Andvari - 01.10.1959, Side 80

190
BJÖHN ÞOItSTEINSSON
ANDVAHI
liöndnm danskra kaupmanna og fisk-
veiðar við landið skyldu stundaðar af
íslendingum og umboðsmönnum Dana-
konungs. Seint á árinu 1542 bannaði
konungur enn að nýju erlendum kaup-
mönnum vetursetu á íslandi og fól Otta
Stígssyni að framfylgja banninu. Sá gerði
það af miklum skörungsskap baustið
1543, og á alþingi næsta sumar lét hann
dæma allar eignir útlendinga á Islandi
fallnar undir konung. Eignir þessar
reyndust aðallega vera fiskibátar, sem
Hamborgarar áttu, en ekki er vitað til
þess, að Englendingar hafi orðið fyrir
teljandi skaða við fjárnám höfuðsmanns
að þessu sinni.07) Eftir þetta héldu Eng-
lendingar enn um skeið bækistöð í
HEIMILDIR
í íyrsta kafla ritgcrðarinnar er einkum stuð/.t
við A. F. Pollard: Henry VIII., London 1913,
en aðrar heimildir eru sem hér segir:
1) Diplomatarium Islandicum, hér eftir
skammstafað DI. XVI. 80; tala eftir róm-
verska tölu merkir nr. á skjali, nema annað
sé tekið fram.
2) DI. IV. 381.
3) Islandske Annaler, G. Storm, Christiania
1888, bls. 291; hér eftir skammstafað Isl.
ann.
4) DI. XVI. 77.
5) DI. XVI. 78—80.
6) Isl. ann., bls. 293.
7) DI. IV. 337, 377; IX. 243; Þorkell
Jóhannesson: Skreiðarverð á íslandi, Af-
maelisrit til Þorsteins Þorsteinssonar, Rvík
1950, hls. 188—194.
8) DI. III. 599—601; IV. 330; Isl. ann., hls.
290.
9) DI. IV. 330.
10) DI. IV. 331.
11) Isl. ann., hls. 293; DI. IV. 343.
12) DI. IV. 336, 341, 342, 344, 380.
13) DI. IV. 381, 384; Isl. ann., bls. 293—294.
14) DI. XVI. 87, 90, 91.
Vestmannaeyjum og stunduðu þaðan út-
gerð og verzlun. Þá stöð tók íslenzki
landstjórinn með aðstoð Skota um
1560.98) Þar nreð voru allar bækistöðvar
Englendinga við Island úr sögunni, og
um þær mundir telur enski íslandsflot-
inn einungis 40—50 skútur.99) Á dögum
Elisabethar I. þótti enskum stjórnarherr-
um sem enskum siglingum hefði hrakað,
frá því snemma á 16. öld. Meðal orsaka
þess telur Lord Cecil, að sé „endurheimt
eyjarinnar íslands undir yfirráð Dana-
konungs".100) Þau ummæli Cecils má til
sanns vegar færa. Um miðja 16. öld nær
Danakonungur í fyrsta sinn fullum yfir-
ráðum á íslandi og hafinu kringum
landið.
15) Dl. IV. 558, 694.
16) DI. XVI. 97.
17) DI. XVI. 147.
18) DI. V. 56.
19) DI. XVI. 210.
20) DI. XVI. 210, 216; X. 22—25.
21) Friedrich Schulz: Die Hanse und England
von Edwards III. bis auf Pleinrichs VIII.
Zeit, Berlin 1911; Walter Stein: Die Hanse
und England. Ein hansisch-englischer See-
krieg irn 15. Jahrhundert, Leipzig 1905.
22) DI. XVI. 230. og bls. 445—446; VI. 617;
VII. 499, 550.
23) DI. VI. 362, 363; XI. 27, 32, 33, 36—38,
40, 41 etc.
24) DI. XVI. 235.
25) DI. XVI. 246.
26) DI. XVI. 206.
27) DI. XVI. 193—209, 211—215 etc.
28) DI. XVI. 231.
29) DI. XVI. 283.
30) Thomas Wemyss 1-ulton: The Sovereignty
of the Sea, London 1911, bls. 89—90.
31) DI. XVI. 275.
32) DI XVI. 311.
33) Public Record Officc, State Papcrs Dome-
stic, 1/80, bls. 61—78.
34) DI. XVI. 248, 272, 273.
35) DI. XI. 46; VIII. 156; XVI. 245, 254.