Morgunblaðið - 19.02.2008, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. FEBRÚAR 2008 15
MENNING
FRANSKI rithöfundurinn Alain
Robbe-Grillet lést í gær, 85 ára að
aldri. Robbe-Grillet er talinn einn
áhrifamesti rithöfundur 20. ald-
arinnar, einn upphafsmanna nýju
skáldsögunnar s.k. sem spratt fram á
sjötta áratugnum í Frakklandi. Hann
þróaði kenningu um nýju skáldsög-
una í fjölda ritgerða árið 1963, þar
sem hefðbundnum hugmyndum um
ritun skáldsagna var umbylt. Robbe-
Grillet lét einnig til sín taka á kvik-
myndasviðinu, skrifaði m.a. handritið
að L’année dernière à Marienbad
sem hlaut Gullljónið í Feneyjum 1961
og leikstýrði fjölda kvikmynda.
Torfi Tulinius, prófessor í frönsku
og miðaldabókmenntum við Háskóla
Íslands, kynntist Robbe-Grillet árið
1987 á Bókmenntahátíð í Reykjavík
og rannsakaði verk hans þegar hann
var við nám í Frakklandi. Torfi segir
Robbe-Grillet hafa verið stórmerki-
legan mann og stórskemmtilegan.
Hann var landbúnaðarverkfræðingur
að mennt og ferðaðist mikið um Ís-
land í heimsóknum sínum, en hann
kom hingað alls þrisvar sinnum, og
var afar áhugasamur um náttúru
landsins.
Skáldsagan endurhugsuð
Robbe-Grillet sagði skilið við land-
búnaðarverkfræðina og hóf að skrifa
skáldsögur sem
enginn vildi lesa,
undir áhrifum frá
Kafka og Faulkn-
er, tilrauna-
skáldsögur.
Robbe-Grillet
varð forvígis-
maður hóps höf-
unda sem stund-
uðu slíka
tilraunamennsku í
skáldskap, í honum var m.a. Samuel
Beckett. Torfi segir Robbe-Grillet
hafa vakið máls á því að skáldsögur
samtímans væru skrifaðar eftir for-
skrift 19. aldarinnar og bent á að
samfélagið hefði gjörbreyst, menn-
ingin orðin allt önnur og því þyrfti að
hugsa skáldsöguna upp á nýtt. Bæk-
urnar myndu skapa sér lesendur þeg-
ar frá liði. Torfi segir þetta hafa verið
hárrétt hjá honum, fyrstu verk þess-
ara höfunda hafi selst afar illa en séu
nú skyldulesning í háskólum um allan
heim.
„Svo hafði hann ekki síður áhrif
sem talsmaður nýjunga og fram-
úrstefnu í skáldsagnagerð,“ segir
Torfi. Heill skóli ungra höfunda, um
fimmtugt og yngri, séu undir áhrifum
frá honum. „Hann sagði alltaf að það
væri ekki atburðurinn sem textinn
segði frá sem skipti máli, heldur það
sem gerðist í textanum sjálfum.“
Robbe-Grillet skrifaði m.a. skáldsög-
urnar Les Gommes og La Jalousie en
síðasta bók hans, Un Roman Senti-
mental, kom út í fyrra.
Robbe-
Grillet
látinn
Rithöfundur Alain Robbe-Grillet.
Afar áhrifamikill
listamaður
Torfi Tulinius
KVIKMYNDASAFN Íslands
sýnir í kvöld tékknesku kvik-
myndina Ástir ljóshærðrar
stúlku frá árinu 1965, í leik-
stjórn Milos Forman.
Í henni segir af tánings-
stúlkunni Andulu sem vinnur í
skóverksmiðju í tékkneskum
smábæ þar sem meirihluti íbú-
anna er konur. Stjórnvöld
ákveða að bæta kynjahlutfallið
með því að koma flokki her-
manna fyrir í bænum. Stúlkunum bregður í brún
þegar hermennirnir reynast vera miðaldra karl-
menn. Sýningar eru á þriðjudögum kl. 20 og á
laugardögum kl. 16 í Bæjarbíói, Hafnarfirði.
Frekari upplýsingar á www.kvikmyndasafn.is.
Kvikmyndir
Ástir ljóshærðrar
stúlku
Ensk útgáfa
kvikmyndarinnar.
ÁRNI Einarsson líffræðingur
heldur fyrirlestur á Land-
námssýningunni í Aðalstræti
16 kl. 17 í dag. Fyrirlesturinn
nefnist „Landkostir við land-
nám“ og í honum mun Árni
fjalla um loftslag og gróðurfar.
Meðal þeirra spurninga sem
Árni mun varpa fram eru:
Hvaða heimildir höfum við um
loftslag fyrr á öldum? Hvaða
tegundir af trjám og plöntum var hér að finna, og
uxu þær á milli fjalls og fjöru? Hvernig var dýralíf
á landi, legi og í lofti og hvernig nytjuðu land-
námsmenn það? Og hvernig breyttust landkostir
á fyrstu öldum landnáms? Aðgangur er ókeypis
og allir eru velkomnir.
Fyrirlestur
Landkostir við
landnám
Árni Einarsson
FÉLAG þjóðfræðinga heldur
þemakvöld í húsi Sögufélags-
ins við Fischersund kl. 20 ann-
að kvöld. Yfirskrift kvöldsins
er Þankagangur þjóðarinnar:
Menning skoðuð út frá sjó-
mannalögum og veðurþjóðtrú.
Rósa Margrét Húnadóttir
þjóðfræðingur kynnir BA-
ritgerð sína, Draumur hins
djarfa manns: frá sjó-
mannalögum til gúanórokks, sem varpar ljósi á ís-
lenska dægurlagamenningu á 20. öld. Eiríkur
Valdimarsson þjóðfræðingur kynnir BA-ritgerð
sína, Ský á himni og skafl í fjalli: samanburður á
veðurþjóðtrú úr Skagafirði og frá Breiðafirði.
Aðgangur að þemakvöldinu er ókeypis.
Þjóðfræði
Sjómannalög og
veðurþjóðtrú
Frá Breiðafirði.
Eftir Helga Snæ Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
ÞAÐ verður sannarlega boðið upp á
veislu í Salnum í Kópavogi kl. 20 í
kvöld og annað kvöld, tónleika píanó-
leikarans Víkings Heiðars Ólafs-
sonar og flautuleikarans Denis
Bouriakov. Víking þarf vart að kynna
fyrir Íslendingum, hann fór fyrir
skömmu með sigur af hólmi í píanó-
einleikarakeppni í Juilliard-lista-
háskólanum í New York, þar sem
hann lýkur brátt námi hjá Robert
McDonald. Verðlaunin eru þau að fá
að spila með hljómsveit skólans í sal
Fílharmóníunnar í New York, Avery
Fisher Hall, 31. mars nk., undir
stjórn Roberto Abbado.
Bouriakov er einn fremsti flautu-
leikari heims af ungu kynslóðinni en
Hallfríður Ólafsdóttir, flautuleikari
hjá Sinfóníuhljómsveit Íslands, segir
hann allra besta flautuleikara sem
hún hafi nokkru sinni heyrt spila,
hann hafi tæran, hlýjan og stærri tón
en hún hafi áður heyrt en þó
áreynslulausan. Bouriakov hreppti
fyrstu verðlaun í PanEuropean-
flautukeppninni sem haldin var í
Grikklandi og einnig fyrstu verðlaun
í Flautukeppni Barnett stofnunar-
innar í Chicago. Nýlega var hann svo
valinn úr fjölda hæfra umsækjenda
til að gegna stöðu leiðara í Sinfón-
íuhljómsveit Barcelona og Katalóníu
og tekur við þeirri stöðu síðar á
árinu. Hér eru því engir aukvisar á
ferð.
Á efnisskrá tónleikanna eru verk
fyrir flautu og píanó sem og einleiks-
verk fyrir bæði hljóðfærin. Þar má
heyra nokkur þekktustu verk flautu-
bókmenntanna, auk þess sem Denis
mum leika eigin útsetningar á verk-
um sem upphaflega voru samin fyrir
fiðlu. Víkingur mun svo leika Píanó-
sónötu op. 101 í A-dúr eftir Ludwig
van Beethoven, en hún er af mörgum
talin ein sú allra glæsilegasta af 32
píanósónötum sem Beethoven samdi.
Víkingur og Bouriakov voru á
sinni fyrstu æfingu þegar blaðamað-
ur náði tali af þeim fyrir hádegi í
gær. „Þetta er einn besti flautuleik-
ari okkar kynslóðar, eða minnar kyn-
slóðar. Við erum að spila saman núna
og það er eiginlega algjör draumur
að vinna með honum. Við erum búnir
að spila í gegnum prógrammið og
þetta er eiginlega tónlistarást við
fyrstu sín,“ segir Víkingur og hlær.
„Ég er með mjög stórt sóló og hann
líka.“
Víkingur er bjartsýnn á framtíð-
ina, um það bil að ljúka sex ára píanó-
námi í New York og nýbúinn að
hljóta fyrrnefnd verðlaun. Víkingur
segir sannarlega gaman að enda
námið með slíkum glæsibrag og
mörg skemmtileg verkefni bíði hans
þótt framtíðin sé að öðru leyti óráðin.
Að fá að spila með flautuleikara á við
Bouriakov, í heimsklassa, sé mikils
virði og mikilvægur hluti af lífi tón-
listarmannsins og lærdómsríkt. „Ég
held það sé mikill fengur fyrir Ísland
að fá svona náunga til að spila í Saln-
um,“ segir Víkingur Heiðar. Tón-
leikar á borð við þá sem þeir bjóði
upp á séu fyrst og fremst skemmti-
legir og fyrir alla, menn þurfi ekki að
óttast klassíkina.
Bouriakov er fyrsti flautuleikari
Sinfóníuhljómsveitarinnar í Tampere
í Finnlandi auk þess sem hann gegn-
ir stöðu kennara við Konservatoríið í
sömu borg. Hann segir afar gott að
spila með Víkingi, þeir hafi rennt
auðveldlega í gegnum efnisskrána.
„Hann þekkir tónlistina mjög vel og
því er þetta auðvelt.“
Stjörnuskin í Salnum
Píanóleikarinn Víkingur Heiðar Ólafsson og flautuleikarinn Denis Bouriakov leiða
saman hesta sína á tónleikum í Salnum í Kópavogi í kvöld og annað kvöld
Árvakur/Ómar
Kraftmikið tvíeyki Víkingur Heiðar Ólafsson píanóleikari og Denis
Bouriakov flautuleikari á æfingu í Salnum í Kópavogi í gær.
Í HNOTSKURN
»Víkingur Heiðar Ólafssonfæddist árið 1984 en er, þrátt
fyrir ungan aldur, kominn í hóp
fremstu tónlistarmanna Íslands.
Hann þreytti frumraun sína með
Sinfóníuhljómsveit Íslands 16
ára gamall þegar hann lék fyrsta
píanókonsert Tsjaíkovskys.
Hann hefur haldið fjölda tón-
leika, m.a. á Spáni, í Frakklandi,
Rúmeníu, Lettlandi, Kanada,
Færeyjum og Bandaríkjunum og
leikið einleik með CAPUT-
hópnum, Kammersveit Reykja-
víkur, Blásarasveit Reykjavíkur
og Ungfóníu.
» Denis Bouriakov fæddist áKrímskaga árið 1981 og hef-
ur frá 11 ára aldri komið fram í
mörgum virtustu tónleikasölum
Rússlands og sem einleikari í
Evrópu, Asíu og Ameríku með
hljómsveitum á borð við Sinfón-
íuhljómsveit Moskvu og kamm-
ersveitir borganna München,
Parísar og Prag. 2000-2004 nam
hann flautuleik hjá William
Bennet í Royal Academy of
Music í London.
Miðasala fer fram í Salnum kl. 10-
16 og netsala á www.salurinn.is.
Efnisskrá má einnig skoða þar.
ÁRNI Björnsson þjóðháttafræð-
ingur mun ausa úr djúpum visku-
brunnum sínum í Þjóðminjasafninu í
hádeginu í dag, fræða þar gesti um
íslensku dýrlingana Jón Ögmunds-
son, Þorlák helga og Guðmund góða
og kynna sérstaklega fyrir myndum
af þeim í safninu.
„Það skrítna er, með íslenska dýr-
linga, að þeir voru ekki útnefndir af
páfanum,“ segir Árni. Í fyrstu hafi
biskupar komið með tillögur að því
hverjir skyldu útnefndir og Alþingi
svo tekið ákvörðun út frá þeim. Árni
segir það dálítið sérstakt.
Trú á dýrlinga skipaði frá upphafi
kristni í landinu mikilvægan sess í
trúarlífi Íslendinga, fólk mátti trúa á
Guð og tilbiðja hann en ákalla dýr-
lingana. Árni segir ekki vitað hvort
reynt hafi verið að fá íslensku dýr-
lingana viðurkennda af páfanum í
Róm en á þessum tíma hafi páfinn
verið farinn að heimta ansi ríflega
borgun fyrir.
„Það er ekki vitað að það hafi ver-
ið reynt með Þorlák og Jón en vitað
að það hafi verið reynt að fá við-
urkenningu páfans á Guðmundi
góða,“ segir Árni. Líklega hafi ekki
nægu fé verið safnað. Fáar myndir
séu til af dýrlingunum á Þjóðminja-
safninu en hann muni sýna gestum
þá gripi sem til eru.
Árni fjallar um
dýrlingana þrjá
Dýrlingarnir þrír Refilsaumað altarisklæði frá Hólum sem sýnir íslensku
dýrlingana, þá Jón Ögmundsson, Þorlák helga og Guðmund góða.