Andvari - 01.10.1959, Síða 35

ANDVARI
STÓRA PLÁGA
145
Það var máske missýning, — en rétt áður en þau komu að Lómagnúpi
hinum feiknlega, þóttust þau sjá þar greinilega mann einn mikinn vexti við
bjargsræturnar og hugðu gott til að hafa tal af honum. En er þau þokuðust
nær, hvarf hann þeirn snögglega, svo sem hyríi liann í bjargið sjálft. — En
ef til vilcli var þetta helkarlinn Járngrímur, jötunninn dularlulli, sá er getið er
í frægri, fornri sögu, og mundi hann þá lítt við alþýðuskap og fráleitt skraf-
hreifinn um smá-nýungar daganna.
En þcgar þau komu í Fljótshverlið var þar einn roskinn maður í lifenda
tölu, er hamaðist mjög í heyskapnum og vildi sýnilega komast hjá töfum og
óþarfamasi. Spurningum Sighvats um ástæður þar í sveit svaraði hann svo:
„Hér í Hverfinu er ekkert í fréttum öðru nýrra. — En nú fer hann víst
í suðaustrið, svo manni ríður á að nota þurrkinn eins og til vinnst. — Þessi
ótjálga, sem gengið hefur um allar sveitir, hefur gert manni stórbaga. Já, því
er komið sem komið er, að ég er orðinn einyrki og má ekki skáka mér frá,
svo neinu nemi. En þið hittið, hugsa ég, talsvert af fólki á Síðunni, rýjurnar
mínar. Þeir óskapast áfram í heyskapnum í þeirri sveit og alhirða nú víst
töðuna á sumum bæjum þar þessa dagana — þó allt sé flatt hjá mér.“
Og rétt var, sem hann sagði, því er þau komu á Síðuna var þar að finna
fáeinar manneskjur, eður sex að tölu samanlagt, voru það tvær konur á sex-
tugsaldri, tveir smásveinar, einn maður hálfsjötugur og annar milli tvítugs og
þrítugs. Þetta fólk var sitt af hverjum bæ, en hafði dregið sig saman í lífs-
baráttunni, vegna þess, hvernig nú var kornið högum. Talið var að í sveit
þessari væri þó enn á lífi sjöunda mannkindin, er bjó uppi á hálendisdrögum
og sögð hallast að þeirri kenningu, að fáir lofuðu einbýlið sem vert væri.
En þarna var þeim austangestunum vel fagnað og bvorki spöruð alúðar-
semi né ríkulegar góðgerðir, voru þar meðal annars á borð borin dýrindis
strandbrauð og vínin rauð, en auk þess ostur, selsvið og álftaregg.
Eldri maðurinn, er Þóróllur hét, varð mest fyrir svörum, var hann bæði
greinagleggstur um ókjörin, sem yfir höfðu gengið og einnig fróðastur um það,
sem vera mundi vestur undan. Hann taldi Skaptártungu og Mýrdal að mestu
útkulnaðar sveitir, hvað mannlíf áhrærði, en nokkrar hræður hugði hann vera
tórandi undir Eyjafjöllum. Fljótshlíðina hélt hann steindauða, en nokkurn
strjáling af fólki á Rangárvöllum, að mælt væri. En þá tóku við stór héruð, sem
hann kvaðst ófróður um með öllu, svo sem Árnesþing, Suðurnes, Borgarfjörður
og Mýrar. Framtíðarvonirnar yrðu að leita vestar, vestar — miklu vestar, sagði
hann, sem var þannig að skilja, að trúlegar, en ósköp seinstígar fréttir sögðu
Vestfirðingafjórðung í bezta gengi, því honum höfðu máttarvöldin þyrmt að
10