Samvinnan - 01.08.1964, Blaðsíða 23

urskonar „Odysseifskviða" í nú-
tímabúningi. Samræmi og
heildarsvipur ljóð'anna stafa af
samkynja viðhorfum skáldsins
við nútíð og fortið, allt frá
fyrstu ljóðabók hans til þeirrar
síðustu.
Seferis er af allt öðrum toga
en hinn tápmikli og lífsþyrsti
Kazantzakis. Hann er afkasta-
lítill, hljóðlátur, innhverfur og
fremur bölsýnn. Það sem fyrst
og fremst einkennir ljóð hans
er vandvirkni og sérkennileg
tilfinning fyrir máli og mynd-
um. Hinn tvöfaldi „landflótti“
hans, bæði frá bernskuheimil-
inu í Smýrnu og í utanríkis-
þjónustu Grikklands, setur
sterkan svip á allan skáldskap
hans.
1 flestum ljóðum Seferis er
„sögumaður“, sem stundum er
nefndur „Stratis sjómaður", en
venjulega er hann einungis
nafnlaust „ég“. Þessi sögumað-
ur er arftaki hinnar fornu
söguhetju og heimshornaflakk-
ara og mælir fyrir munn allra
þeirra samtíðarmanna, sem
þjakaðir eru af rótleysi og út-
legð, sem þrá að finna aftur
sína týndu paradís einsog
Odysseifur þráði forðum heim-
komuna til fþöku.
í skáldskap má nota goð-
sagnir með ýmsu móti. Hjá
sumum skáldum (Síkelíanos er
gott dæmi) verða þær táknræn
og vitsmunaleg umgerð um
skáldsýnina. Hjá öðrum vekja
þær einungis máttuga tilfinn-
ingu, sem vart verður skil-
greind, en skapar samt sterkan
hugblæ. Hjá Seferis gegnir goð-
sögnin ekki fyrst og fremst því
hlutverki að túlka andlega eða
vitræna innsýn, heldur miklu
fremur að tjá með dramatísk-
um hætti hugarástand sem
virðist vera einkar almennt á
þessari öld.
Seferis nefnir stundum sæ-
garpinn forna, Odysseif, „föð-
ur“ sinn, og í rauninni er það
vofa hans, sjómaðurinn, sem
er sögumaður skáldsins. Það er
hann sem hefur orðið í kvæða-
bálkunum „Goðsaga" og „Þröst-
ur“, en seinna ljóðið dregur
nafn sitt af skipi sem fórst
undan ströndum Attíku.
Það er þessi sami sjómaður
sem skýrir skáldinu frá „kval-
ræðinu sem grípur þig þegar
minningin fyllir segl skipsins“;
frá „þeirri beisku reynslu að
sjá förunautana færða í kaf
af höfuðskepnunum, týnast
einn af öðrum“; frá þvi „hve
kynlega kjarkurinn vaknar á
ný við að tala við þá sem dánir
eru, þegar þeir sem lifa duga
ekki lengur". Þessi þrjú stef,
sem rekja má til goðsögunnar
um Odysseif, ganga einsog
rauður þráður gegnum ljóð
Seferis. Þau eru að sjálfscgðu
nátengd örlögum skáldsins, en
það sem mestu varðar er að
hér er um að ræða tilfinning-
ar sem eru sameiginlegar
flökkumönnum og útlögum
allra alda, og að með tilvísun
til goðsögunnar fá þessar al-
mennu sögulegu staðreyndir
dramatíska reisn og fyllri
merkingu fyrir nútímamann-
inn.
Af öðrum stefjum, sem mjög
koma við sögu í Ijóðlist Seferis,
má nefna konuna í sínu tví-
þætta hlutverki móður og ást-
meyjar, almúgamanninn sem
er skáldinu sífelld og áleitin
ráðgáta, náttúruna og dauð-
ann.
í umsögn sænsku akademí-
unnar sagði, að Seferis hefði
meðal annars hlotið bók-
menntaverðlaun Nóbels fyrir
„mikilsverðan skáldskap sem
innblásinn er hellenskum
menningararfi". Þessi skil-
greining á skáldskap hans er
rétt, svo langt sem hún nær,
en hinu má ekki gleyma, að
ljóðlist hans er ekki síður
Kodak
INSTAMATIC100
kr. 829,-
meS innbyggSum flashlampa.
er alveg sjálfvirk —
filman kemur í Ijósþéttu
KODAK-hylki, sem sett er í vélina
á augnabliki, engin þræðing,
og vélin er tilbúin til myndatöku.
Það eru til 4 mismunandi filmur. í KODAK-
hylkjum: VERICHROME PAN fyrir svart/hvítt,
KODACHROME-X og EKTACHROME-X fyrir
lit-skuggamyndir og KODACOLOR-X fyrir lit-
myndir. — Myndastærðin er 9x9 cm.
GMIKIS
SíMi 2 Q313
BANKASTRJETI 4
sprottin úr jarðvegi þessarar
aldar, úr hversdagsleik hins
miskunnarlausa og oft mein-
ingarlausa lífs nútímamanns-
ins, sem týnt hefur flestum
miðum, en neitar að leggja ár-
Hifnhit
Iftut4
tietl cg qœti
ÍSLENZK FRAM LEIÐSLA
Miðuð við
þarfir
íslenzkra notenda
Vörpugarn (,,trollgarn“)
Bindigarn
Sláturgarn - Saumgarn
Fiskilínur og
KAÐLAR
af öllum tegundum
SAMVINNAN 23