Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1943, Page 38

Náttúrufræðingurinn - 1943, Page 38
84 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN þess, kol og kalk. Úr kolunum og kalkinu er fyrst búið til efni, sem menn alinennt kannast við, og er það kalsíumkarbkl (þetta efni er reyndar oftast kallað karbítur hér á landi, en það er rangt; það heitir karbíd, og nánar tiltekið kalsíumkarbíd, því lil eru fleiri karbíd, og er nafnið livorugkyns, en ekki karlkyns). Ef helll er valni á karbidið, myndast úr því lofttegund, sem kölluð er acetylen; þessi loftlegund mun einnig vera alþekkt, þvi hún er brennanleg og er ýmist notuð til logsuðu eða til ljósa, t. d. lil ljósa á reiðhjólum eða til vitaljósa. Úr þessu acetyleni er búin lil loft- tegundin bútadíen, og er aðferðin til þess margbrotin, en þó lengi þelckt. Með því að meðhöndla þessa lofttegund með hvetjandi efnum við viss skilyrði, ganga mólekúl hennar innbyrðis í sam- band hvert við annað, og ef þessi mólekúl eru nógu mörg, verður lofttegundin að seigu og föstu efni, eða kátsjúkeftirlikingunni búna. Þessi kátsjúkeftirlíking ér þó ekki jafngóð og náttúrlegt kátsjúk, liún liefir hagkvæma eiginleika náttúrlega kátsjúksins ekki í jafnríkum mæli og það; t. d. er ekki hægt að búa til úr lienni harðgúmmí eða ebónit, munir úr þessari eftirlíkingu eru ekki nærri því eins endingargóðir og úr náttúrlegu kátsjúki o. s. frv. Hofmann lét þess vegna ekki staðar numið bér, heldur hélt rann- sóknum sínum áfram enn um tvo áratugi, en þá var hnúturinn leystur. Og á bílasýningunni, sem haldin var í Berlín 1936, voru sýndir hjólbarðar úr tilbúnu kátsjúki, sem höfðu verið notaðir til aksturs meira en 1 milljón kílómelra vegalengd, og reyndust þessir hjólbarðar betur en hjólbarðar úr náttúrlegu kátsjúki, sem reyndir höfðu verið til samanburðar. Hér er því ekki lengur um eftirlíkingu að ræða, sem er að meira eða nxinna leyti lélegri en nátlúrlega efnið, lieldur um sama eða samskonar efni og það nátt- úrlega; það er ekki gervikátsjúk eða gervigúmmí, heldur tilbúið lcátsjúk eða tilbúið gúmmí. Gamla kátsjúkeftirlíkingin hafði verið gerð úr bútadieni án annarra efna, sem ætlað var að ganga inn i hið nýja mólekúl eftir- líkingarinnar. Á þennan hátl hefir enn ekki tekizt að framleiða annað en kátsjúkeftirlíkingar, og eru hinar nýju kátsjúktegundir Hofmanns því ekki gerðar úr bútadíeni einu saman, heldur úr bútadíeni með öðrum efnum, sem ætlað er að gangi inn i kát- sjúkmólekúlið, svo það geti orðið nógu stórt. Með því að hafa þessi viðbótarefni mismunandi er bægt að framleiða kátsjúk með mismunandi eiginleikum, og er kunnugt um tvær tegundir kát- sjúks, sem framleiddar eru með þessum hætti. Önnur tegundin, svokallað búna S, sem aðallega er nolað í bílahjólbarða, er búið

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.