Morgunblaðið - 05.11.2008, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. NÓVEMBER 2008
Engu að leyna Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra ræddi við fjölmiðlamenn að loknum ríkisstjórnarfundi í gær. Það er margt sem þarf að ræða á
ríkisstjórnarfundum, en ekki er hægt að upplýsa um allt. Sjálfsagt hefur einhverjum leikið forvitni á að vita hvaða papíra Björgvin var með í hendinni.
Kristinn
Gunnar Th. Gunnarsson | 4. nóvember
Það verður að
gæta jafnræðis
... Ef íbúðalánasjóður á
að kaupa hlut í fast-
eignum hjá almenningi,
hvernig eiga þá reglurnar
að verða? Sjálfur tók ég
húsnæðislán fyrir nokkr-
um árum og taldi mig í
ágætum málum, en höfuðstóllinn hefur
hækkað hratt á undanförnum mán-
uðum og ofan á greiðslur af láninu
bætast fasteignagjöld, hússjóður, hiti
og rafmagn (ég bý á hitaveitulausu
svæði) samtals um 450 þúsund kr. á
ári. Ég væri alveg til í að íbúðalánasjóð-
ur keypti eins og helminginn í íbúðinni
minni og leigði mér svo bara þann
hluta fyr slikk. En ég geri mér samt
grein fyrir því að einhver væri þá að
borga fyrir mig mína eigin velferð.
Sennilega þýddi þetta skattahækkanir.
Sjálfsagt verður aðstoð af því tagi,
sem félagsmálaráðuneytið er að skoða,
tekjutengd. En fjárhagsleg vandræði
fólks eru oft jafn-alvarleg, hvort sem
tekjurnar eru 200 þús. á mánuði eða
400 þúsund hjá einstaklingum. ...
Meira: gthg.blog.is
Guðjón Jensson | 4. nóvember
Traust og vandað
ríkisútvarp
Þegar fjölmiðla-
frumvarpið var í deiglunni
á sínum tíma, var á döf-
inni einkavæðing Rík-
isútvarpsins. Þúsundir Ís-
lendinga vildu slá
skjaldborg um það og
bentu á að Ríkisútvarpið hefur fyrst og
fremst þjónustuhlutverk í samfélaginu.
Þessu fyrirkomulagi vildum við ekki
breyta og Ólafur Ragnar tók þá ákvörðun
að neita undirskrift þessara laga. Davíð
Oddsson fór hamförum enda var rök-
stuðningur hans m.a. sá að hættulegt
væri samfélaginu ef vissir menn næðu
meirihluta í mikilvægustu fjölmiðl-
unum. ...
Meira: mosi.blog.is
Ingibjörg Elsa Björnsdóttir | 4. nóv.
Um mismunun vegna
tungumálakunnáttu
Samkvæmt Mannrétt-
indasáttmála Evrópu er
bannað að mismuna fólki
eftir tungumálakunnáttu.
Þetta þýðir að kalla þarf
til túlk þegar verið er að
ræða eða taka ákvarðanir
í mikilvægum málum. Eftir þessu er farið
víðast hvar á Norðurlöndunum, en því
miður virðist ekki alltaf vera farið eftir
þessum reglum hér á Íslandi.
Þannig veit ég dæmi þess að túlkar
hafa ekki verið kallaðir til þegar mjög
mikilvæg mál er snertu heilsu eða eigna-
rétt voru í gangi. Oft gera Íslendingar
bara ráð fyrir því að allir kunni ensku en
svo er alls ekki. …
Meira: ingibjorgelsa.blog.is
NÚ ÞEGAR ríkisstjórn Íslands
hefur tekið ákvörðun um að leita að-
stoðar Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
vegna þeirrar stöðu sem upp er
komin í íslensku efnahagslífi blasir
við ný staða hér á landi. Staða þjóð-
arbúskaparins er allt önnur og verri
en hún var fyrir ekki lengri tíma en
mánuði síðan. Allar áætlanir í
rekstri ríkis, sveitarfélaga, fyrir-
tækja og fjölskyldna eru í uppnámi.
Nú er nauðsynlegt að stokka spil-
in upp á nýtt og taka ákvarðanir um
það hvernig leysa beri úr þeim vanda sem við blas-
ir og hvernig haga eigi því uppbyggingastarfi sem
framundan er.
Hamfarir
Hagfræðiprófessorarnir Gylfi Zoëga og Jón
Daníelsson bentu á í grein sinni í Morgunblaðinu á
mánudag að líkja megi þeim ósköpum sem hér
hafa dunið yfir á síðustu vikum við náttúruhamfar-
ir. Undir þá lýsingu er óhætt að taka. Fjármála-
kerfið er hrunið. Gengi gjaldmiðilsins er hrunið.
Vextir eru himinháir. Verðbólga líka. Eignir Ís-
lendinga brenna upp. Sparnaður hefur tapast.
Fasteignaverð fellur. Viðskipti okkar við önnur
lönd eru í uppnámi. Ísland á í milliríkjadeilu við
Breta. Fjöldi fólks hefur misst vinnuna. Náms-
menn eru í kröggum og svo mætti lengi telja. Allt
hefur þetta gerst á ógnarskömmum tíma.
Það er engin ástæða til að draga fjöður yfir það
að eitthvað mikið hefur farið úrskeiðis.
Erfiðir tímar
framundan
Það eru erfiðir tímar framundan og engin
ástæða til að leggjast í sjálfsafneitun og loka aug-
unum fyrir vandanum eins og hann er.
Á næstu misserum og árum er fyrirséð að þær
byrðar sem þjóðin þarf að bera verða þyngri en áð-
ur. En þær byrðar eiga fólkið í landinu og fyr-
irtækin ekki að bera ein. Ríkið og sveitarfélögin
þurfa ekki síður að leggja sitt af mörkum.
Þó svo að halda megi því fram með góðum rök-
um að ýmsir aðilar hafi gengið of hratt um gleðinn-
ar dyr í góðærinu þá eru hvorki ríki né sveit-
arfélög saklaus af því að hafa tekið þátt í gleðinni.
Aðkoma Alþjóðagjaldeyrissjóðsins kallar á nýja
efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar. Ríkisfjármál
þarf að endurskoða nánast frá grunni. Tekjur rík-
isins munu dragast verulega saman. Því er ljóst að
til aðgerða þarf að grípa til þess að endar nái sam-
an í ríkisfjármálum.
Þar eru tvær leiðir einkum nefndar. Önnur er sú
að hækka skatta á fólk og fyrirtæki til þess að
standa undir útgjöldum ríkissjóðs. Hin er sú að
draga úr útgjöldum ríkisins.
Skattahækkanir?
Sjálfum hugnast mér síður að við
fyrirséðu tekjutapi ríkissjóðs verði
brugðist með því að hækka skatta á
almenning og fyrirtæki. Ég fæ ekki
séð að það sé mögulegt að bæta auk-
inni skattheimtu á fólk og fyrirtæki
ofan á yfirvofandi tekjufall, atvinnu-
leysi, gjaldþrot, háa vexti og verð-
bólgu. Nóg er nú samt. Og það má
halda því fram með góðum rökum að
sú kjaraskerðing sem þegar hefur
orðið vegna verðbólgu feli í sér ígildi
skattahækkunar.
Niðurskurður ríkisútgjalda
Að mínu mati væri miklu skynsamlegra að
draga verulega úr ríkisútgjöldum á flestum eða
öllum sviðum. Eins og áður segir eru hvorki ríki né
sveitarfélög saklaus af því að hafa verið þátttak-
endur í góðærinu. Þó verður að halda því til haga
að ríkið greiddi upp skuldir sínar meðan vel gekk,
sem er lofsvert. Engu að síður hefur opinberum
starfsmönnum fjölgað og stjórnsýslan þanist út.
Laun hafa hækkað og ráðist hefur verið í ýmis
kostnaðarsöm gæluverkefni. Ofan af þessu þarf að
vinda. Það þarf að draga saman í ríkisbúskapnum
á flestum eða öllum sviðum og forgangsraða út-
gjöldum með skynsamlegum hætti í þágu þeirrar
grunnþjónustu sem veita þarf almenningi og
þeirra grunnstoða sem byggja skal þjóðfélagið á
til framtíðar. Lúxusinn þarf hins vegar að setja á
ís.
Ég tel að niðurskurður útgjalda ríkisins eigi að
bera það með sér að ríkið ætli að ganga á undan
með góðu fordæmi og sýna með afdráttarlausum
hætti að það ætli að skera niður í eigin ranni svo
fólkið og fyrirtækin í landinu sjái svart á hvítu að
þeim verður ekki einum ætlað að bera allar byrð-
arnar. Þar á ekkert að vera undanskilið og skila-
boðin verða að vera skýr. Að mínu mati á til dæmis
að fækka ráðuneytum og undirstofnunum þeirra.
Starfslið hins opinbera má ekki vera fjölmennara
en nauðsyn krefur. Alþingismenn sem hafa ráðið
sér aðstoðarmenn verða að sætta sig við að sjá á
bak þeim. Auka þarf sveigjanleika á opinberum
vinnumarkaði og veita yfirmönnum fyrirtækja rík-
isins og stofnana aukið aðhald. Launakjör og önn-
ur réttindi opinberra starfsmanna, hvort sem er í
stjórnsýslunni, hjá fyrirtækjum ríkisins eða stofn-
unum, þurfa að taka mið af efnahagsástandinu.
Risnukostnað ríkis og sveitarfélaga og öll hugs-
anleg fríðindi starfsmanna þeirra þarf að skera við
nögl. Það þarf með öðrum orðum að skera alla þá
fitu sem fyrirfinnst í ríkisrekstrinum burt.
Þar fyrir utan er auðvitað nauðsynlegt að end-
urskoða umfang, verkefni og umsvif ýmissa ráðu-
neyta. Utanríkisþjónustuna þarf að end-
urskipuleggja. Ríki sem þarf á aðstoð frá
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum að halda er ekki aflögu-
fært um að veita öðrum ríkjum þróunaraðstoð. Við
höfum ekki efni á því nú um stundir að bora jarð-
göng víðs vegar um land og verðum að fara var-
lega í að ráðast í rándýrar byggingaframkvæmdir.
Byggingu hátæknisjúkrahúss þarf að fresta. Mý-
mörg önnur dæmi má nefna.
Niðurskurður eins og sá sem hér er nefndur
verður ekki sársaukalaus. Hann verður mjög erf-
iður. En hjá honum verður ekki komist. Hið op-
inbera verður að sníða sér stakk eftir vexti við þær
aðstæður sem nú eru uppi. Við höfum því miður
ekki efni á öðru.
Atvinnustarfsemi, auðlindir og nýsköpun
Samhliða þessum niðurskurðaraðgerðum er
mikilvægt að stjórnvöld hugi vel að þeim atvinnu-
rekstri sem eftir stendur eftir hrun fjármálakerf-
isins. Hinar krafmiklu útflutningsgreinar þjóð-
arinnar, sjávarútvegur og stóriðja, ásamt ferða-
þjónustu, munu gegna lykilhlutverki við að afla
þjóðarbúinu tekna í framtíðinni. Þær þarf að
vernda. Jafnframt þarf að auka framleiðslu innan-
lands til að afla aukinna tekna og leita allra leiða til
þess að efla erlenda fjárfestingu í landinu. Það
verður meðal annars gert með því að nýta þær
auðlindir landsins sem í dag standa ónýttar svo
þær skili þjóðarbúinu tekjum. Það þarf að virkja
þann sköpunarkraft og þekkingu sem býr í fólkinu
í landinu og efla nýsköpun til nýrrar atvinnusókn-
ar á öllum sviðum.
Meginverkefnin
Nú er mikilvægt að halda vel á spöðunum og
ígrunda vel og vandlega með hvaða hætti stjórn-
völd eigi að leysa úr þeim viðfangsefnum sem við
blasa. Meginverkefnið hlýtur að vera að styðja við
bakið á þeim fyrirtækjum sem hér starfa, end-
urreisa fjármálakerfið, koma á eðlilegum við-
skiptum við önnur lönd, standa vörð um hag al-
mennings, verja heimilin, efla verðmætasköpun í
landinu, verja störf og koma í veg fyrir að ungt og
vel menntað fólk finni kröftum sínum farveg í öðr-
um löndum. Slíkt verður ekki gert með því að
hækka skatta á fólkið okkar og fyrirtækin okkar.
Lánist þjóðinni að standa samhent í því að leysa
úr þessum viðfangsefnum munum við komast
standandi út úr þeim þrengingum sem nú dynja
yfir og getum litið bjartsýnum augum til framtíð-
arinnar.
Eftir Sigurð Kára
Kristjánsson »Nú er mikilvægt að halda vel
á spöðunum og ígrunda vel og
vandlega með hvaða hætti stjórn-
völd eigi að leysa úr þeim við-
fangsefnum sem við blasa.
Sigurður Kári
Kristjánsson
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Hverjir eiga að bera byrðarnar?
BLOG.IS
Haukur Nikulásson | 4. nóvember
Er tortryggni óeðlileg í
ljósi þjóðargjaldþrots?
Stjórn er heiti þeirra sem
hér ráða ríkjum í þessu
landi. Ef hún lætur efna-
hag þjóðarinnar og pen-
ingamálastefnu reka
stjórnlaust og eftirlits-
laust í þjóðargjaldþrot er
enn þá hægt að kalla það stjórn?
Stjórnin á að segja af sér. Hún er
getulaus, rúin trausti og það er ekkert
trúverðugt við „björgunaraðgerðir“
hennar. Óheiðarleikinn í neyðarlögunum
með tilheyrandi kennitöluflakki á eftir að
verða þessar þjóð dýrkeyptari en ég
kæri mig um að hugleiða of djúpt. Við
þessar aðstæður er tortryggni bara það
að nálgast örlítið óþægilega sannleikann
varðandi hið séríslenska hrun bankanna
og efnahagskerfisins …
Stjórn sem stjórnar ekki er ekki bara
þarflaus, hún er hreinræktaður þjóð-
arskaðvaldur.
Meira: haukurn.blog.is