Samvinnan - 01.05.1952, Blaðsíða 10

Verkamannabústaðir hafa nú risið um land allt, og sýnir þessi mynd nokkur slík íhúðarhús í Keflavík.
í Reykjavík eru þegar til milli 10 og
20 byggingafélög, sem stofnuð eru
samkvæmt lögunum frá 1946. Sum
þeirra hafa aldrei starfað neitt að
ráði, en önnur aðeins lítið. Er senni-
legt, að fjöldi félaganna sé sízt til
bóta, þar sem elztu og stærstu félög-
in hafa mesta reynslu og bezta að-
stöðu til að byggja á hagkvæman
hátt, og standa þar betur að vígi en
minni og yngri félög.
FÉLÖGIN BYGGJA
VÖNDUÐ HÚS.
Það er fullsannað, án þess að
nokkrum sé gert rangt til, að bygg-
ingasamvinnufélögin hafa flest náð
betri árangri en allur þorri ein-
staklinga hvað gæði bygginganna
snertir. Munu hús félaganna yfir-
leitt vera ódýrari en þau, sem ein-
staklingar byggja til sölu eða leigu.
I RejTjavík hefur verið gerð
á því rannsókn, hvort hús samvinnu-
byggingafélaganna séu að sama skapi
lélegri sem þau eru ódýrari en önnur
íbúðarhús, og hvort minna væri til
þeirra kostað, til dæmis í efni, inn-
réttingum og í frágangi. Leiddi rann-
sókn þessi í ljós, að hús félaganna
voru töluvert vandaSri en almenn í-
búðarhús, sem reist voru á sama
tíma.
Hvert íbúðarhús er mikið verð-
mæti og það skiptir því verulegu
máli fyrir þjóðarhaginn, hvernig frá
smíði þess er gengið.
Þá er það ótalið, að innan sam-
vinnubyggingafélaga eru strangar
reglur um sölu íbúða, sem byggðar
etu af félögunum. Þær má aldrei
selja nema fyrir kostnaðarverð að
frádreginni fyrningu og með um-
reiknaðri byggingavísitölu hverju
sinni. Eru félögin þannig vopn gegn
okri og óheppilegu braski með þá
lífsnauðsyn, sem húsnæðið er.
GERÐ ÍBÚÐAHÚSA.
Hér á landi hefur verið mikil and-
úð gegn sambyggingum eða stórum
blokkbyggingum íbúða. Mun þetta
vera arfur frá hinni dreifðu byggð, en
félagsandi þéttbýlisins hefur enn ekki
komizt á það þroskastig, sem hann
til dæmis hefur í nágrannalöndum
okkar.
Þó orkar það ekki tvímælis, að
suma bæi landsins, sérstaklega höfuð-
borgina, verður að byggja eins og
stórborgir annarra landa eru b)^ggð-
ar, með stórum sambyggingum, er
standi sem næst atvinnusvæðum
borgarinnar. Við slík hús er hægt að
koma að ýmsum tækjum til vinnu-
sparnaðar, sameiginlegum nýtízku
tækjunt til þvotta, sameiginlegri
barnavörzlu o. fl.
Til mála gæti komið, að íbúðir í
slíkum húsum yrðu ekki seldar,
heldur aðeins veittur ævilangur leigu-
réttur, eins og algengt er í Svíþjóð,
en þar er margt til eftirbreytni að
finna á þessu sviði. Einni og sönru
fjölskyldu henta mismunandi stórar
íbúðir á hinum ýmsu skeiðum æv-
innar. I fyrstu nægja flestum smáar
íbúðir, en með fjölgun barnanna
skapazt þörf fyrir aukið húsrými.
Þegar börnin fara og stofna eigin
heimili, minnkar aftur húsnæðis-
þörf hjónanna. Með sölu ævileigu-
réttarins er leigumiðlun möguleg eft-
ir breytilegum þörfum fjölskyldunn-
ar.
Nefna mætti marga fleiri kosti
stórra sambýlishúsa. Benda má á
það, að húsastærð, sem mest tíðkast
hér, fjórar íbúðir í húsi auk kjallara,
hefur fáa kosti umfram fjölíbúðahús,.
en enga kosti einbýlishúsa, nema
svipaðan kostnað.
SAMTÖK BYGGINGA-
FÉLAGANNA.
Fyrir nokkru síðan hafa bygg-
ingafélögin stofnað með sér lands-
samband til þess að vinna sameigin-
lega að hagsmuna- og áhugamálum
sínum. Hefur sambandið til dæmis
keypt stóra trésmiðju, þar sem fram-
leiddir hafa verið gluggar, hurðir og
(Framh. á bls. 21).
Fyrr eða síðar kemur að þuí, að reisa verður hér á landi, sérstaklega í Reykjavík, há sambýlishús eins
cg þessi, sem eru í Stokkhólmi.
10