Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1956, Blaðsíða 16

Bjarni sýslumaSur Halldórsson.
Bjarni sýslumaður Halldórsson að Þingeyrum (f.
1701 d. 1773) var einhver hinn mesti stórbokki á fs-
landi á 18. öld. Hann var bæði launheitur og illyrtur,
bráður og langrækinn. Svo var hann vinnuharður við
fólk sitt, að það hafði varla matfrið. Bjarni var svo
feitur, að hann vó 36 fjórðunga, en þótt hann væri
þungfær, var hann jafnan snemma á fótum og vakti
hvem mann á bænum með hnefahöggi. Nálægt 1740
gat Pétur nokkur á Skagaströnd barn með stjúpdóttur
sinni. Bjami sýslumaður dæmdi þau frá lífi og tók þau
í hald til sín, en skrifaði utan, fyrir konung, og bað
þeim lífs og griða. Næsta vetur voru sakamenn þessir
í fjósinu á Þingeyrum og varð konan þá þunguð að
nýju. Þegar sýslumaður þingaði að Þorkelshóli í Víði-
dal 1741, lét hann færa Pétur þangað, las þar dauða-
dóm yfir honum og lét höggva hann á flöt einni fyrir
austan Nípukot. Jafnskjótt og því var lokið kom bréf
á þingið, er komið hafði út með Höfðaskipi, og lýsti
það yfir því, að Pétur væri náðaður og barnsmóðir
hans. Konan hélt lífi, en ekki varð tekið aftur með
Pétur. Bjama sýslumanni var brigzlað með aftöku
Péturs á Alþingi og er fært í frásögur, að Skúli Magn-
ússon hafi sagt þar, að Bjami væri feitur orðinn af
blóði Péturs og merum Guðjóns frá Hnausum, þvi sagt
er, að ráðskona Bjarna hefði.merarmjólk til smjörs og
osta til drýginda og seldi svo hvort tveggja.
Bjami sýslumaður lagðist seinast í kör vegna fitu
og andaðist 13. dag jóla 1773. Áður hafði hann verið
lasinn, en ekki þungt haldinn. Þá var það eitt sinn, að
ráðskona hans kom að rúminu til hans og sagði, að nú
mundi guð bráðum kalla hann til sín. Bjarni reiddist,
tók reyrprik, er hann hafði fyrir ofan sig, og ætlaði að
slá til ráðskonunnar. Hún vék sér undan, en Bjami
steyptist fram úr hvílunni, og dró það fall hann til
dauða fáum dögum síðar. Þegar átti að jarða Bjama,
rak á hríð mikla, en kistan var ákaflega þung. Slitnuðu
böndin að framan, og slapp kistan úr höndum líkmann-
anna ofan í gröfina á þann hátt, að höfuðið vissi nið-
ur. Var gröfin svo byrgð aftur, því ekki þótti standandi
yfir moldum Bjarna, vegna hriðarinnar, og var þetta
aldrei lagað. Sumir segja, að við erfi Bjarna væri ákaf-
lega mikill hrafnagangur. Ástríður dóttir Bjarna, kona
Halldórs sýslumanns Jakobssonar í Strandasýslu, keypti
legstein mikinn yfir gröf föður síns, en hann komst
aldrei til Þingeyra. Þegar menn vissu síðast til lá hann
eða brot úr honum fyrir búðardyrum í Höfðakaup-
stað, og var gengið þar á hónum.
(Sbr. Grímu.)
Trampe greifi.
Árið 1805 reið Trampe greifi, sem þá var stiftamt-
maður yfir íslandi, vestur um land og gisti í Haga hjá
Guðmundi Scheving. Trampe var ljúfmenni hið mesta,
og er saga þessi vottur um það, meðal annars. Þegar
Trampe greifi fór suður um aftur, vildi hann fara sjó-
leið yfir Breiðafjörð, og reið Guðmundur Scheving
með honum til Brjánslækjar. Þar var þá prestur séra
Jóhann Bergsteinsson (d. 1822). Guðmundur bað hann
að ljá skip og formann til þess að flytja greifann til
Flateyjar, og lofaði prestur því. Jón hét gamall for-
A FRÍVJ
maður, Pálsson. Hann bjó í Moshlíð. Prestur sendi
þegar eftir honum, og kom Jón. Séra Jóhann sagði, að
ekki væri annar til þess færari að flytja greifann en
hann, enda var veður fremur ótryggilegt. Jón var mað-
ur ófríður og tekinn fast að eldast, og er sagt, að greif-
anum virtist hann ekki allföngulegur til forustunnar,
en hann kvaðst verða að trúa þeim Scheving og presti
og lagði hann af stað með Jóni. Veður var hvasst og
höfðu þeir þverskeyting, en þegar þeir voru komnir
nálægt helming leiðarinnar tók veður að harðna. Jóni
þótti greifinn sitja meira til hlés en vera skyldi og
mælti hann til hans: „Berðu þig að sitja réttara í skip-
inu á helvítis borunni“. Greifinn skildi gjörla orð Jóns
og þokaði sér til, en einhver háseta Jóns spurði hann,
hvort hann væri orðinn vitlaus að tala svona við greif-
ann. Greifinn heyrði þetta og sagði: „Hann er hér yfir
mér, en ég ekki yfir honum“. Þá er þeir lentu í Flatey
gaf greifinn Jóni spesíu, og heimtu þó yfirvöld frjálsan
flutning um þessar mundir.
(Úr Barðstrendingasögu. G. K.)
Bárður listaþjófur.
Bárður hét einn sveinn Odds Iögmanns Sigurðssonar
og var kallaður brotinnefur. Hann var vel vitiborinn
og slyngur til hvers, sem vera skyldi. Eitt sinn, er lög-
maður var að láta járna hesta sína til alþingisreiðar,
veðjaði lögmaður um það, að Bárður gæti ekki stolið
hestskónöglum, svo að enginn yrði var við, en hann
veðjaði á móti og kvaðst geta það. Margir menn voru
við járninguna, og varð enginn þeirra þess var, að
Bárður reyndi til þess að ná nöglunum, en hann bar
tjöru neðan á skó sína og náði á þann hátt nokkrum
nöglum, svo að hann vann veðmálið. Bárður þessi bjó
síðan að Lokinhömrum vestur.
GÍ8li Konrn.8sson.
Hve gamall er ísinn?
Vísindamenn þykjast nú geta ráðið hve gamall
„borgarísjaki“ er, sem á leið þeirra verður. ísjakinn
er nefnilega nokkuð meira heldur en frosið vatn, því
ef svo væri ekki, væri liturinn blár eins og á vatni.
Mikill hluti ísjakans er loft, og á því eða ástandi þessa
lofts draga þeir sínar ályktanir. Með þvi að rannsaka
þetta bundna loft í jakanum hafa þeir fundið út, að
það er hundruðum þúsund ára gamalt. Kolsýruinnihald
þessa lofts er nefnilega minna heldur en nú er, eða
eins og það var á ísöldinni.
I kvennabúrum Araba.
Amerískur kvenlæknir, sem stai-fað hefur í Arabiu
í nokkur ár, hefur haft þau forréttindi að kynnast nokk-
uð lífinu í kvennabúri Saud Arabíukonungs. Læknir-
inn upplýsir meðal annars, að ekki sé vitað hve margar
176
VIKINGUR