti fyrir Horna-
fjarðarósi.
8.24 Björgunarfélag Hornafjarðar
fer á björgunarskipi til hjálpar. Að-
alvél skipsins stöðvaðst og Axel
rekur aflvana í átt til lands.
9.30-10.00 Taug er komin í Axel
og hann er dreginn út til hafs. Að-
alvélin fer í gang á nýjan leik. Skip-
inu er siglt fyrir eigin vélarafli, en
nokkuð löskuðu, til Fáskrúðs-
fjarðar.
18.00 Axel kemur til hafnar á Fá-
skrúðsfirði og skoðaðar eru
skemmdirnar.
20.30 Axel heldur úr höfn og siglir
áleiðis til Akureyrar.
23.30 Axel biður um aðstoð vegna
leka. Björgunarskipið Hafbjörg frá
Neskaupstað fer á vettvang.
28. nóvember
7.00 Enn eitt útkallið vegna leka.
Nú er Axel komin að Vopnafirði og
björgunarskipið Sveinbjörn Sveins-
son á Vopnafirði fer vettvang.
14.00 Axel heldur áfram siglingu
og er við Langanes og heldur
ótrauður áfram til Akureyrar.
29. nóvember
5.00 Axel kemur til Akureyrar.
Atburðarás
♦♦♦