Samvinnan - 01.12.1986, Blaðsíða 71

Það er undir mönnunum sjálfum mest komið, hvort framfara-
sól menningarinnar rennur upp yfir þeim.
Iandinu, en fremur kveður lítið að honum ennþá. Elst og
jafnvel líka myndarlegast mun vera Sauðfjárræktarfélag
Suðurþingeyinga. Flest félögin eru enn í smíðum að
kalla má, eða ekki farin að sýna kosti sína. En slíkt er
eðlilegt. Ávextir þessa félagsskapar sjást ekki fyrr en eft-
ir nokkur ár.
5. SLÁTRUNARHÚSFÉLÖG, sem nú eru að rísa
upp, eru áreiðanlega vottur um vaxandi félagslíf og
menningu hjá bændum, og má vænta mikils góðs af þeim
félagsskap fyrir landbúnaðinn, ef bændur gjöra skyldu
sína.
6. LESTRARFÉLÖGIN. Ég hef ekki minnst á þau og
má ekki gleyma þeim. Fau snerta ekki búskapinn bein-
Iínis, en þau geta eigi að síður verið mjög nytsöm, því að
„maðurinn lifir ekki á einu saman brauði.“ íslendingar
eru yfirleitt námfúsir og gefnir fyrir bóklestur. Lestrar-
félögin eru því einhver fyrsti félagsskapurinn, sem hefur
myndast í sveitunum. Hér og hvar í landinu hafa komið
upp all myndarleg lestrarfélög, en víðast hvar hefur
kveðið lítið að þeim.
í kaupstöðunum hefur víða myndast all efnilegur fé-
lagsskapur, einkum í Reykjavík. Þar er mesti urmull af
félögum og sum þeirra eru stórmyndarleg og gagnleg.
Þar hófst Goodtemplarafélagið og hefur þar aðal aðset-
ur sitt, en er nú orðið útbreitt um land allt. En ég ætla
ekki að fjölyrða meira um félagsskapinn í kaupstöðun-
um. Þar er margfalt auðveldara að koma honum á fót og
halda honum við, en í sveitunum.
Allur þessi félagsskapur, sem ég hef nú minnst á, og
sem er að mestu leyti nýkominn til sögunnar, er ljóm-
andi fagur morgunroði. Vona ég að fram af þessu fari
fljótt að birta, svo að þeir sem nú eru ungir, sjái fram-
farasól landbúnaðarins koma hátt á loft löngu áður en
þeir eru komnir á minn aldur. Einhvers staðar stendur
skrifað: „Guð lætur sína sól upp renna yfir rangláta og
réttláta,“ en ég vil minna ykkur á, að þetta á ekki við um
framfarasól landbúnaðarins eða menninguna yfirhöfuð.
Það er undir mönnunum sjálfum mest komið, hvort
framfarasól menningarinnar rennur upp yfir þeim. Hjá
þeim sem liggja á liði sínu, og ekki vilja víkja hendi eða
fæti til þess að efla góðan félagsskap, og jafnvel hafa
gaman af að sjá hann verða að aungvu, hjá þeim mönn-
um munu ávalt verða sólarlitlir dagar eins og hjá Axlar-
Birni.“
# Stundum sofið en oftast dottað
Höfundur feitletrar 4 seinustu setningarnar. Víkur
svo máli sínu beint til sveitunga sinna einna og segir:
„Við höfum reynt ýmsan félagsskap að nafninu til, en
farist heldur barnalega, og höfum í því efni verið börn
okkar tíma.“ Ræðir svo um lestrarfélag þeirra og um
QLEÐILEQ JOL
FARSÆLT HÝTT ÁR
ÞÖKKUM VIÐ5KIPTIN Á LIÐNU ÁRI
:{{þ l; KAUPFÉLAG AUSTUR-SKAFTFELLINGA
Hornafirði
71