Sjómannablaðið Víkingur

Volume

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2004, Page 42

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2004, Page 42
ÚRDRÁTTUR úr skýrslu Loxísu Ólafsdóttur um rannsókn á áhrifum hxíldar á heilsu og öryggi sjómanna Haustið 2001 hófst rannsókn Lovísu Ólafsdóttur á áhrif hvíldar á andlegt og líkamlegt heilsufar sjómanna. Haustið 2002 ákvað samgönguráðuneytið að nýta þær upplýsingar, sem þegar lágu fyrir og styrkja frekari rannsóknir, sem lið í for- vörnum í öryggismálum sjómanna. Rannsóknin nær til skoðunar á svefn- gæðum, svefnlengd, hreyfingu, svefni/vökumynstri, svefnskeiði einstak- linga á sex klukkustunda vaktavinnu- kerfi og á heilsufari sjómanna almennt. Einstakir rannsóknarþættir og rannsóknaraðferðir Flestir eru sammála um að samspilið á milli vinnufyrirkomulags, hvíldar og dægursveiflu, sé mikilvægt þegar áhrif vaklavinnu eru skoðuð og þá ekki síst þegar skoðaðir eru orsakaþættir slysa. í fyrri hluta skýrslunnar fjallar höfund- ur um megináhrif streitutengdra þátta á líðan og heilsu manna, s.s. streitustig, einhæfa hreyfivinnu, álagskvilla og áhrif vaktavinnu á hvíld. Niðurstöður þessa hluta rannsóknarinnar eru ekki bundnar við sjómenn heldur eiga við um vakta- vinnufólk almennt. í siðari hluta skýrslunnar fjallar höf- undur um rannsókn á áhrifum svefn- mynsturs og svefngæða sjómanna á heilsu þeirra og öryggi þegar unnið er á sex klukkustunda vaktavinnukerfi. Sú rannsókn byggir á þremur ólíkum spurn- ingalistum og svefnmælingum. Niðurstöður Fyrri hluti almenn dhrif: Áhrif vaktavinnu á almennt heilsufar, s.s. andlegt og líkamlegt álag, hefur verið rannsakað talsvert til þessa. Fram kemur að áhrifin eru nokkuð einstaklingsbund- in auk þess sem aldur skiptir máli. Peir sem komnir eru yfir 40 - 45 ára aldur eiga erfiðara með að aðlaga sig vakta- vinnu. Jafnframt kemur fram að þeir, sem eru kvöldsvæfir og morgunhressir, eiga mun verra með að aðlagast síbreyti- legu vaktafyrirkomulagi heldur en þeir sem vaka fram eftir á kvöldin og finnst gott að sofa á morgnana. Lovísa Ólafsdóttir Komið hefur í ljós að hætta á melt- ingafærasjúkdómum eykst merkjanlega ásamt hjarta- og æðasjúkdómum en þar mælist þrisvar sinnum hærri tíðni eftir 20 ára vaktavinnu. Félagsleg áhrif vaktavinnu eru tölu- verð. Rannsóknir hafa sýnt að þeir sem vinna vaktavinnu upplifa skerðingu á al- mennu félagslífi. Vinna á óreglulegum tímum gerir það að verkum að erfiðara er að umgangast fjölskyldu og vini eða stunda önnur áhugamál sem eru á reglu- legum tímum. Síðarí hluti - áhrif á sjómcnn: Rannsóknin byggir á þremur mismun- andi spurningalistum sem lagðir voru fyrir þátttakendur. Sá fyrsti byggir á matstæki sem nefnist “Model of Human Occupation” eða “Heilsutengd lífsgæði” sem er staðlað próf. Talnalegar niðurstöður eru settar fram á svokölluðum t-kvarða sem ætíð hefur meðaltalið 50 og staðalfrávikið 10. Reynslan hefur sýnt að frávik nálægt hálfu staðalfráviki hefur klíníska merk- ingu, þannig að einstaklingur sem hefur lækkaða einkunn sem nemur 5 punktum eða meira, má gera ráð fyrir að einhverju sé ábótavant í heilsu hans. Þá var spurningalisti lagður fyrir þátt- takendur sem byggir á rannsóknum á vegum geðdeildar Landspítalans Há- skólasjúkrahúss um svefn og svefnvanda- mál. Þar er að mestu byggt á huglægu mati einstaklinga. Að lokum voru valdir 24 einstaklingar af handahófi úr hópnum, sem tóku þátt í svefnmælingum, og fengust niðurstöður hjá 17 þeirra. Meginmarkmið með heildarrannsókn þessari var að tengja saman álag í vinnu, gildi góðrar hvíldar sem lið í að draga úr slysum, fækka veikindadögum, auka af- köst og þar með eíla heilsu og vellíðan sjómanna. Hér á eftir verða raktar helstu niður- stöður hvers rannsóknarstigs fyrir sig: Niðurstöður úr fyrsta hluta rannsóknarinnar um „heilsu- tengd lífsgæði” a) Streita. Vinnuumhverfi sjómanna er sérlega flók- ið umhverfi, þar sem vellíðan einstak- linga í vinnu veltur mikið til á hæfni ein- staklinga til samskipta; stjórnenda um borð og stjórnenda útgerðarfélagsins í landi. Mikið álag hvílir því á skipstjór- um, sem oftar en ekki lenda í erfiðri að- stöðu við að mæta kröfum útgerðarfé- lagsins annars vegar og kröfum áhafnar- innar hins vegar. b) Hávaðamengun. Truflanir úr vinnuumhverfinu auka veru- lega á andlegt álag og hafa áhrif á svefn- truflanir. Hér er einkum átt við hávaða og loftræstingu. Engar mælingar hafa verið gerðar eða teknar saman hér á landi um hávaða um borð í skipum. Mælingar um borð í norskum skipum leiddu í ljós hávaða á bilinu 65 - 90 desi- bel við þilfar, í vistarverum og stýrishúsi, en allt að 110 desibel í vélarrúmi. (Til samanburðar má benda á að venjulegt tal eða samræður mælast um 70 desíbel og hávaði frá ryksugu rnælist um 80 desí- bel). Hjá meirihlula íslenska flotans má sjá á hönnun skipa að svefnaðstaða ein- staklinga er beggja vegna lestarrýmisins, sem gefur til kynna enn meiri hávaða þegar troll er dregið inn og sleppt út. Um er að ræða hvellan og snarpan hávaða. í 42 - Sjómannablaðið Víkingur

x

Sjómannablaðið Víkingur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.