Skinfaxi - 01.07.1968, Page 27

unna af göfugmennsku og sjálfsafneitun,
heldur sem sjálfsagt réttlœtisverk, var engu
líkara en drottinvald sérfræðinganna óttað-
ist, að þessi stefna yrði notuð í efnivið nýs
frumvarps í þjóðþinginu. Þeir sendu frá sér
stöðugt fleiri áskoranir um það, að forðast
alla gjafa- eða afhendingariðju, sem gæti haft
í för með sér hættuleg fordæmi í sambandi
við önnur söfn, og þeir vonuðu að allar slík-
ar hugmyndir yrðu dæmdar óhæfar af stjórn-
málaflokkunum.
Þess ber að gæta í sambandi við þetta, að
andstæðingarnir gerðu sér mikið far um, að
safna undirskriftum fólks með stórum titlum,
einkum þeim sem eitthvað höfðu fengist við
vísindi. Danskur lýðháskólamaður sagði um
hentugleik þannig umboðs: ,,Við erum hættir
að trúa á náðina fyrir sakir embættisvígðra
olíu, okkur Iætur betur að skírast úr algengu
vatni!“ Og þeir lögðu leið sina til fjöldans,
þjóðarinnar, sem átti að færa íslandi gjöf-
ina. Skilmerkileg fræðsla þeirra vann mikið
á og benti eindregið til þróunar, sem hægt
var að kalla danskan þjóðarvilja, enda létu
jafnvel gamlir andstæðingar undan síga fyrir
þessu dómþingi, þó mannvalið væri mikið á
báðar hliðar.
Nú er fátt annað hægt að segja, en að í
byrjun ársins 1961 kom sá orðrómur á, að
danskir stjórnmálamenn væru orðnir við-
kvæmir fyrir ræktarsemi dönsku þjóðarinn-
ar í garð íslendinga, og að þjóðþingið hefði
ákveðið að láta til skarar skríða í samræmi
við þjóðarviljann. Þetta hafði auðvitað í för
með sér að báðir aðilar reyndu að hafa áhrif
á stjórnmálamennina, áður en málið væri á
enda kljáð í þinginu. Ég hafði með þessa
lokasennu fyrir augum skrifað nýja bók um
handritamálið, og henni var nú dreift meðal
þjóðþingmanna af dönsku handritanefndinni,
sem vildi færa íslendingum handritin sem
gjöf. Hinsvegar boðuðu andstæðingarnir til
mikils fundar í stúdentafélaginu í Kaup-
mannahöfn. Þangað var boðið stjórn lands-
ins og þjóðþingmönnum auk áhrifamanna
víðsvegar að á landinu og auðvitað var það
gert út frá þeim forsendum ,að sérfæðingarn-
ir álitu sig hafa svo mikla yfirburði, að rök
þeirra yrðu skoðuð vænlegust til lærdóms
og eftirbreytni.
Þessum fundi var bæði sjónvarpað og út-
varpað, og á vissann hátt var hann nokkurs-
Bjarni M. Gíslason í hópi ungs fólks á Lands-
mótinu á Eiðum.
konar Flóabardagi milli háskólamanna og
lýðháskólamanna, sem voru mættir þarna
til að andæfa gegn allri tortryggni á gjafar-
hugmyndinni. Mér er skylt að nefna, að ég
var gerður að framsögumanni fundarins gegn
prófessor Bröndum-Nielsen í Kaupmanna-
höfn, sem nokkurskonar oddherji lýðháskóla-
manna, en það þýðir ekki, að ég hafi haft
neina formennsku í þeirra hóp, heldur aðeins
það, að þeir trúðu mér fyrir því að styrkja
hina skilningsríku rödd þeirra, sem alltaf
hljómaði á sama veg: Giv Island sina skatter
tilbage!
Ég sé enga ástæðu til að fjölyrða um það
sem gerðist á þessum fundi. Hann hafði að
líkindum ekki meiri áhrif en aðrir svipaðir
fundir víðsvegar í Danmörku. En hann var
síðasta herhvöt beggja aðila áður en gjafa-
tillagan var borin fram á þjóðþingi Dana, og
hefur þessvegna verið skoðaður sem nokk-
urskonar forspjall þess stjórnmálaatviks, sem
gerðist nokkrum dögum seinna, þegar gjafa-
tillagan var samþykkt með 110 atkvæðum
SKINFAXI
27