Morgunblaðið - 05.04.2008, Qupperneq 48

48 LAUGARDAGUR 5. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Hrefna Magn-úsdóttir fæddist
í Litla-Dal í Djúpa-
dal í Saurbæj-
arhreppi í Eyjafirði
3. mars 1920. Hún
lést á heimili sínu í
Fremri-Hundadal í
Dalasýslu 25. mars
síðastliðinn. Hrefna
var dóttir Snæ-
bjargar Sigríðar
Aðalmundardóttur
húsfreyju í Litla-
Dal, síðar í Lund-
argötu 2 á Ak-
ureyri, f. 26. apríl 1896, d. 27.
mars 1989, og Magnúsar Jóns
Árnasonar járnsmíðameistara og
bónda í Litla-Dal, síðar á Lund-
argötu 2 á Akureyri, f. 18. júní
1891, d. 24. mars 1959. Alsystkini
Hrefnu eru fjögur og eru öll á lífi,
þau eru: 1) Þorgerður, f. 1922,
maki Ingólfur Sigurðsson, f.
1922, búa á Akureyri; 2) Guðný, f.
1923, maki Sigurgeir Hall-
dórsson, f. 1921, búa á Öng-
ulsstöðum í Eyjafjarðarsveit; 3)
Guðrún, f. 1924, maki Bragi Jóns-
son, f. 1926, d. 2006, hún býr í
Reykjavík; 4) Aðalmundur Jón, f.
1925, maki Hilke Jakob, f. 1941,
búa í Reykjavík. Hálfsystkini
Hrefnu sem voru börn Magnúsar
Jóns og Helgu Árnadóttur, f.
1890, d. 1975, eru öll látin. Þau
voru 1) Hildigunnur, f. 1915, d.
1994, maki Helgi Hálfdánarson, f.
1901, d. 1980 ; 2) Ragnheiður, f.
1917, d. 1941; 3) Árni, f. 1918, d.
1983, fyrri kona var Inga Dóra
Jónsdóttir, f. 1920, og seinni kona
var Aldís Björnsdóttir, f. 1934; 4)
Aðalsteinn, f. 1920, d. 1990, fyrri
kona hans var Árný Bjarnadóttir,
fræðingur, f. 1947, maki er Hall-
dóra Guðmundsdóttir sjúkraliði,
f. 1950, þau búa á Seltjarnarnesi.
Synir þeirra eru a) Bjartmar, f.
1977, maki Jóna Erlendsdóttir, f.
1975, sonur þeirra er Kristján
Helgi, f. 2007. Sonur Jónu og Pét-
urs Magnússonar, f. 1968, er
Magnús Pétursson, f. 1999; og b)
Grétar, f. 1980, maki Maria Laura
Doru, f. 1985. 3) Jónína Þórdís
vagnstjóri í Reykjavík, f. 1948.
Dætur Jónínu og fyrrverandi
manns hennar, Jóhannesar Jó-
hannssonar bónda á Silfrastöðum
í Skagafirði, f. 1949, eru a) Helga
Fanney, f. 1970, maki Karl Johan
Hårberg, f. 1969; og b) Hrefna, f.
1975, maki er Johan Vilhelm
Holst, f. 1973, börn þeirra eru Jan
Eskil, f. 2005, og Iðunn, f. 2007. 4)
Benjamín Garðar heimilislæknir,
f. 1950, maki Ólöf Anna Stein-
grímsdóttir sjúkraþjálfari og vís-
indamaður, f. 1957. Dætur þeirra
eru María, f. 1989, og Sigrún, f.
1992. Þau búa í Noregi. 5) Fanney
Hildur geðsjúkraliði, f. 1953,
maki er Bert Y. Sjögren starfs-
maður við Háskólann í Lundi, f.
1949, og búa þau í Lundi í Sví-
þjóð. a) Bjartmar Freyr, f. 1973,
er sonur Fanneyjar af fyrra
hjónabandi með Arnari Geirdal
málarameistara í Mosfellsbæ, f.
1951. Synir Fanneyjar og Berts
eru: b) Benjamín Hrafn, f. 1985, c)
Símon Yngve, f. 1986, og d) Lúkas
Fannar, f. 1991. 6) Hrefna Sigríð-
ur þjóðfræðingur og kennari, f.
1958, maki er Aðalsteinn Jónsson
kerfisfræðingur, f. 1959. Þau búa
á Kjalarnesi. Börn þeirra eru a)
Magnús Jón, f. 1984, unnusta
Lovísa Lára Halldórsdóttir, f.
1987; b) Jökull Sindri, f. 1988,
unnusta María Dögg Arnars-
dóttir, f. 1991; c) Sunnefa Hildur,
f. 1992, unnusti hennar er Róbert
Magnússon, f. 1990; og d) Jón
Bjartmar, f. 1994. Barnabörn
Hrefnu og Bjartmars eru 18 en
barnabarnabörn eru sex og eitt á
leiðinni (í ágúst).
Hrefna gekk í barnaskóla á
Hrafnagili og stundaði nám við
húsmæðraskólann á Syðra-
Laugalandi veturinn 1937-1938,
fyrsta starfsár skólans. Hrefna
kenndi handavinnu við barna-
skólann á Steinsstöðum í Skaga-
firði og síðar við barnaskólann á
Syðra-Laugalandi. Hún var sím-
stöðvarstjóri á Mælifelli um ára-
bil og var í stjórn kvenfélags Lýt-
ingsstaðahrepps og formaður
þess um skeið. Einnig tók hún
virkan þátt í starfi kvenfélagsins í
Öngulsstaðahreppi. Hrefna var
mikil áhugamanneskja um skóg-
rækt og hvers kyns garðrækt.
Handverk ýmiskonar og lestur
góðra bóka var hennar hjartans
áhugamál. Hrefna hefur einnig
unnið mikið og gott starf í gegn-
um tíðina sem prestsfrú og hús-
freyja, á gestkvæmum heimilum
þeirra prestshjóna. Hrefna og
Bjartmar hófu búskap sinn á
Mælifelli í Skagafirði en þangað
vígðist Bjartmar sem prestur árið
1946. Hrefna og Bjartmar fluttu
árið 1968 að Syðra-Laugalandi í
Eyjafirði þar sem Bjartmar þjón-
aði sem prestur í 18 ár eða til árs-
ins 1986 þegar hann lét af störf-
um. Árið 1986 byggðu þau hjónin
sér hús, í landi Hóls í sömu sveit, í
félagi við Jónínu dóttur sína og
nefndu bæinn Álfabrekku. Eftir
að sr. Bjartmar lést bjuggu
Hrefna og Jónína í Álfabrekku til
ársins 1993 en fluttu þá til
Reykjavíkur. Frá árinu 1996 bjó
Hrefna hjá Snæbjörgu dóttur
sinni til dánardægurs.
Hrefna verður jarðsungin frá
Munkaþverárkirku í Eyjafirði í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
f. 1923, d. 1957, en
seinni kona hans var
Sveinbjörg Páls-
dóttir, f. 1918, d.
1987; 5) Freygerður,
f. 1933, d. 2007, maki
Jóhann Bjarmi Sím-
onarson, f. 1931, d.
1996.
Hrefna giftist hinn
9. október 1943 sr.
Bjartmari Kristjáns-
syni frá Ytri-
Tjörnum i Öng-
ulsstaðahreppi í
Eyjafirði, f. 14. apríl
1915, d. 20. september 1990.
Hann var sonur hjónanna Fann-
eyjar Friðriksdóttur húsfreyju, f.
6. janúar 1881, d. 13. ágúst 1955,
og Kristjáns Helga Benjamíns-
sonar bónda og hreppstjóra á
Ytri-Tjörnum, f. 24. október 1866,
d. 10. janúar 1956. Börn, tengda-
börn, barnabörn og barna-
barnabörn Hrefnu og Bjartmars
eru: 1) Snæbjörg Rósa bóndi og
handverkskona, f. 1945, maki
Ólafur Ragnarsson bóndi, f. 1938,
og búa þau í Fremri-Hundadal í
Dalasýslu. Dætur Snæbjargar
með fyrri manni sínum, Gunnari
Thorsteinsyni vagnstjóra í
Reykjavík, f. 1944, eru: a) Hrefna,
f. 1968, maki Pétur Viðarsson, f.
1967, þau eiga tvær dætur, Ás-
laugu, f. 1997, og Snæbjörgu
1999; og b) Sigríður Perla, f.
1970. Börn Snæbjargar og Ólafs
eru: c) Málfríður Kristín, f. 1974,
maki Jóhannes Guðjónsson, f.
1962. dóttir þeirra er Snæfríður
Lára, f. 2005; og d) Ragnar Gísli,
f. 1976, maki Sigurdís Elísa Lilja
Sigursteinsdóttir, f. 1979. 2)
Kristján Helgi fjarskiptaverk-
Elsku fallega mamma mín! Ég veit
vart hvar ég á að byrja en það er svo
ótal margt sem ég á þér að þakka.
Ég hef lengi kviðið þessari kveðju-
stund, margoft dreymt hana en svo
vaknað að morgni við mikinn létti að
þetta var bara draumur. En núna
verður það ekki svo. Það er svo margt
sem þú hefur kennt mér og nú get ég
ekki lengur beðið þig ráða ef ég þarf.
Þú varst alltaf reiðubúin að gera þitt
besta til að hjálpa til. Þrátt fyrir
slæma liðagigt lék allt í höndunum á
þér og ekkert handverk né önnur
verkefni skyldi frá þér fara nema þú
værir fullkomlega sátt. Allt sem þú
gerðir hvort sem það var handavinn-
an, blómaræktin eða ást þín og um-
hyggja fyrir fólkinu þínu, allt var það
gert af einlægni, þolinmæði og óbil-
andi ást. Þú hafðir unun af fagurri
tónlist og ferðalögum. Þú varst mjög
fróðleiksfús, varst sífellt með bók eða
blað í hönd, allavega fróðleikur um
menn og málefni, þjóðfræði og sögu,
svo eitthvað sé nefnt, allt vakti áhuga
þinn. Frá þér og pabba hef ég eflaust
þennan óbilandi áhuga minn á þjóð-
fræðináminu og fyrir það verð ég æv-
inlega þakklát.
Elsku mamma og pabbi, nú hafið
þið hist á ný eftir langan aðskilnað,
allar sjúkdómþrautir að baki og til-
veran björt. Þetta var það sem þú
þráðir lengi, mamma, að fá að fara.
Óskin þín rættist eftir stutta sjúk-
dómslegu heima í rúminu þínu um-
vafin fjölskyldunni. Það hjálpar okk-
ur í sorginni. Hafið hjartans þökk
fyrir allt.
Hrefna Sigríður.
„Svo vel var hann af guði gerður að
úr honum hefði mátt gera marga
menn.“ Þessi mannlýsing á Jóni Ög-
mundssyni biskupi var réttilega
heimfærð á föðurbróður minn látinn
og gæti einnig hæglega átt við
tengdamóður mína.
Hrefna ólst upp í glöðum hópi, þar
sem leikir voru hafðir í hávegum.
Mest hélt hún upp á að spila fótbolta
með heimagerðum belg af skinni og
heyi. Í þá daga var algengt að börn
færu ung að heiman og Hrefna
minntist sorgar samfara því að fara
tíu ára í sína fyrstu vist. Vistirnar
urðu margar, því draumurinn var að
vinna sér fyrir æðra námi. Meðal
annars réð hún sig, unglingurinn, í
vinnu sunnan heiða og hjólaði innst
úr Eyjafirði til Borgarfjarðar. Þetta
var erfitt ferðalag, en í hennar huga
var launaójafnræðið verra, því hún
þurfti að sætta sig við að fá mun lægri
laun en karlar sem unnu svipuð störf.
Áform um langskólanám stöðvuðust
því miður af lágum launum, heims-
styrjöld og öðrum ytri aðstæðum.
Hrefna var þó vel menntuð kona, sem
sótti þekkingu og fróðleik með ötulli
sjálfsmenntun. Hæst stóð kunnátta
hennar á sviði náttúrufræða. Hún var
einnig ljóðelsk og leitaði oft gleði
þangað. Á heimili þeirra Bjartmars
var fjölbreytt lesefni innan fagurbók-
mennta, heimspeki, og ýmissa ann-
arra fræða. Bækur þessar voru ítrek-
að teknar fram og þaullesnar, og
stöku sinnum læddi Hrefna að mér
bók til eignar. Meðal annars gaf hún
mér bækur um Helen Keller og Ólaf-
íu Jóhannsdóttur með þeim orðum að
þetta væru baráttukonur sem hún
hefði dáðst að. Gjafir hennar tengd-
ust umræðum okkar um jafnréttis-
mál, og hlutskipti þeirra sem verða
undir í samfélaginu.
Hrefna lifði heilbrigðu lífi og reykti
aldrei. Hún hlaut þó þau örlög að fá
liðagigt á sínum yngri árum, sem
stórskemmdi liði og líffærakerfi.
Þrátt fyrir verki og hreyfihömlun
hélt hún þó jákvæðni sinni, styrk og
framsýni til æviloka. Atorkuseminni
hélt hún líka og var sjaldan iðjulaus.
Nær níræðu og búin að missa báða
fætur bað hún okkur um að færa sér
handavinnu því hún gæti ennþá nýtt
sér sjónina. Að hendurnar væru bæði
krepptar og máttvana var aukaatriði í
því sambandi.
Hrefna naut þess að ferðast. Átt-
ræð kom hún ein með flugi til Parísar
og Nice, til að ferðast með okkur um
Evrópu og upplifa drauma sína um að
sjá Sigurbogann, Eiffelturninn og
fara í parísarhjól á bakka Signu. „Í
þennan vil ég fara,“ sagði hún þegar
hún sá glæsilegan rússíbana, og
skellihló síðan alla ferð rússíbanans.
Glaðværðin, sem svo oft fylgdi henni,
var líka til staðar þar.
Við fyrstu kynni laðaðist ég að ró-
semi og þolgæði Hrefnu. Síðar kynnt-
ist ég kjarki hennar, dugnaði og glað-
værð. Hún var okkur Benjamín
góður félagi, og dætrum okkar vinur
og leiðbeinandi. Hún kenndi þeim á
spil og klukku. Hún kenndi þeim að
lesa, teikna, sauma og mála. Hún
kenndi þeim bænir og góða siði.
Hrefna var sátt við að kveðja. Hún
var fullviss um að hitta Bjartmar á
ný, en hún saknaði hans sárt. Hún
kvaddi okkur á heimili sínu, með að-
standendur við hlið sér. Þannig hafði
hún óskað sér þess. Við minnumst
hennar með aðdáun og virðingu.
Ólöf Anna Steingrímsdóttir.
Tengdamóðir mín, Hrefna Magn-
úsdóttir, var stórkostleg manneskja.
Því geta aðrir sagt nánar frá, en ég vil
hafa nokkur orð.
Það fyrsta sem kemur til hugar er
baráttugleðin, lífsgleðin, þar sem hún
þurfti að berjast við margt á efri ár-
um, án þess að hafa orð á því eða láta
það trufla verulega það sem hún tók
sér fyrir hendur.
Við nánari umhugsun finnst mér
standa upp úr hvað hún var einstak-
lega ljúf, það er leitun að slíkri
gæsku. Það endurspeglast í afkom-
endum hennar, sem eru afskaplega
gott fólk.
Hrefna var barn Eyjafjarðar, þótt
Skagafjörður væri henni ákaflega
hugleikinn eftir margra ára dvöl
hennar og séra Bjartmars Kristjáns-
sonar á Mælifelli, þar sem börn
þeirra ólust upp. Af því tilefni vil ég
fara hér með vísu góðs vinar, Brynj-
ólfs Ingvarssonar, sem Hrefna og
Bjartmar gætu tekið undir:
Sitt af hverju séð hef ég,
sit og hugsa um farinn veg.
Alltaf finnst mér yndisleg
eyfirzk dýrð að vori.
Sunnangola sér og mér
sætan ilm að vitum ber.
Vinir koma. Vetur fer.
Von í hverju spori.
(Brynjólfur Ingvarsson)
Aðalsteinn Jónsson.
Hún amma mín er ein merkileg-
asta manneskja sem ég hef þekkt.
Aldrei sá ég hana öðruvísi en rólega
og yfirvegaða. Ef hún skipti skapi þá
varð þess enginn var, enda hefði hún
aldrei látið það bitna á nokkrum
manni þó eitthvað bjátaði á hjá henni
og hún hugsaði alltaf um aðra á und-
an sjálfri sér. Hún hafði svo góða
nærveru, allstaðar þar sem amma
var, myndaðist notalegt andrúmsloft.
Þolinmæði hennar og æðruleysi
virtist mér stundum takmarkalaust.
Ævi hennar var ekki alltaf auðveld en
hún kvartaði aldrei yfir nokkrum
hlut, ekki einu sinni veikindum sínum
sem með tíð og tíma tóku af henni
meiri toll en margir hefðu getað
horfst í augu við. Hún hélt alltaf
áfram og gafst aldrei upp.
Það er eitt mitt mesta lán í lífinu að
hafa fengið að vera hjá ömmu í upp-
vextinum sem og á fullorðinsárum.
Amma gaf sér tíma fyrir okkur
barnabörnin sem hún hafði kannski
ekki alltaf fyrir sín eigin börn vegna
annríkis og var það henni alltaf mikil
eftirsjá. Á þeim árum var hún venju-
lega síðust í háttinn og fyrst á fætur.
Stundum vann hún allar nætur því þá
fannst henni tíminn nýtast sér best
og þar að auki fannst henni alveg
yndislegt að fylgjast með þegar sólin
kom upp í Skagafirðinum og fuglarn-
ir hófu upp raust sína.
Það var eitt af fjölmörgu sem
amma kenndi mér; að meta litina og
fjölbreytnina í landslaginu, gróðurinn
og dýralífið, allt þetta fagra sem er í
kringum okkur á hverjum degi en við
tökum ekki endilega eftir. Af henni
lærði ég líka að vinna verk mín vel og
samviskusamlega. Hún setti okkur
barnabörnunum fyrir ákveðin verk
sem við áttum að sinna og ég heyri
enn í eyrum mér þegar hún sagði
okkur að „margar hendur vinna létt
verk“ og „illu er best aflokið“.
Hjá ömmu var ég umvafin ást og
öryggi sem byggði mig meira upp en
margir fá skilið. Alltaf beið amma
með eitthvað gott í gogginn þegar við
systurnar komum heim úr skólanum
og settist hjá okkur og spjallaði við
okkur. Við gátum talað tímunum
saman og eftir því sem ég eltist skildi
ég æ betur margt af því sem amma
hafði þurft að takast á við um ævina.
Eitt af því sem hana tók sárast var
þegar hún þurfti að yfirgefa sinn ást-
kæra Litla-Dal og fjölskylduna sína
þar þegar hún var ekki nema 10 ára
gömul. Eldri dóttir mín er nú jafn-
gömul og amma var þá og ég tárast
alltaf þegar ég hugsa um ömmu sem
litla telpu sem í einu vetfangi missti
heimilisöryggið og nánast allt sem
henni þótti vænt um og þurfti að
byrja að vinna fyrir sér hjá ókunnug-
um. Lengi vel gat hún ekki talað um
þetta, minningin var of sár. Hún átti
aldrei eftir að búa með foreldrum sín-
um og systkinum í Litla-Dal framar.
Elsku amma mín. Þakka þér fyrir allt
sem þú hefur kennt mér, endalausa
ást þína og umhyggju, þú varst alltaf
mín aðalfyrirmynd í lífinu. Heil
mannsævi er nú liðin hjá og þú ert
komin þangað sem þig var farið að
dreyma um. Fyrir okkur sem eftir er-
um er veröldin tómlegri staður en ég
veit að ég hitti þig aftur þegar mín
eigin ferð tekur enda. Ég elska þig,
amma mín.
Þín
Hrefna G.
Ég vil heiðra minningu ömmu
minnar Hrefnu með mínum bestu
minningum af henni. Það var áður en
langvinn veikindi byrjuðu að há henni
og hún varð bundin við hjólastól. Það
var þegar ég var um 6 ára aldurinn og
var mikið í Álfabrekku, þar sem hún
og Bjartmar afi áttu heima. Man ég
best eftir því þegar ég vaknaði á
morgnana og morgunsólin skein inn
um eldhúsgluggann þar sem útvarpið
sem var fast stillt á Rás 1 var í
gluggakistunni.
Amma hafði mikinn áhuga á garð-
yrkju og stundaði hana í Álfabrekku
meðan heilsa hennar leyfði. Einnig
bakaði hún frábærar bollur og fátt
var betra en þær með kakói. Þó sorg-
legt sé um þessar mundir getum við
þó þakkað fyrir það að hún dó á frið-
sælan máta heima hjá sér í faðmi fjöl-
skyldunnar. Ég þakka þér elsku
amma fyrir samverustundirnar okk-
ar.
Magnús Jón.
Elsku amma.
Mikið er tómlegt núna þegar engin
amma er. Ég er samt svo ánægð fyrir
þína hönd, loksins orðin frjáls,
verkjalaus og farin að hlaupa um á ný
við hlið afa.
Ég, Hrefna systir og Helga frænka
dvöldum oft hjá ykkur afa þegar við
vorum yngri en minnisstæðastur er
mér tíminn þegar við vorum á aldr-
inum 10-12 ára og höfðum okkar hlut-
verki að gegna í heimilisstörfunum.
Eitt þeirra var að vaska upp eftir
kvöldmat og það leiðinlegasta var að
þurrka enda mátti iðulega heyra kall-
að: „pant’ ekki þurrka“ og strax á eft-
ir kom „pant’ ekki sópa“, „pant’
ganga frá“ en í augum okkar stelpn-
anna voru þetta óskráð lög sem ekki
var hróflað við. Eins þrifum við fyrir
þig og sentumst hitt og þetta. Fyrir
10 ára krakka eru heimilisstörf ekki
það skemmtilegasta en við komumst
ekki upp með neitt múður (sem að-
allega kom frá mér) og þegar ég
hugsa til baka þá kenndir þú okkur að
vinna verkin vel og síðast en ekki síst
ábyrgðartilfinningu og fyrir það hef
ég alltaf verið þér óendanlega þakk-
lát.
Þú varst alla tíð svo sterk og æðru-
laus. Tókst öllu með jafnaðargeði og
kvartaðir aldrei. Ég gleymi því ekki
þegar þú misstir annan fótinn. Í stað
þess að kalla á hjúkrunarfræðinga til
hjálpar, þá reyndirðu að koma þér á
öðrum fæti inn á klósett aðeins um 4
dögum eftir aðgerð. Þær fengu sjokk
þegar þær komu að þér en þú svar-
aðir bara því til að þú yrðir að læra að
bjarga þér sjálf. Þetta lýsti þér mjög
vel.
Þú hafðir unun af að ferðast og
meðan heilsan leyfði fórstu stundum
til Fanneyjar frænku í Svíþjóð og
Hrefna Magnúsdóttir
til elskulegrar föðursystur
Vertu ekki grátinn við gröfina mína
góði, ég sef ekki þar.
Ég er í leikandi ljúfum vindum,
ég leiftra sem snjórinn á tindum.
Ég er haustsins regn sem fellur á
fold
og fræið í hlýrri mold.
Í morgunsins kyrrð er vakna þú
vilt,
ég er vængjatak fuglanna hljótt og
stillt.
Ég er árblik dags um óttubil
og alstirndur himinn að nóttu til.
Gráttu ekki við gröfina hér –
gáðu – ég dó ei – ég lifi í þér.
(Þýð. Ásgerður Ingimarsdóttir)
(Höf. ókunnur)
Með þökk fyrir allt.
Auður, Sævar og fjölskylda.
HINSTA KVEÐJA