Náttúrufræðingurinn - 1931, Blaðsíða 30

140
N ÁTTÚRUFR.
Lítill haffs víð Nýftmdnaíand.
Síðan hið eftirminnilega „Titanic“-slys varð, árið 1912,
hafa siglingaþjóðir í Norður- og Vesturálfu gert út skip á ári
hverju, til þess að vera á verði á grynningum við Nýfundnaland
og hafa gát á borgarísnum (fjalljökum), sem rekur frá Baf-
fins-flóa og Davíðssundi suður í Atlanzhafið. Varðskip þessi
leita jakana uppi og útvarpa jafnharðan tilkynningum um staði
l>eirra og stærð, hvert þeir reka og hve hratt. Geta þá önnur skip
varast hættuna.
Að meðaltali hefir 386 borgarísjalta rekið suður með Ný-
fundnalandi á ári hverju síðan í'svarzlan byrjaði, En talan er
mjög breytileg. Árið 1929 fundust hvorki meira né minna en
1351 jakar, og margir þeirra komust allt suður á 40. stig N.br.
áður en Golfstraumurinn vann á þeim. En síðastliðið ár (1930)
voru þeir að eins 15 talsins, sem komust suður fyrir Nýfundna-
land, en suðurströnd þess er á 48 st. N.br. Syðsti jakinn komst
suður á 46 st., eða rúmlega 200 km. suður fyrir Nýfundnaland.
Hafís er vanur að leggjast að ströndum Nýfundnalands að
vetrinum, en síðastliðinn vetur var þar enginn ís. Fagureyjar-
sundið (Bell Isle) varð fært skipum þegar í marz-mánuði, en
að jafnaði er þar ófært vegna íss fram í júlí-mánuð.
Síðastliðið ár hefir norskur haffræðingur, er Olav Mosby
heitir, og áður var aðstoðarmaður hjá Fr. Nansen, haft forystu
ísrannsóknanna á hendi. Af rannsóknum, sem hann jafnframt
hefir gert um hafstrauma, álítur hann að þetta óvenjulega ís-
leysi stafi af því, að kaldi hafstraumurinn, sem kemur norður
með Labradór, sé nú mjög kraftlítill. En það stafar sennilega
af óvenjulega góðu tíðarfari lengra noi’ður, þar sem straumurinn
á upptök. — Til þess að rannsaka þetta nánar, hefir stjórn
Bandaríkjanna sent vísindaleiðangur, undir stjórn Mosbys, norð-
ur í Davíðssund og Baffinsflóa í sumar. Um árangurinn af þeirri
1‘ör er ekki orðið kunnugt enn þá. ■—
Jón Eyþórsson.