Náttúrufræðingurinn - 1981, Síða 15

TAFLA III
Hitastig og styrkur næringarsalta í nokkrum ám við Hvammsfjörð í júlí 1979. —
Temperalure and nutrient concentrations of some rivers draining into Hvammsfjördur in July
1979.
Á Dagsetn. Kl. Hitastig po4-p NO;1-N Si
River Date Hour Temperal. °c H g-at/L Hg-at/L Hg-at/L
Fáskrúð 14/7/79 15:00 12.40 0.05 0.5 116
Laxá, Laxárdal — 16:30 12.35 0.09 0.1 148
Haukadalsá — 16:50 8.65 0.09 0.1 134
Miðfjarðará — 17:10 10.80 (1.57) 0.1 152
Hörðudalsá — 17:20 10.55 0.15 0.1 166
Skrauma — 17:30 10.80 0.10 0.1 124
Dunká — 17:45 10.60 0.05 0.1 124
aður í árvatninu (nema Miðá, en þar
hefur án efa verið um mengun að ræða á
þeim stað sem sýnið var tekið, ef til vill
vegna áburðar).
Það er hins vegar athyglisvert, hve
kísilstyrkur er breytilegur í hinum ýmsu
ám. Þannig er hann rúmlega 40% meiri í
Hörðudalsá en Fáskrúð, en nákvæmlega
hinn sarni í Dunká og Skraumu. Sá
breytileiki sem fram kemur í kísilstyrk
ánna, kann að endurspegla mismun á
jarðvegi á vatnasvæðum þeirra.
STRAUMAR I
HVAMMSFJARÐARRÖST
Mjög fáar athuganir hafa verið
gerðar á sjávarföllum og sjávarfalla-
straumum í Hvammsfirði. I Leiðsögu-
bók fyrir sjómenn við Island, sem gefin
var út árið 1949, voru endurteknar
hinar sömu upplýsingar um sjávarföll í
Hvammsfirði og gefnar höfðu verið í
Den Islandske Lods frá árinu 1903. Þar
segir, að hraði straumsins í Röstinni sé
6—8 sjómílur á klukkustund um smá-
straum, en miklu meiri í stórstraumi og
myndist sterkar hringiður í hléi við
grynningar. Sennilega eiga þessar tölur,
6—8 hnútar á klukkustund, við um há-
marksstraumhraðann í smástraumi.
Samkvæmt Leiðsögubókinni varir út-
fallsstraumurinn venjulega lengur en
aðfallsstraumurinn og „er það vegna
hinna mörgu vatnsfalla, sem falla í
fjöröinn“ (Leiðsögubók, 1949, bls. 44).
Þá segir, að um stórstraum sé liggj-
andinn aðeins augnablik, en vari allt að
hálfri klukkustund um smástraum.
Samkvæmt Leiðsögubókinni er mis-
rnunur flóðs og fjöru við Staöarfell 2.2 m
um stórstraum en 0.9 um smástraum. I
sambandi við hafnarframkvæmdir voru
gerðar nokkrar flóðhæðarmælingar í
Búðardal árið 1968 á vegum Vita- og
hafnarmálaskrifstofunnar. Samkvæmt
upplýsingum Aðalsteins Júlíussonar,
vita- og hafnarmálastjóra, sýndu þessar
mælingar, að flóðhæð við Búðardal
væri mest 2.5—3.0 m, en minnst um 0.6
m. A flestum stöðum við landið nemur
flóðhæð í meðal smástraumi nálægt
40% af hæð í meðal stórstraumi. í sam-
ræmi við það og á þeirri forsendu að
93