Stúdentablaðið - 17.04.1980, Síða 8

Stúdentabiaðið
„Náms-
menn gætu
þjónað
mikilvægu
hlutverki
1 starfi
V erkalýðs-
hreyfingar-
• *)•)
mnar
Viðtal við Stellu
Hauksdóttur úr
Vestmannaeyjum
Stúdbl.: Hvernig er abbúnað háttað á þin-
um vinnustað?
Stella: Það er margt sem hægt væri að
setja út á aðbúnað á minum vinnustað.
Stúdbl.: Hafa verið gerðar einhverjar til-
lögur til úrbóta og hvernig hefur gengið að
fá þær samþykktar?
Stella: Þær tillögur er lagðar hafa verið
fyrir til úrbóta, hafa verið auðsóttar hjá
atvinnurekandanum, og þá á ég við til-
lögur um öryggishjálma og eyrnahlifar,
en þar er aftur á móti erfitt að eiga við
starfsfólkið.
Stúdbl.: Hvað hefur einkum staðið i vegi
fyrir þvi að kröfur um bættan aðbúnað
hafi náð fram að ganga?
Stella: Þar held ég að verklýðshreyfingin
sjálf eigi stóra sök, ásamt fleiri aðilum
sem eiga að fylgjast með okkar málum, ef
við tökum dæmi þá má nefna öryggis-
málastjóra. Hann kemur vist einu sinni á
ári á vinnustaðinn, skrifar niður á lista
það sem er athugavert, en hefur ekkert
samband við trúnaðarmanninn á vinnu-
staðnum.
Verkalýöshreyfingin og félagið hafa
litið sinnt þessum málum og verkafólk
sjálft hefur verið sinnulaust gagnvart
þessum málum. Ég held samt sem áður,
að vinnuverndarvikan hafi orðið til þess
að vekja hreyfinguna og verkafólk til
meðvitundar um þessi mál.
Stúdbl.: Farandverkafólk hefur verið
töluvert ! sviðsljósinu nú að undanförnu
og orðið töluvert ágengt við að koma
málum sfnum á framfæri, hvað telur þú
að hægt sé að læra af baráttuaðferðum
farandverkamanna?
Stella: Ég tel að við getum lært mikið af
öllu þvi sem farandverkafólk hefur tekið
sér fyrir hendur, og þá ekki slst verka-
lýðsforystan, þvi hún virðist ekki kunna
að beita hörku i samskiptum sinum við
borgaraflokkana. Þeir ættu að fara i
kennslu hjá farandverkafólki fyrir næstu
samningagerðir.
Stúdbl.: Vinnuaflskaupendur með
Morgunblaðið og aðra afturhaldssama
fjölmiðla I broddi fylkingar hafa sterka út
áróðursstöðu gagnvart verkafólki og
kröfum þess. Hvaða möguleika hafið þið á
að koma málum ykkar á framfæri og hafa
áhrif á skoðanamyndun almennings?
Stella: Hlutverk borgarapressunnar er að
gæta hagsmuna yfirstéttarinnar i landinu
og stærsti partur fjölmiðlanna þjónar
sama hlutverki, þannig að þeir fjölmiðlar
eru mjög takmarkaðir sem við höfum
aðgang að, annars er verkalýðshreyfingin
mjög stöðnuð varðandi áróðursútbreiðslu
og kann ekki að nota sér þá möguleika
sem við höfum til þess að koma okkar
málum á framfæri. Upplýsingamiðlun
bæði innávið og útávið er mjög léleg. Ef
við miðum við þessar forsendur þá er
augljóst að það er erfitt fyrir verkalýðs-
hreyfinguna að keppa við rikisf jölmiðlana
um áhuga verkafólks hvað varðar
menningarleg og félagsleg efni.
Stúdbl.: Væri ekki hugenlegt að verka-
lýðsfélagið leitaði eftir samvinnu við
námsmenn um athuganir á ákveðnum
málum á vinnustað þlnum?
Stella: Æskilegt væri að námsmenn sem
vilja þjóna verkalýðsfélögum reyndu að
aðlaga nám sitt einhverjum þeim verk-
efnum sem verkalýðshreyfingin þarf að
vinna að, t.d. gætu læknanemar stundað
athuganir á atvinnusjúkdómum, sálfræði-
nemar gætu sinnt vinnuumhverfismálum
og vinnusálfræði, sagnfræðinemar og
félagsfræðinemar og fleiri gætu og þjónað
mikilvægu hlutverki i starfi verkalýðs-
hreyfingarinnar. Þetta er að minnsta
kosti ein leið sem hægt væri að benda á til
samvinnu þessara aðila.
Stúdbl.: A hvern hátt reynir atvinnurek-
andi þinn að hafa áhrif á hugmyndir og
skoðanir verkafólks á þlnum vinnustað?
Stella: I hvert skipti sem atvinnurekandi
kemur inn á vinnustaðinn hefur hann
áhrif á verkafólk. Þá ég einkum við sál-
ræn áhrif, fólki er haldið i ótta við yfir-
menn sina með óbeinum hótunum um
brottrekstur. Til þessara verka eru yfir-
leitt svonefndir verkstjórar notaðir. Það
fólk sem opnar kjaftinn er yfirleitt talið
vera með kommaáróður, svo að fólk sem
telur sig vera ópólitiskt reynir að segja
sem minnst i áheyrn yfirmannanna.
Yiðtal við Stefán
• •
Ogmundsson, formann
Menningar- og fræðslu
sambands Alþýðu
Hver var tilgangurinn með MFA
Tilgangurinn með stofnun MFA á sér
auðvitað jafn langa sögu og stofnun
verkalýðsfélaga hér á landi, þvi að það
fyrsta sem verkalýðsfélögin fara að huga
að er auðvitað upplýsing og fræðsla
félagsmanna I verkalýðshreyfingunni.
Það var á fyrstu dögum verkalýöshreyf-
ingarinnar sem kjörorðið „mennt er
máttur” var smiðað, kjörorð sem mikið
var haldiö á loft bæði i ræðu og riti á þeim
tima. Brautryöjendunum var það vel ljóst
aö þekking er beittasta vopn alþýðunnar
bæði til sóknar og varnar, vitund hennar
um þjóðfélagslega stöðu slna og lögmál
þess þjóðfélags sem hún lifir i er aflgjaf i
samtakanna, baráttunnar fyrir bættum
stjórnarháttum og betri llfskjörum.
Aður en MFA komst á laggirnar höföu
veriö geröar margar tillögur á Alþýðu-
sambandsþingum i fræöslumálum og
þarna komu fram margar ágætar hug
myndir en litiö varð úr verki. A þinginu
sem stofnunin var undirbúin, tók ég ljósrit
af samþykktum s.l. 15 Alþýðusambands-
þinga, í fræöslumálum, og lagði fram
sem þingskjöl. Siðan var sett á laggirnar
milliþinganefnd sem fjalla skyldi um
fræðslumálin og var MFA stofnað á
þinginu þar á eftir.
Maöur getur auðvitað velt vöngum yfir
þvi hvernig stendur á þvi aö þetta gerist
svona seint hjá okkur. Það eru sjálfsagt
ýmsar ástæður fyrir þvi. Fyrst og fremst
er það náttúrlega það hvað verkalýðs-
hreyfingin á árunum tuttugu til fjörutiu,
stendur i miklum stórræöum, bæði hvað
varðar þaö aö stofna verkalýösfélög og fá
þau til að halda lífi og siöan kjara-
baráttan. Atvinnuleysisbaráttan frá
þrjátlu til fjörutiu er alveg stanslaus
átakabarátta, sem með þeim mannafla
sem verkalýöshreyfingin haföi yfir aö
ráða gaf hreint enga möguleika né tima til
þess að sinna menningarstarfi að neinu
gagni. Þó sér maður það ef maður flettir
gömlu fundagerðarbdkum hinna
einstöku verkalýðsfélaga aö fundirnir
hafa verið með menningarlegu Ivafi, það
eru upplestrar úr nýjum bókum, timarit-
um o.fl. Eins er meö flokksfundi, þar voru
til dæmis fluttir leikþættir og fleira I þeim
dúr.
Stúdbl.: Hvernig fer kennslan fram á
námskeiðum MFA og hvað er það sem þið
takið fyrir á námskeiðum?
Stefán: Já, ef við byrjum á að taka fyrir
helstu námsformin, þá höfum viö veriö
með félagsmálanámskeið, við höfum
verið með fræðsluhópa sem hafa tekið
fyrir ákveðin efni. Þessir hópar hafa veriö
auglýstir i blöðum og öllum opnir jafnt
fólki utan sem innan verkalýðshreyf-
ingarinnar. Þar hafa veriö tekin fyrir efni
svo sem saga verkalýöshreyfingarinnar,
ræðugerð og fundarsköp, leikhúskynning,
bókmenntir og fleira. Bæði ræðugerðar-
hópurinn og leiklistarhópurinn hafa alltaf
verið fullskipaöir. Viö höfum orðið varir
við það i okkar starfi hversu þörf fólksins
til að tjá sig og geta flutt mál sitt er alveg
óendanleg. Tilfinningin um að geta ekki
flutt mál sitt virðist há fólki ákaflega mik-
iö.
Nú siðan er þriðja formiö sem er veiga-
mesti þátturinn I starfseminni, en það er
sjálfur Félagsmálaskólinn. Hann hefur
verið starfræktur siöan 1975 og veriö I
ölfusborgum. Við höfum skipt honum
niður i annir, sem hafa staðið i hálfan
mánuð hver, annars vegar að vetrinum,
febrúar-mars, og hinsvegar að haustinu i
október-nóvember. Viö höfum haldið 9
fyrstu annir og 4 aörar annir og erum
núna að fara af stað með fyrstu þriðju
önn. Nemendur hafa veriö alls hátt á
þriðja hundrað manns viðsvegar að af
landinu.
Stúdbl.: Eru annirnar I framhaldi hver af
annarri?
Stefán: Já þær eru framhald og það er
farið dýpra I ýmiss þau verkefni sem áöur
voru tekin fyrir á fyrri önnum.
Stúdbl.: Hvað er einkum tekið fyrir I
þessum skóla?
Stefán: Ja, við höfum verið með sögu
verkalýöshreyfingarinnar, félagsmála-
löggjöfina, þann rétt sem fólk á
samkvæmt lögum og veit ekki um, við
höfum verið með atvinnuleysistrygg-
ingarnar, meö ræðugerð, kennslufræöi,
gagnavinnslu og fleira og fleira. Við höf-
um verið með allt að tuttugu
leiðbeinendur á hverri önn.
Stúdbl.: Hafa þessir leiðbeinendur verið
sérfræðimenntaðir menn?
Stefán: Ja, þetta hefur nú blandast ansi
mikiö. Þarna hafa verið menn frá verka-
lýðshreyfingunni og siöan aörir sér-
fræöingar bæði úr háskólanum og öörum
skólum. Við höfum einnig fengið menn til
að sitja fyrir svörum á námskeiðunum,
venjulegast einhverja menn úr verka-
lýðshreyfingunni og þá kemur auövitaö
upp umræða, ráðherra höfum viö fengiö
lika. Þetta hefur lifgað upp á og tekist vel.
Við höfum frá byrjun verið merö
fræðslu um trúnaöarmanninn og hlutverk
hans, og síðan kemur inn i samningana
1977, að einn trúnaöarmaöur á hverjum
vinnustað geti fariö á vikunámskeið og
fengið dagvinnuna greidda af atvinnu-
rekendanum. Þessi vikunámskeið höfum
við keyrt nokkuð mikið siðan og út um allt
land. Slik námskeið eru alveg stöðugt
verkefni. Þetta er mjög mikilvægur