Fréttablaðið - 06.05.2009, Blaðsíða 20

MARKAÐURINN 6. MAÍ 2009 MIÐVIKUDAGUR4
Ú T T E K T
Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands
ætti að lækka stýrivexti bankans um þrjú
prósentustig á vaxtaákvörðunardegi sínum
á morgun, samkvæmt einróma áliti skugga-
bankastjórnar Markaðarins. Aukinheldur
ætti að tilkynna um fyrirhugaða þriggja
prósentustiga vaxtalækkun til viðbótar
þegar í júníbyrjun.
Skuggabankastjórnin bendir á að hér á
landi séu raunstýrivextir, það er stýrivext-
ir að frádreginni verðbólgu, úr öllu sam-
ræmi við það sem annars staðar gerist,
jafnvel þó svo að horft sé til annarra há-
vaxtalanda, þar sem þeir séu á bilinu tvö til
fjögur prósent. „Hver segir að heimurinn
ætlist til að við séum hér með þessa brjál-
æðislegu vexti?“ spyr Ólafur Ísleifsson,
lektor við Háskólann í Reykjavík. Þá veltir
Þórður Friðjónsson, forstjóri Kauphallar-
innar, upp þeirri spurningu hvers konar
land það sé sem þurfi að styðjast við raun-
stýrivexti upp á 10 til 15 prósent og gjald-
eyrishöft í ofanálag og hvaða skilaboð felist
í því til umheimsins, um leið og hagkerfið
sé allt í mikilli niðursveiflu. „Þetta er auð-
vitað algjörlega fráleitt,“ segir hann.
Gangi eftir tilmæli skuggabankastjórn-
arinnar um lækkun stýrivaxta verða
þeir 12,5 prósent eftir vaxtaákvörðun-
ina á morgun og 9,5 prósent eftir lækk-
un í júníbyrjun. Skuggabankastjórnin er á
einu máli um að varkárnissjónarmið sem
höfð hafi verið í hávegum í ákvörðunum
peningastefnunefndar til þessa eigi ekki
lengur við.
„Miðað við þær aðstæður sem nú eru
uppi tel ég ranga þá aðferðafræði sem not-
ast hefur verið við, það er að taka lítil skref
og sjá svo til, án þess að gefa til kynna
hvert framhaldið verði,“ segir Þórður.
„Vatnaskil eru tímabær og að segja fyrir
fram að hverju skuli stefnt, en að sjálf-
sögðu með þeim fyrirvara að þróun efna-
hagsmála verði með þeim hætti sem ráð er
fyrir gert.“ Ólafur og Ingólfur Bender, for-
stöðumaður Greiningar Íslandsbanka, taka
báðir undir með Þórði að mikilvægt sé að
boða frekari miklar vaxtalækkanir.
Ingólfur kveðst einnig telja að raunstýri-
vextir eftir þá lækkun sem skuggabanka-
stjórnin leggur til nægi vel til að styðja
við gengi krónunnar. Jafnframt telur hann
aðra þætti en vaxtastigið skipta meira máli
í tengslum við styrkingu eða veikingu gjald-
miðilsins. „Þar skiptir uppbyggingarstarfið
meira máli, hvort okkur takist að byggja upp
bankana að nýju og koma fram með trúverð-
uga áætlun um hvernig við ætlum á næstu
árum að borga niður skuldir okkar.“
Peningastefnunefndin verður að mati Ing-
ólfs að taka mið af breyttum aðstæðum í
ákvörðunum sínum. Hann minnir á að tek-
ist sé á við banka- og gjaldeyriskreppu um
leið og staðið sé frammi fyrir verulegum
samdrætti í efnahagslífinu.
„Hallgrímur kvað í heljarnauðum / heil-
aga glóð í freðnar þjóðir,“ vitnar Ólafur í
Matthías Jochumsson. Þórður segir skugga-
bankastjórnina kalla á „tímamótaákvörðun,
stefnubreytingu og nýtt vinnulag peninga-
stefnunefndarinnar“.
Fari svo að peningastefnunefndin haldi
uppteknum hætti og feti áfram slóð smærri
skrefa í vaxtalækkunum líkt og margir
búast við, en spáð hefur verið 1,5 prósentu-
stiga lækkun á morgun, segir Ingólfur ljóst
að það sé ávísun á að efnahagslægðin verði
dýpri en annars þyrfti að vera.
Þórður segir áframhald á sömu stefnu
kalla á sífellt meiri ógöngur. „Langöfl-
ugasta einstaka hagstjórnartækið til að
breyta þróun mála er veruleg og hröð
vaxtalækkun.“
Ólafur bendir líka á að fyrirtæki landsins
geti enda hvorki bætt við sig fólki né ráð-
ist í framkvæmdir með þann vaxtakostnað
sem þau þurfi að bera. Þá minnir hann á að
Ísland sé til umræðu alls staðar í Evrópu
sem dæmi um fórnarlamb fjármálakrepp-
unnar. „Í þýskum sjónvarpsþáttum er lagt
út af málum hér. Hvaða skilaboð viljum við
senda um hvernig við tökum á kreppunni?
Með hæstu raunstýrivexti sögunnar, frá
Krists burði.“
Þá segir Ólafur einnig nauðsynlegt að
leggja línurnar um hver verði framtíðar-
skipan peningamála í landinu og undir það
taka aðrir skuggabankastjórnarmenn. Þórð-
ur leggur til að skuggabankastjórnin treysti
á að jákvæð tíðindi verði í efnahagsmálum
í þessari og næstu viku. „Jákvæð tíðindi
vikunnar verði stórfelld vaxtalækkun og
næstu viku að við sækjum um aðild að Evr-
ópusambandinu og þar með hilli undir hvert
við viljum stefna með frambúðarskipan
gjaldeyris- og peningamála.“ Atburðarás
sem þessa segist Ingólfur einnig telja mjög
mikilvæga til að renna stoðum undir trú-
verðugleika krónunnar og í raun forsendu
þess að henni verði fleytt að nýju.
Breyta þarf stefnu og vinnulagi í
vaxtaákvörðunum
Seðlabankans
Á FUNDI SKUGGABANKASTJÓRNAR Skuggabankastjórn Markaðarins telur nauðsynlegt að sem allra fyrst
verði mörkuð framtíðarstefna í peningamálum þjóðarinnar, enda auki öll óvissa á vandkvæði í uppbyggingarstarf-
inu og ýti undir vantraust á íslenskri efnahagsstjórn. Peningastefnunefnd verði að leggja fram trúverðuga stefnu í
vaxtamálum sem ýti undir traust og styðji við uppbyggingarstarf. MARKAÐURINN/GVA
Skuggabankastjórn Markaðarins leggur til
þriggja prósentustiga lækkun stýrivaxta á
vaxtaákvörðunardegi Seðlabankans á morgun.
Þörf er á breyttu vinnulagi og nýrri stefnu hjá
peningastefnunefnd þannig að auka megi tiltrú
á efnahagsstjórn landsins. Óli Kristján Ármannsson
settist niður með skuggabankastjórninni, sem
segir enga skynsemi í að halda hér hæsta
raunstýrivaxtastigi sem þekkst hafi á byggðu
bóli, jafnvel allt frá Krists burði.
Fund skuggabankastjórnar Markaðarins sátu að þessu sinni Ingólfur Bender, forstöðumaður
Greiningar Íslandsbanka, Ólafur Ísleifsson, lektor við viðskiptadeild Háskólans í Reykjavík, og Þórður
Friðjónsson, forstjóri Nasdaq OMX Iceland kauphallarinnar.
S K U G G A B A N K A S T J Ó R N I N