Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1943, Page 14

Náttúrufræðingurinn - 1943, Page 14
(50 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN ina, leggjast á bakið með liöfuðið nálægt skaftinu og miða ein- livern áberandi stað í skýinu við einn tindinn og bíða svo átekta grafkyrr, unz hnoðrinn liefir breytt afstöðu sinni. Þá má snúa skaftinu til, þangað til lirífuhausinn snýr þannig, að hnoðrinn þræðir nákvæmlega meðfram lionum, og sýnir stefna lians þá, í hvaða átt skýið hreyfist. A þennan hátt má fá vitneslcju um, Iivaða vindált er ríkjandi uppi í loftinu, þar sem skýið er. Kemur þá oft í Ijós, að þar er allt önnur vindstaða en á jörðu niðri. Stund- um má sjá ský í mörgum mismunandi hæðum, og sýna þau ef til vill Iivert fyrir sig mismunandi vindstöðu. Flokkun skýja. Frá fornu fari eru til í alþýðumáli nöfn á mörgum skýjum. Hafa veðurfræðingar tekið þau nöfn upp og bætt við þau nýjum lieitum, eflir því sem jiurfa þótti. En áður höfðu skýin verið flokkuð á vísindalegan Iiátt og þeim gefin vísindaleg nöfn, þ. e latnesk heiti. Fvrst var þeim skipt í 10 flokka.En eins og gengur, þegar þekkingin eykst vegna aukinn- ar tækni og ítarlegri rannsókna, þá hefir þessi skipting reynzt ófullnægjandi, svo að nú eru lil orðnir margir undirflokkar, tegundir og afbrigði, sem skipta orðið mörgum tugum. Er þar tekið til greina útlit og gerð, hæð, uppruni og myndun, og enn fíeira. Enda er ákvörðun skýjategunda einhver allra erfiðasti þáttur venjulegra veðurathugana. Latnesku heitin á skýjaflokkunum 10 eru dregin af útliti þeirra og bæð og samsett af 5 orðum: altus, sem þýðir hár (lýsingar- orðið en ekki nafnorðið), cirrus, sem þýðir hárlokkur eða kög- ur á skikkju, cumulus, sem þýðir haugur, nimbus, sem þýðir regnský og stratum, sem þýðir lag eða teppi. Verður nú gefin stutt lýsing á hverjum þessara aðalflokka fyrir sig. Skýjategundir. 1. Cirrus (klósigar, fjaðurský). Snjóhvít ský, þunn og gisin, greinast um loftið líkt og fjaðrir eða hríslur, stundum með brúsk á öðrum enda. 2. Cirro-cumulus (blikuhnoðrar, dröfnuský). Hvít skýja- breiða, samsett af smáum, skuggalausum hnoðrum eða dröfnum. 3. Cirro-slratus (blika). Þunn, hvílleit eða mjólkurlituð slæða, oft svo þunn, að erfitt er að greina hana. Ef sól eða tungl er á lofti, sést rosabaugur alltaf í blikunni. Þegar blikuskýin eru orðin gráleit og svo þykk, að rosabaugurinn er horfinn og hlutir varpa ekki skuggum, þótt sólkringlan sjáist í gegn, fær hún annað nafn og tilheyrir næsta flokki, sem er miðský. 4. Alto-stratus (blikuþykkni, gráblika). Grátt eða dökkt og

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.