Samvinnan - 01.05.1952, Blaðsíða 17

Þessi mynd var tekin af Gufunesi í þann mund, er framkvæmdir við áburðarverksmiðjuna hófust. Síðan hafa verið teiknuð inn á myndina þau mannvirki,
sem þarna eigi að rísa nœstu mánuðina, og sýna tölurnar eftirfarandi: 1) vetnisverksmiðjan, stcersta byggingin; 2) ammoníakverksmiðjan; 3) saltpéturssýru-
verksmiðjan; 4) saltpétursverksmiðjan; 5) verkstœði; 6) skrifstofubygging; 7) vetnisgeymir; 8) köfnunarefnisgeymir; 9) hafskipabryggja, 150 metra löng;
10) örin vtsar til þess staðar, þar sem áburðargeymslurnar verða; 11) nýr vegur, sem lagður verður um verksmiðjusvæðið; 12) núverandi vegur fram í nesið;
13) nýr vegur um verksmiðjusvceðið; 14) skáli, sem þegar hefur verið reistur fyrir matsal verkamanna, en verður síðar íbúðarskáli. — Handan við sundið
er Reykjavík til vinstri, en Viðey lengst til hcegri. A bak við töluna 5 eru bœjarhúsin í Gufunesi. — Punktalínur sýna ácetlað rúm til að þrefalda verksmiðjuna.
frá útboði næsta húss og á bygging
húsanna að geta gengið rakleitt hér
eftir.
Búið er að byggja hér þetta hús,
sem vér nú erum í, en því er ætlað
að vera matskáli og aðstaða fyrir
verkamenn meðan á byggingarfram-
kvæmdum stendur, en síðar verður
því breytt í íbúðarhús fyrir starfs-
menn verksmiðjunnar, — og nú rétt
áðan er búið að brjóta grunn undir
stærsta hús verksmiðjunnar. Von-
andi geta framkvæmdir héðan af
haldið áfram rakleitt og tafarlaust.
Enda þarf svo að verða, því ætlunin
hefur alltaf verið og er, að áburðar-
verksmiðjan geti orðið tilbúin til
starfa á sama tíma og nýja Sogsvirkj-
unin er fullbúin og getur látið verk-
smiðjunni í té fulla raforku til fram-
leiðslunnar, eða á fyrri hluta sumars
1953.
Aburðarverksmiðjustjórnin hefur
þegar fyrir löngu látið gera bráða-
birgða áætlun um byggingu verk-
smiðju til framleiðslu á blönduðum
áburði, fosfat og köfnunarefnis-
blöndu. Kostar slík verksmiðja til-
tölulega lítið sem viðbót við þessa
verksmiðju og er það von mín og
stjórnar áburðarverksmiðjunnar —
en engin vissa, að hægt verði að
hrinda því máli fram til sigurs, þeg-
ar eftir framkvæmd þessa verks. En
þegar svo væri orðið, hefði landbún-
aðinum verið séð fyrir meginhluta
þess áburðar, sem nota þarf.
Verksmiðjuframkvæmd sú, er hér
hefur hafin verið, ætla ég að sé ein-
stæð í sögu Islands og íslenzks iðn-
aðar. Hér er sennilega um að ræða
stærsta iðnaðarfyrirtæki í landinu og
fyrsta efnaiðnaðinn í stórum stíl, en
sérstaklega vegna þess, að hér rís
verksmiðja, sem framleiðir fyrir tugi
milljóna króna, en notar engin erlend
hráefni — engin aðflutt hráefni.
Vélarnar, sem hér verða settar nið-
ur í hús verksmiðjunnar, og rafork-
an, sem hingað verður leidd, gera allt,
sem gert verður, skapa hið mikla
undur, að úr vatni og úr loftinu, sem
við nú öndum að okkur, skapast
þessi dásamlegi gróðurgjafi, köfnun-
arefnisáburðurinn.
Hvernig hefur það svo orðið, að
þessi nauðsynlega verksmiðja er nú að
verða að veruleika? — Margir hafa
að þessu unnið, margir lagt málinu
lið, en það, sem hefur gert það kleift
að þetta mál er nú svo langt komið,
er skilningur, góðvild og hjálpsemi
Marshallstofnunar Bandaríkjanna.
Án hennar aðstoðar væri hér ekkert
aðhafzt í dag, án hennar aðgjörða
væru engar vélar keyptar, án hennar
skilnings væri ekkert bj^ggingarefni
til þessara framkvæmda. — Frá
Marshallstofnuninni hafa þegar verið
veittir $ 2.557.000, en þar af eru
$ 1.560.000 hrein, óafturkræf gjöf til
framkvæmdanna. Vonir standa til,
að seinna á þessu ári fáist frá sömu
stofnun $ 400.000—500.000. Þessa er
skylt að minnast og meta að verð-
leikum.
Mér er það sérstök ánægja, að
(Framh. á bls. 22).
17