Andvari - 01.10.1959, Page 71

ANDVARI
HINRIK VIII. OG ÍSLAND
181
með því að segja, að verði bætur ekki
greiddar, verði hann að sjá þegnum sín-
um fyrir bótum á annan hátt.eo)
Hamborgarar voru ekki í þeim ham
um þessar mundir að glúpna fyrir hót-
unum einum saman. Þeir rituðu Hin-
riki VIII. 7. sept. og neita öllum sökum
fyrir hönd manna sinna að Básendum
og biðja konung að taka undanfærslur
þeirra gildar. Vilji Englendingar hins
vegar ekki sættir, segja þeir konungi að
senda sökudólgana ensku til Hamborgar,
en þar skuli þeir verða dæmdir sam-
kvæmt strangasta réttlæti. Að lokum segja
þeir, að skærurnar á íslandi orsakist eink
urn af því, að þar ríki aðeins forn hefðar-
réttur, en hvorki góð skipan né lög-
gæzla.01)
I bréfi sínu minnast Hamborgarar ekki
á mannvígin í Grindavík, enda kom á
daginn, að fyrir þau ætluðu þeir ekki
að svara til saka. Af beggja hálfu var
setzt við að safna skýrslum um ofbcldis-
verk andstæðinganna á Islandi, og eru
skýrslur Þjóðverja óneitanlega viðameiri
en Englendinga. Ráðsritara sinn, Her-
mann Röver, senda þeir strax með bréf
Hinriks á fund Danakonungs,02) en
Hamborgarar voru þegnar hans sem her-
toga af Holtsetalandi. 1 bréfi, sem Frið-
rik I. ritar Hinriki rúmum mánuði síðar,
segir hann, að þeir „hafi sýnt sér þessi
bréf einungis til þess að reyna að sanna
sakleysi sitt gagnvart yðar hátign". Frið-
rik tók allar undanfærslur þeirra gildar,
eins og síðar kom frarn, og ritaði Hin-
riki mikið bréf um málið 13. október og
bar þar á Englendinga margar þungar
sakir og eru þessar hclztar:
— Þeir krefjast sér til handa fiski-
miða, sem íslendingar hafa einir setið
að og nytjað lengur en rnenn muna. —
•— Þeir hafa tekið með ofbeldi helnv
lng af konungsskatti þetta ár. —
— Þeir hafa stofnað til uppreistar gegn
umboðsmanni konungs á eyjunni. —
— Þeir neita að greiða toll. —
— Blygðunarlaust eyðilögðu þeir,
nytjuðu og höfðu á burt með sér að geð-
þótta sínum bæði eignir konungs og eyjar-
skeggja. —
Af þessum sökum kallaði æðsti maður
konungs Hamborgara sér til hjálpar
„sem þegna vora og Brimara sem
bandamenn vora“ og með þeirra aðstoð
galt hann ofbeldisseggjunum í sömu
rnynt. I þeim skærum, segir konungur, að
nokkrir Englendingar hafi fallið, en
sannlega hafi þeir unnið til þeirrar með-
ferðar, sem þeir hlutu. Hann telur einnig
augljóst, að þeir, sem beðnir voru urn
hjálp í þessu máli, hafi elcki getað neitað
um hana. Þess vegna biður hann Hinrik
VIII. að hafa Hamborgara og Brimara
afsakaða sem þegna og bandameixn lög-
legs veldis síns og eyðileggja livorki né
hindra verzlun þeirra í Englandi, ef
meiri óþægindi og leiðindi eigi ekki að
hefjast út af þessu máli.03)
Þegar Hamborgurum var kunnugt
bréf konungs, rituðu þeir Hinriki VIII.
og segjast vera saklausir af öllum ofbeldis-
verkum á íslandi, því að þar hafi þeir
einungis veitt landstjóra konungs í lög-
legum erindagjörðum, og gaf fógeti kon-
ungs á íslandi þeim og Brimurum bréf
upp á það, að þeir hefðu að beiðni hans
veitt honum lið gegn Englendingum í
konungsnafni. Einnig rituðu þeir Stál-
garðsmönnum í London og glöddu þá
með því að lýsa, hvernig Danakonungur
hefði snúizt við málinu.04)
Þegar hér var komið, átti Hinrik VIII.
örðugt um vik í þessu máli. Ymsir þegnar
lians kröfðust róttækra aðgerða, en Dana-
konungur hótaði stríði með nokkurn
hluta Hansasambandsins að bakhjarli, ef
Iiann færi að vilja þegna sinna. Sigl-