Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2004, Qupperneq 53

Bókin Úr koppalogni í hvirfilbyl eftir Guðmund G. Halldórsson frá Kvíslarhóli á
Tjörnesi er komin út. Þar er sagt frá hetjum hafsins í gleði og sorg. Tveir kaflar
úr bókinni fara hér á eftir
Vorið 1945 var hleypt af stokkunum í
Reykjavík mótorskipi, talið 47 tonn.
Þetta var auglýsingabátur, smíðaður af
Færeyingnum Peter Wigelund. Allir viðir
voru miðaðir við þann styrkleika sem
um 100 tonna skip væri að ræða. Bátur
þessi var slík listasmíð að mikla alhygli
vakti meðal sjó- og útgerðarmanna.
Margir urðu til að bera víurnar í bátinn
og svo fór að Húsvíkingar urðu hlut-
skarpastir. Var nú gengið frá kaupum,
báturinn afhentur og hiaut hann nafnið
Hagbarður THl. Hagbarðsnafnið var
gamalt í útgerðarsögu Húsvikinga. Hag-
barður var nú í skyndi útbúinn til síld-
veiða og var Þórarinn Vigfússon ráðinn
skipstjóri. Þess má geta að Þórarinn var
skipstjóri á Hagbarði allt þar til báturinn
var seldur burt. Þórarinn var mjög far-
sæll alla sína skipstjóratíð, aflaði vel og
var svo vel virtur af undirmönnum sín-
um að talað var utn að hann gæti hvenær
sem er kallað þrjár áhafnir til skips. Ég
sem þessar línur rita, minnist þess að
aldrei hallaði orði milli áhafnar og skip-
stjórans öll þau ár sem ég var í skipsrúmi
hjá Þórarni og ekki skildum við fyrr en á
þeirri stundu er jarðvist hans lauk. Slíkur
var Þórarinn og er hann jafnframt einn
eftirminnilegasti rnaður sem ég hef
kynnst.
Þriðja janúar 1947 kvöddum við ást-
vini og frændur á bryggjunni á Húsavík.
Meðal þeirra var hin danskættaða kona
Þórarins, Magda (fædd Jensen) þá langt
gengin með annað barn þeirra hjóna.
Þegar sjómaðurinn kveður vaknar alltaf
sama spurningin innst inni: Hvenær sjá-
umst við næst?
Haldið var af stað í þokkalegu veðri,
en svo þyngdi sjó og var hálfleiðinlegt
alla leiðina suður. Hagbarður reyndist af-
bragðs sjóskip eins og ávallt upp frá því.
Þegar við renndum inn í Reykjavíkur-
höfn stóð yfir mikil þrettándagleði:
Ljósadýrð, flugeldar, tónlist, dansleikir
og gleði rnikil að okkur sýndist, enda
gott veður í borginni. Það verður ekki
annað sagt en að höfuðborgin tæki vel á
móti okkur Húsvíkingum, rétt eins og
hún vildi segja: „Verið velkomnir piltar!”
Næsti dagur fór í að koma sér fyrir.
Landmennirnir fengu aðstöðu lil íbúðar í
Selbúðum ásamt ráðskonunni, Guðfinnu
Jónsdóttur frá Húsavík. Hún var jafn-
Guðmundur G. Halldórsson á yngri árum
aldra mín og fermingarsystir, mikil
gjörvuleikakona, enda hélst okkur ekki
lengur á henni en til vors. Landformað-
urinn var Guðni Jónsson, kenndur við
Helgastaði á Húsavík, en húsið var kennt
við Helga Flóventsson, tengdaföður
Guðna, en langafa Bjarna Hafþórs Helga-
sonar, Aðalsteins í Samherja og þeirra
systkina sem flest eru þjóðþekkt.
Síðan var beitt, en Hagbarður hafði
beituskúr í „Lengjunni” sem kölluð var
úti á Granda. Þannig hófst vertíðin og sjö
skippund var aflinn fyrsta róðurinn. Þór-
arinn skipstjóri sótti á og í vertíðarlok
1947 var hann næst hæstur allra þeirra
báta sem reru frá Reykjavík. Hæsti bátur-
inn þessa vertíð í Reykjavík var Dagur,
skipstjóri Annelíus Jónsson. Ekki var þó
munurinn mikill, aðeins nokkur
skippund.
Næsta vertíð fór líkt af stað. Stýrimað-
ur var þá Helgi Bjarnason, faðir Bjarna
Hafþórs sem áður var nefndur. Fyrsti vél-
stjóri Haukur Sigurjónsson, Jónassonar
útgerðarmanns frá Flatey; annar vélstjóri
Jósteinn Finnbogason, fyrrnefndur þegar
Óðinn fórst. Háseti var Bjarni Þorvalds-
son, Húsvíkingur, sonur Þorvaldar
Björnssonar, sjómanns sem var margsjó-
aður skútukarl, heljarmenni á sinni tíð
og svo mikill handfæramaður, að umtal-
að var. Ég rak lestina sem kokkur, fór þó
oft á dekk ef þurfa þótti. Bjarni Þorvaldar
er einhver sá flinkasti goggari sem ég hef
verið með á sjó. Hann beinlínis lék sér
að því að taka fiskana við gellu, næstum
oftast á sarna stað og var svo eldsnöggur
að hrykki fiskur af á leiðinni upp úr sjó
og að rúllu, náði Bjarni honurn oft áður
en hafði fallið í sjó niður. Bjarni var mað-
ur jafnlyndur, gamansamur og fundvís á
hið spaugilega hvar sem það var að
finna. Hann var afbragðs verkmaður,
glettinn og svolítill grallari þegar honum
tókst upp.
Helgi, Jósteinn og ég vorum allir fé-
lagar úr karlakórnum Þrym og sungum
þar sína röddina hver. Helgi spilaði ntjög
vcl á gítar og auk þess að vera frábær
söngmaður þá var hann ágætis leikari
eins og frændur hans, svo sem feðgarnir
Sigurður Hallmarsson og Hallmar Sig-
urðsson. Það þurfti því engutn að leiðast
í návist Hagbarðsmanna. Enda kom það
fyrir að við vorum fengnir til að
skemnrta í einkahúsum í landi. Fjölmarg-
ir þekktir rnenn kontu um borð til að
skoða þennan glæsilega bát og ekki var
óalgengt að þeir héldu á ýsubandi eða
smálúðu þegar heim var farið. Ekki
spillti fyrir þegar Guðni í Sunnu, þá
blaðamaður og ljósmyndari á Tímanum,
kom um borð, tók viðtal við skipstjórann
og mynd af áhöfninni ásamt landmönn-
um og bílstjóranum sem ók bæði bjóð-
um og afla og var fastur starfsmaður við
útgerð Hagbarðs hvað þetta snerti. Ég
held að ég fari rétt með að hann héti
Ingvi, frekar en Ingi, en Hannesson var
hann og aldrei kallaður annað en „Ingvi
Redd” sem merkir reddari. Það var bók-
staflega ekkert sem hann gat ekki redd-
að. Hann var mjög glaðlyndur maður og
átti góða fjölskyldu og var velmetinn
hvarvetna. Mikill sjálfstæðismaður og þó
ég vissi að hann var maður sannkristinn
þá trúði hann þó að mér fannst fyrst og
fremst á Ólaf Thors. Hann var svo sent
ekki einn unt það. Hann er nú löngu lát-
inn.
í febrúar þennan vetur var hið árlega
Þingeyingamót haldið á Hótel Borg.
Þangað fórum við nokkrir af Hagbarði og
þar var einnig Guðni í Sunnu með
myndavélina.
Sjómannablaðið Víkingur - 53