Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1985, Blaðsíða 11

Náttúrufræðingurinn - 1985, Blaðsíða 11
fyrirstöðu að hún kunni að vera meira en milljón ára og lrafi því eldvirkni haldist þarna svona lengi. Svo djúpt rofin er þessi eldstöð að hún hlýtur að vera nokkuð gömul. í öðru lagi er ljóst að jarðhitinn er tengdur þessari gömlu myndun. Geta má þess ennfremur að á tveim stöðum eru volgrur í giljum austan við svo nefndan Múla. Eru tvær í landi Þorvaldseyrar, en ein mun í landi Seljavalla, því hún er austan megin í gili því er Merkigil heitir og mun skilja lönd þessara jarða. Mestur hiti þarna er 12,5°C. Yfirvegandi líkur sýnast mér fyrir því að þessar volgrur séu tengdar sömu myndun, en ofan á þær hafa lagst yngri myndanir, bæði hraun, jökulberg og túfflög, en í þeim blandast heita vatnið því kalda, og því verður hitinn ekki meiri. Ekki sýnist trúlegt að djúpt sé þarna á heitara vatn. I samræmi við það, sem áður er sagt telst líklegast að volgrurnar á þessu svæði eigi rætur að rekja til þess jarð- hitakerfis, sem Rauðafellseldstöðin geymir. Hin tiltölulega lausu, ungu berglög innihalda svo nrikið af köldu vatni að íblöndun og kæling verður mikil. Efnagreiningar á þessu vatni gefa því ekki eins ábyggilegar upplýs- ingar, en benda hins vegar eindregið til þess að vatnið eigi rætur að rekja til jarðhitakerfis með verulega hærra hitastigi heldur en þarna er á yfir- borði. Komið hefur fram (persónulegar upplýsingar frá Hauki Jóhannessyni og Leó Kristjánssyni) að berglögin neðst í austurhorni Núpakotsnúps eru öfugt segulmögnuð. Ofan á efsta öfuga hraunlagið kernur jökulbergs- lag, sem rekja má inn eftir öllu fjallinu að austan. Mjög mikið er um innskots- lög og eitla í Steinafjalli að austan og talsvert um ganga og æðar. Sanra er að segja um Rauðafell að þar er mikið um ganga einkum norðan til. Þetta vekur grun um að í raun heyri þessi fjöll, Steinafjall og Rauðafell saman, séu bæði af sömu rótum runnin og að þau séu hluti af þessari megineldstöð. Tafla 1. Efnagreiningar á jarðhitavatni á Eyjafjallasvæðinu liefur Einar Gunnlaugsson gert og fara þær hér á eftir. — Chemical analysis of water from three hot springs. Seljavallalaug pH 8,14 Si02 102,60 p Na 211,20 K 3,70 Ca 9,50 Mg 0,600 co2 156,80 S04 219,80 h2s 0,10 C1 36,60 F 2,40 Kalsedón hiti 107°C Na/K” 65°C Kaldaklifslaug Innra-Tungugil 7,56 6,41 118,60 ppnt 132,00 ppm 207,00 ” 321,00 ” 7,80 ” 15,30 ” 36,00 ” 119,00 ” 5,100 ” 8,00 ” 195,00 ” 835,80 ” 300,00 ” 394,00 ” 0,10 ” 0,10 ” 39,10 ” 76,00 ” 2,11 ” 3,37 ” 117°C 125°C 113°C 130°C 5
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.