Fréttablaðið - 15.07.2009, Qupperneq 8

15. júlí 2009 MIÐVIKUDAGUR
FYLLTU VASANN AF MENTOS TYGGJÓI!
NÝ
TT
!
NOTAÐU
FREKAR VISA
TÖFRASTUNDIR
VISA Í SUMAR
ÞÚ GÆTIR UNNIÐ Á HVERJUM DEGI!
100 stórglæsilegir ferðavinningar
að verðmæti yfir 4.000.000 kr.
Stilling hf. • Sími 520 8000 • www.stilling.is • stilling@stilling.is
Bílavarahlutir
BANDARÍKIN Frá árinu 2001 var
bandaríska leyniþjónustan CIA
með áætlun tilbúna um að ráða
helstu leiðtoga hryðjuverkasam-
takanna Al Kaída af dögum. Þeirri
áætlun var aldrei hrint í fram-
kvæmd, en hún var heldur ekki
lögð á hilluna fyrr en í síðasta
mánuði.
Bandarísku dagblöðin Wall
Street Journal og New York Times
hafa skýrt frá þessu síðustu daga.
New York Times segir vandræða-
gang hafa einkennt málið frá upp-
hafi. Óljóst hafi verið hvernig
ætti að standa að framkvæmdinni
og sömuleiðis óljóst hverjir innan
stjórnkerfisins mættu eða ættu að
fá að vita af þessari áætlun, sem
vitað var að yrði umdeild.
Dick Cheney, fyrrverandi vara-
forseti, lagði frá upphafi áherslu á
að þessu væri haldið leyndu fyrir
Bandaríkjaþingi.
Fljótlega eftir að Leon E.
Panetta, nýr yfirmaður CIA, frétti
af þessu tók hann ákvörðun um að
hætt skyldi við öll áform af þessu
tagi. Jafnframt skýrði hann leyni-
þjónustunefndum beggja deilda
þingsins frá málinu.
Strax á fyrstu vikunum eftir
árásir hryðjuverkamanna á
Bandaríkin þann 11. september
árið 2001 kom upp sú hugmynd að
gera þyrfti leyniþjónustunni kleift
að taka Osama bin Laden og aðra
helstu leiðtoga Al Kaída af lífi hve-
nær sem tækifæri gæfist.
Útfærslan í framkvæmd reynd-
ist þó heldur flókin. „Þetta hljóm-
ar vel í bíómyndum, en þegar að
framkvæmdinni kemur þá er þetta
ekki svo einfalt,“ hefur New York
Times eftir ónefndum heimildar-
manni, fyrrverandi leyniþjónustu-
manni:
„Hvar eiga þeir að hafa bæki-
stöðvar? Hvernig eiga þeir að líta
út? Eiga þeir að sitja í höfuðstöðv-
unum og bíða tilbúnir til útkalls
hvenær sem er sólarhringsins?“
Lögfræðilega hliðin olli yfir-
mönnum leyniþjónustunnar ekki
síður heilabrotum en útfærslu-
atriðin, því þótt ýmsir lögfræð-
ingar á vegum Bandaríkjastjórn-
ar hafi reyndar komist að þeirri
niðurstöðu að þetta ætti ekkert að
brjóta í bága við alþjóðasamninga
þá voru þær vangaveltur lögfræð-
inganna umdeildar.
Ísraelsk stjórnvöld hafa árum
saman stundað það að senda
fámennar morðsveitir til að taka
andstæðinga sína af lífi hvar sem
til þeirra næst án dóms og laga.
Þau hafa til þessa látið sér fátt um
finnast, þótt sú iðja hafi sætt gagn-
rýni. gudsteinn@frettabladid.is
Leynileg áætlun um
morðsveitir frá CIA
Dick Cheney, fyrrverandi varaforseti Bandaríkjanna, hélt árum saman leyndri
fyrir þinginu áætlun leyniþjónustunnar um aftökusveitir til höfuðs leiðtogum
Al Kaída. Áætluninni var aldrei hrint í framkvæmd.
DICK CHENEY Fyrrverandi varaforseti Bandaríkjanna lagði áherslu á að Bandaríkja-
þing fengi ekkert að vita. NORDICPHOTOS/AFP
Þetta hljómar vel í
bíómyndum, en þegar
að framkvæmdinni kemur þá er
þetta ekki svo einfalt.
ÓNEFNDUR HEIMILDARMAÐUR
Í VIÐTALI VIÐ NEW YORK TIMES
FERÐAIÐNAÐUR Velta vegna hvalaskoðunar í heimin-
um hefur rúmlega tvöfaldast á síðustu tíu árum.
Árið 1998 fóru 9 milljónir ferðamanna í 87 löndum í
hvalaskoðun og var heildarveltan um 127 milljarðar
íslenskra króna. Tíu árum síðar, árið 2008, fóru 13
milljónir manna í hvalaskoðun í
119 löndum og var heildarveltan
um 267 milljarðar.
Þetta kemur fram í nýrri
skýrslu Alþjóðadýraverndunar-
sjóðsins (IFAW) sem kynnt var á
blaðamannafundi um borð í hvala-
skoðunarskipinu Eldingu í gær.
Robbie Marsland, yfirmaður
Alþjóðadýraverndunarsjóðsins í
London, segir að skýrslan leiði í
ljós ábata strandsvæða af mjög
aukinni ásókn í hvalaskoðun.
„IFAW styður ábyrga hvalaskoðun sem mannúð-
lega, sjálfbæra og efnahagslega jákvæða nýtingu á
hvalastofnum,“ segir Robbie.
Rannveig Grétarsdóttir, formaður Hvalaskoðun-
arsamtaka Íslands, segir að skýrslan sýni að enn
eru gríðarlega mikil sóknarfæri á Íslandi í hvala-
skoðun að því gefnu að réttar pólitískar ákvarðanir
verði teknir sem styðji við greinina en skaði hana
ekki.
Fjöldi hvalaskoðara hefur tvöfaldast í Evrópu
síðastliðinn áratug og veltir greinin þar um 12,7
milljörðum íslenskra króna. Fjöldi hvalaskoðara
í Asíu hefur hins vegar fimmfaldast á síðustu tíu
árum. - vsp
Velta vegna hvalaskoðunar í heiminum hefur tvöfaldast á síðustu tíu árum:
Sóknarfærin eru gríðarleg
Í ELDINGU Robbie Marsland, yfirmaður Alþjóðadýraverndunar-
sjóðsins, kynnir niðurstöðu skýrslunnar á blaðamannafundi
um borð í Eldingu í gær. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
RANNVEIG
GRÉTARSDÓTTIR
SJÁVARÚTVEGUR Kristján Gíslason,
skipstjóri á Mars RE, segir óþol-
andi að sjávarútvegsráðherra taki
ekki mark á neinum öðrum en Haf-
rannsóknastofnun þegar kemur
að ákvörðun um fiskveiðikvóta.
Jón Bjarnason sjávarútvegsráð-
herra ákvað á dögunum að minnka
þorskkvótann um rúm 12 þúsund
tonn. Telur Kristján að auka hefði
mátt kvótann í staðinn um 10 þús-
und tonn, hið minnsta.
„Þetta er þyngra en tárum tekur
að þessi maður skuli voga sér að
hunsa reynslu okkar skipstjóra því
að við erum vitnin á staðnum. Það
er miklu meira af þorski á ferðinni
en Hafró viðurkennir enda er stofn-
stærðarmat þeirra gallað,“ segir
Kristján.
Með minnkun þorskkvótans
tapar íslenska ríkið um 3,5 millj-
örðum í útflutningstekjur sem þjóð-
inni veitti ekki af í þessu árferði, að
mati Kristjáns.
„Svo er þetta vinna fyrir 270
manns ef þetta er unnið í landi. Með
því að auka kvótann í staðinn um 10
þúsund tonn áhyggjulaust hefði það
aukið útflutningstekjur um 7 millj-
arða frá því sem nú verður,“ segir
Kristján.
Meiri fiskur er í sjónum en hefur
verið í háa herrans tíð, að mati
Kristjáns, því nú sé hellingur af
þorski kominn frá Grænlandi. - vsp
Skipstjóri skilur ekkert í ákvörðun sjávarútvegsráðherra að minnka þorskkvótann:
Minnkar tekjur um 3,5 milljarða
FISKVINNSLA Aukning kvóta um 10
þúsund tonn hefði skapað 270 störf og
aukið útflutningstekjur um 7 milljarða
frá því sem nú verður, að sögn skip-
stjóra. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA