Andvari - 01.10.1959, Síða 29

JAKOB THORARENSEN:
STÓRAPLÁGA
Sögubrot frá fimmtándu öld.
Dauðinn ríkti í landinu, svo dauft var yfir byggðum. Samt var glaða-
sólskin dag eftir dag, oftast dálítil vestlæg gola um hádaginn, en gjaman stilli-
logn, er leið að aftni, enda var þetta á fegursta tíma ársins.
Hann hóf ferð sína seint í júlímánuði í hjörtu, indælu veðri, — og
erindið var að leita uppi lifið.
Hann var einhesta og hann var nestislaus, enda alls staðar hægt að
skipta og taka sér nýjan hest eftir því sem þörfin krafði, eða þá um frarn
alla þörf, því honum var í rauninni hjartanlega heimill til eignar og yfirráða
gervallur búpeningur margra sveita. Eins var um hitt, hvað nestið snerti, að
þess var engin þörf, því víðast var nógan mat að fá, ekki sízt á stórbæjunum,
þar var að hafa hákarl og skreið í hjöllum, smjör í belgjum, súrrnat í sáum,
og jafnvel af sjálfu hangikjötinu var hægt að taka að vild sinni og efna til
kjarnmáltíÖa í hlóðacldhúsum bæjanna, því sums staÖar var enn að finna
neista undir felhellum, sem glæða mátti. Engan þurfti leyfis að biðja til neins,
því hvergi var mann að sjá, allt var dautt, allt fólk að segja. Hestar, kýr og
kindur dreifðu sér hins vegar hvarvetna um brekkur og bala, en undi sér þó
bezt, eins og vonlegt var, í óslegnum, vel sprottnum túnum. Enginn stuggaði
við því. — Slíkt vom stakir sæludagar.
Hann hóf að sveima um Múlasýslu norðanverða. Allt var dautt í Jökul-
dal, allt virtist og útaf sofnað í Fljótsdalshéraði, eftir því sem næst varð
komizt. En stök furða mátti það heita, hve lítið sást þó af líkum, aðdáunar-
vert, hvað fólkið hafði komizt yfir að jarðsyngja og greftra meðbræðurna,
rneðan til vannst eða nokkrir stóðu uppi til þeirra moldarverka. Sumir höfðu
að síðustu hnigið niður í slægjunni og hvíldu þar og til var, að menn höfðu
gefizt upp milli bæja, flestir sennilega á heimleið frá jarðarförum.
En þó lítið sæist yfirleitt af líkamsleifum hinna burtkvöddu, var ferða-
nianninum samt einna minnst um baðstofur bæjanna gefið, því þar lágu sums
staðar einn eða tveir framliðnir; miklu tryggilegra, til að forðast lirellingar, var