Náttúrufræðingurinn - 1981, Síða 25

Tvíkímblaða blómjurtir
Tvíkímblaða blómjurtir voru mjög
misstór jtáttur í gróðurfari tilrauna-
staðanna og áttu 2—42% í gróðurþckju.
Þær breiddust flestar út við friðun og
héldu hlut sínum við áburðargjöf annað
hvert ár. Þær unnu flestar á í eftirverk-
unarreitunum, þótt frá því væru und-
antekningar. Alls fundust 39 tegundir
tvíkímblaða blómjurta á tilraunastöð-
unum, en 27 voru svo sjaldsénar, að ekki
var hægt að ráða í breytingar á hlut
þeirra í gróðurþekju. Hinna 12 verður
getið nánar.
Ljónslappi (Alchemilla alþina) átti
stóran hlut í gróðurþekju þriggja staða,
en var fáséður annarsstaðar. Friðun átti
vel við hann, og hann þoldi áburðargjöf
annað hvert ár.
Hrafnaklukka (Cárdamme nymanii)
fannst víða, en átti hvergi meiri hlut en
1% í gróðurþekju. Hún hélt óbreyttum
hlut bæði við friðun og áb".rðargjöf.
Músareyra og vegarfi (Cerastium al-
þinum; C. caesþitosum) voru metin saman.
Þessar tegundir fundust á flestum
stöðum, en hvarvetna í litlum mæli.
Fyrsta ár áburðargjafar tóku þær sums-
staðar mikinn kipp og margfölduðu hlut
sinn í gróðurþekju. Á þessu bar fyrst og
fremst á lítið grónu landi. Tegundir
þessar voru fljótari en grasiö að nýta sér
áburðargjöf til útbreiðslu. Þcgar frá leið
og grassvörður þéttist, létu þær undan
siga.
Holtasóley (Dryas odoþetala) fannst á
fáum stöðum, en var þar verulcgur hluti
gróðurþekju. Hcldur minnkaði hlutur
hennar við friðun lands, og áburð þoldi
hún alls ekki. Rjúpnalaufið var yfirleitt
alveg horfið á öðru ári áburðargjafar og
átti ekki afturkvæmt í eftirverkunarreit-
ina þann tíma, sem gróðurfar var metið.
Kornsúru (Polygonum viviþarum) var að
finna á ölium tilraunastöðunum að
einum undanskildum. Hún átti allt að
7% hlut í gróðurþekju. Víðast tók hún
litlum breytingum við friðun og
áburðargjöf annað hvert ár. Á nokkrum
stöðum, einkum til fjalla, náði korn-
súran að margfalda hlut sinn fyrsta ár
áburðargjafar, þótt hún viki síðan fyrir
grösum.
Lambagras (Silene acaulis) óx á
helmingi tilraunastaðanna, en hvergi að
marki nema á melnum í Skálholtsvík.
Þar hörfaði tegundin verulega við
áburðargjöf, en hvarf, þar sem hún var
strjál fyrir.
Brjóstagras (Thalictrum a/þinum) óx
víðast hvar en náði yfirleitt ekki meira
en 1% af gróðurþekju. Hlutur þess
minnkaði við áburðargjöf, en það hvarf
hvergi alveg.
Blóðberg (Thymus ardicus) fannst á
langflestum tilraunastöðunum og átti
verulegan hlut í gróðurþekju melanna.
Það þoldi áburðargjöf mjög illa og hvarf
þá nær alveg. Það breiddist lítt eða ekki
út í eftirverkunarreitunum.
Möðrur (Galium) voru áberandi
þáttur í gróðurfari þurrlendis sunnan-
lands og var auk þess hvarvetna að finna
nema á fjöllum og í blautum mýrum. Á
Suöurlandi var upphaflegur hlutur
þeirra í gróðurþekju 4—14%, en hann
tvöfaldaðist við friðun og varð 8—23%.
Utan Suöurlands var hlutur maðra
mestur 3%, og þar breytti friðun litlu.
Áburður átti ekki illa við möðrur, og
þær héldu hlut sínum við áburðargjöf
annaö hvert ár og urðu mjög áberandi í
eftirverkunarreitunum. Hvítmaðra
hafði nokkra sérstöðu. Hún óx á öllum
tilraunastöðunum, þar sem rnöðrur uxu
á annað borð. Hún átti hvergi meira en
103