Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1950, Blaðsíða 4

vildu- fram úr þessu, og voru þess líka megnug-
ir. SíÖastliðið vor stóð Islendingum til boða al-
tilbúin fullkomnasta verstöðvaraðstaða á bezta
stað við Vestur-Grænland. Þetta leit mjög glæsi-
lega út, því það var aðstaðan til upplags, sem
bakað hafði Grænlandsskipunum árið áður
mesta erfiðleika. En þegar komið var til bank-
anna með þetta mál þannig vaxið, var þver-
neitað um nokkurt lán til nokkurrar útgerðar
við Grænland. Bankarnir kröfðust þess, að hver
fleyta yrði send á síldveiðar við Norðurland.
Þetta virðist einnig. þá hafa verið krafa for-
ráðamanna landsins. I fimm undanfarin sumur
voru þeir og bankarnir búnir að knýja allan
vélskipaflotann út á síldarlausan sjó við Norð-
urland, og fargið af þessu sífelda tapi ár eftir
ár var að því komið að sliga þjóðina. Þar sem
lýsisverðið var hátt síðastliðið vor, átti enn
að spila í síldarlotteríinu sjötta sumarið og
taka inn stórvinning. Ekkert tillit var tekið
til þess, að búið var að sanna, að Norðurlands-
síldin hrygnir alls ekki hér við land, og átti
því og á því ekkert brýnt erindi hingað til
lands. Ekkert var hugsað út í það, að þær or-
sakir, sem búnar voru að valda síldarleysi í
fimm sumur, kynnu að vera eitthvað meira en
,,dægurfyrirbrigði“, þótt síldin við Austurland
sé búin að bregðast í meira en hálfa öld! Ekk-
ert var hugsað út í það, að saltfisksmörkuðun-
um, sem voru áður undirstaða alls íslenzks at-
vinnulífs, en ísland hafði algerlega vanrækt
síðan fyrir stríð, yrði Island þó að reyna að
halda, er allir aðrir fiskmarkaðir brugðust. En
á undanförnum árum hafa keppinautar vorir
og útgerð markaðslandanna sjálfra unnið kapp-
samlega að því, að fylla þessa markaði og koma
Islandi út af þeim út á kaldan klakann, og hef-
ur þeim tekizt það allt of vel.
Þetta ráðslag bankanna og forráðamanna
vorra minnir miklu meira á spilamennsku og
þann lýð, sem safnast í spilavítið í Monte-Carlo,
en á ábyrga fjármála- og atvinnustjórn. Eins
og líka allur áhugi nú beinist að krónufellingu,
kaupkröfum, gjaldeyrisforréttindum og öllu
öðru en einmitt því, að afkasta verki og draga
afla úr sjó.
Það er langt síðan að hinir færustu og glögg-
skyggnustu menn sáu það og bentu á það, að
síldarskipin við Norðurland voru orðin of mörg
og spilltu hvert fyrir öðru í kapphlaupinu um
hinar fáu torfur, svo að ekki myndi aðeins afl-
inn á hvert skip, heldur og heildarafli alls síld-
veiðiflotans nyrðra verða meiri, ef síldarskipin
yrðu færri, t. d. þriðjungi færri.
Er landsstjórnin því í vor bjó til reglugerð
varðandi landhelgi við Norðurland og gaf út
auglýsingu um, að íslenzk skip yrðu að sækja
um leyfi til að fara á síldveiðar, hugðu sumir,
að nú ætti loks að ráða bót á ófremdarástandi
undanfarinna ára og fækka síldarskipunum, og
þar með gefa hverju skipi von um meiri afla.
Þessi auglýsing skapaði þannig aukinn áhuga
fyrir því, að gera út á síld, enda mun tilgang-
urinn með henni hafa verið sá einn, þar sem
engin takmörkun átti sér stað, og allir fengu
leyfi, sem sóttu!
Það er enn augljóst mál, að heildaraflinn á
þann þriðjung eða helming síldarskipanna, er
minnst afla, er svo lítill, að skipin í þeim helm-
ingi síldarskipanna, sem mestan hafa aflann,
þurfa ekki að auka afla sinn nema örlítið til
þess að bæta það upp, þótt aflaminnsti þriðjung-
ur (eða helmingur) skipanna gengi úr leik.
Það virðast enn fremur vera sömu skipin, ár
eftir ár, sem afla lítið af síld, og sömu skipin
ár eftir ár, sem eru aflahæst á þeirri veiði.
öll skip og allir menn eru sýnilega ekki jafn
vel fallnir til síldveiða. Hér þarf því verka-
skiptingu milli skipanna, svo að allir hafi starfa
við sitt hæfi, t. d. þorskveiðar við Grænland eða
lúðuveiði við Grænland eða hér o. s. frv.
Sjötta síldarleysisárið er nú alveg að sliga
þjóðina fjárhagslega. — Bankarnir velta nú
skuldafarganinu áfram með prentun nýrra
himinnhárra bunka af ótryggum seðlum og
hraðstýfa krónuna með því æ meir og meir
hvern einasta dag. Seðlaprentun og víxilfram-
lengingar virðist vera sú einasta atvinna, sem
stunduð sé með kappi og áhuga á íslandi nú!
Ekkert er algengara þessa dagana en bar-
lómur yfir síldarleysinu. En á úrræði gegn því
er ekki minnst. Það lítur svo út, sem halda eigi
enn áfram með það — að það sé fastur ásetn-
ingur allra valdhafa — að senda allan vélskipa-
flotann á síldveiðar við Norðurland næsta sum-
ar og svo áfram, þótt ekkert aflist. Slíkt virð-
ist engu máli skipta frá þeirra sjónarhól. Það á
engu að breyta. Enda hlýtur þjóðfélag, sem
byggt hefur meginafkomu sína um mörg ár á
jafn glæfrasamri atvinnu og síldveiðum við
Norðurland, að vera orðið að spilavíti, sem er
oi'ðið fráhverft og fjarrænt atvinnusjónarmið-
um. Þess vegna verður sjómannastéttin nú sjálf
að risa upp og taka í taumana. Útveginum
verður ekki til lengdar haldið uppi með því að
prenta milljónatugi af ótryggum seðlum og
framlengja víxla, því krónan er senn orðin al-
veg verðlaus. Honum verður einungis haldið
uppi með því, að hafa öll skipin í arðbærri
veiði allan ársins hring. Og áhættu sjávarút-
vegsins verður aðeins dreift með því, að hafa
skipin við sem margvíslegastar veiðar. En það,
236
V í K I N □ U R