Náttúrufræðingurinn - 1970, Síða 37

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
31
af einhæfu gróðurfari á svæðinu. Hreiðurefni voru tíðast þau sömu,
sina og mosi og hreiðrið fóðrað með dún (hreiður, sem nýbyrjað
var að verpa í, voru oft dúnlaus). Sjaldan var krækilyng aðal-
hreiðurefnið. Alls fundust 220 buslandahreiður í Skógum. Er langt
frá, að um jafna dreifingu hafi verið að ræða á svæðinu, enda kusu
buslendur fremur að verpa á þurrari stöðunum, en Skógarnir eru
mjög blautir, svo sem fyrr segir. Þó fundust oft hreiður í deigum
móum og í mýrajöðrum, en mér þykir líklegt, að hreiður á þannig
stöðum hafi flætt. Mest andavarp var á rindunum í miðhólfinu og
einnig var varpið þéttar en víðast hvar annars staðar í smálægð, sem
er norður af tjörnum þeim í norðurhólfinu, sem eru skammt norð-
an skurðarins. Auk mikils andavarps varp þar töluvert af öðrum
tegundum. Það svæði (ca. 200 fermetrar), þar sem ég fann hvað
þéttast varp (hettumáfabyggðir þó undanskildar), var einmitt á
rindunum, en þar fundust 5. júní 1967 þessi hreiður (hreiðrafjöldi
innan sviga): stokkönd (1), rauðhöfðaönd (2), grafönd (2), skúfönd
(1), grágæs (2) og jaðrakan (1).
í Skógum hef ég séð 6 þeirra 10 kafandategunda, sem verpa
hér á landi svo vitað sé. Þessar tegundir voru duggönd, skúfönd,
hávella, hrafnsönd, æðarfugl og topptind og urpu þær allar á
svæðinu.
Um athuganatímann voru kafendur aðrar en æðarfugl lítið byrj-
aðar að verpa, nema árin 1968 og 1969, enda var ég þá nokkru síðar
á ferðinni en hin árin, en kafendur verpa (nerna æðarfugl) töluvert
seinna en buslendur.
Kafendur sáust lítið inni á svæðinu, en voru mun algengari
en buslendur á Miklavatni og Borgarvík. Einnig héldu kafendur sig
mikið á stærstu tjörninni í Skógum (í NA-horninu). Sama máli
gegndi um kafendur og buslendur, að þær sáust ekki á Héraðs-
vötnum (nema æðarfugl). Yfirleitt var það svo, að þeir kafanda-
blikar, sem sáust inni á svæðinu, héldu sig ekki í mýrunum eins
og buslandablikarnir, heldur frekar á tjörnunum.
Hreiðurefni og hreiðurgerð kafanda (að undanskildum æðar-
fuglinum) voru með sama hætti og hjá buslöndum og sama er
að segja um val hreiðurstaða, sem voru einkum þurrir móar.
Helzta undantekningin frá þessu hreiðurkjörlendi kafandanna var
skúfandarhreiður, fundið 7. júní 1965 á hálfgrónum sandfláka með
hrossanálstoppum á víð og dreif. Var hreiðrið í einum þessara toppa,