Stúdentablaðið - 17.04.1980, Qupperneq 19

Stúdentablaðið
19
Þorsteinn Páls,
frh. af bls. 13
stefnu sem Sjálfstæöisflokkurinn boöaöi
fyrir siöustu alþingiskosningar.
Þorsteinn: Var ég svona forsjálll?
Stúdentablaöiö: Getur veriö aö þú sért
einn af höfundum þessarar leiftursóknar
sem Sjálfstæöisflokkurinn boöaöi fyrir
siöustu alþingiskosningar?
Þorsteinn: Sjálfstæöisflokkurinn, eftir þvi
sem ég best veit, markar sina stefnu á
landsfundum og i miöstjórn og þingflokki.
Þaö eru þessar stofnanir sem eru ábyrgar
fyrir stefnumörkun þess flokks eins og
annarra. Ég held aö þaö geti ekki veriö
svo i nokkrum flokki aö einn maöur sé
höfundur aö stefnu flokks, þá væri varla
um flokk aö ræöa. En ef þú spyröir, hvort
ég væri reiöubúinn til þess aö taka ábyrgö
á stefnu af þessu tagi yröi svar mitt: já.
Stúdentablaöiö: Þú segir lika í áöur-
nefndri grein þinni, aö markmiö núver-
andi menntastefnu sé miöstýring og þessu
vilt þú breyta yfir í valddreifingu, og frá
hópmeöalmennsku yfir i einstaklings-
þroska. Finnst þér núverandi mennta-
kerfi einkennast af hópmeöalmennsku?
Þorsteinn: Já, mér finnst aö þaö hafi gætt
mjög ákveöinnar tilhneigingar i þá veru.
Ég held aö þaö sé ástæöa til aö reyna aö
snúa þeirri þróun viö.
Stúdentablaöiö: Koma ekki hagsmunir
VSI þarna inn og knýja á um aö þessari
stefnu skólakerfisins veröi breytt frá hóp-
meöalmennsku i einstaklingsþroska?
Þorsteinn: Vinnuveitendasambandiö
hefur ekkimarkaö neina almenna stefnu I
skólamálum og ég get þvi ekki svaraö
fyrir þess hönd. Min skoöun er þessi og ég
set hana fram vegna þess aö ég tel aö hún
þjóni best bæöi hagsmunum nemenda og
annarra aöilja þjóöfélaginu, hvort sem
þaö er verkalýösheryfingin, vinnuveit-
endur, vinnuveitendasamtök eöa aörir
aöiljar. Ég set þessa skoöun fram vegna
þess aö ég tel hana þjóna best heildar
hagsmunum þjóöfélagsins. Annars heföi
ég ekki þessa skoöun.
Kínversk
skáldsaga,
Á vormánuöum i fyrra var lesin sem
miödegissaga i útvarp kinverska
skáldsagan „Þorp i dögun” eftir Dajá
Sjúll. Saga þessi gerist á árunum 1930-
40 og greinir frá atburöum I lifi þorps
eins I Kina, einkum I tengslum viö
styrjöldina viö Japani.
Ef af útgáfu þessarar bókar veröur,
yröi þaö nokkur viöburöur, þar sem
mjög sjaldgæft er aö kinversk nútíma-
skáldsaga komi út á islensku. Bóka-
forlagiö Skjaldborg á Akureyri vill
þess vegna aö kannaöur veröi áhuginn
á útkomu sllkrar bókar. Fáist uþb. 300
áskrifendur fyrirfram, hefur forlagiö
fullan hug á aö gefa hana út. Bókin
mundi þá koma út fyrir næstu jól. Hún
yröi bundin I fallegt band og yröi
nálægt 200 bls. aö stærö. Askriftarverö
er aö hámarki kr. 12.000.- aö send-
ihgar- og póstkröfukostnaöi meötöld-
um. 1 verslunum yröi hún talsvert
dýrari.
Hægt er aö gerast áskrifandi aö bók-
inni meö þvl aö hringja I þýöandann,.
Guömund Sæmundsson, s. 96-25745 á
Akureyri eöa Arnþór Helgáson, for-
mann Klnversk-íslenska menningar-
félagsins, s. 91-12943 I Reykjavlk.
Einnig veröa áskriftarlistar I gangi á
ýmsum stööum. T.d. hafa Bókaversl-
un Máls og menningar, Októberbóka-
búöin, Verslunin Panda og Bóksala
stúdenta veriö beönar aö láta lista
liggja frammi.
Askriftasöfninin fer aöeins fram I
takmarkaöan tíma. Meö þvi aö gerast
áskrifendur stuöliö þiQ aö þvl aö þessi
klnverska skáldsaga komi út og
tryggiö ykkur'Um leiö eintak af henni á
lægra veröi.
Haukur Már,
frh. af bls. 12
ég veit um þetta mál. Fyrir utan þaö aö
bandarisku samtökin AFL-CIO meö
George Meany I broddi fylkingar tóku
þetta mál upp á ILO þingi i Genf. Þar ætl-
uöu samtökin aö berjast mjög fyrir rétti
þessa fólks sem þeir töldu vera misrétti
beitt. Ég held reyndar aö aðeröir Meanys
og félaga hans hafi fremur veriö vegna
andúöar á Sovétríkjunum og kommúnist-
um fyirhöfuö.heldur en beinlinis mann-
réttindaást fyrir hönd þessa verkafólks.
Alþýöusambandið hefur heldur ekkert
gert. Þaö heldur þvl sambandi sem þaö
hefur viö þessi alþýöusambönd þarna fyr-
ir austan tjald, og ég vil nú ekki halda þvi
fram aö þau séu beinllnis ófrjáls. Þetta
eru hin opinberu samtök sem viö höfum
samskiptin viö og þau samskipti felast
nær einvöröungu i aö viö fáum frá þeim
bréf og fréttabréf, sem eru liklega hrút-
leiðinlegustu fréttabréf sem hægt er aö fá.
Auk þess fáum viö boö um, aö senda full-
trúa til aö standa á Rauöatorginu 1. mal
ár hvert og aö senda fulltrúa á þing Al-
þjóöasambands verkalýösfélaga I Prag.
Þar meö eru samskiptin nánast upp talin.
Stúdbl.: Þiö hafiö ekki I hyggju aö taka
upp einhver samskipti viö hin frjáisu
verkalýösfélög f Austur-Evrópu?
Haukur: Ég veit ekki til þess aö þaö
standi til eöa aö þaö sé hægt aö taka upp
samband viö þessi svokölluðu frjálsu
verkalýðsfélög. Þau þurfa þá I fyrsta lagi
aö vera til. Viö vitum I rauninni ákaflega
litiö um þau, þvl þetta eru hálfgerð huldu-
félög og þaö eina sem maöur fréttir er þaö
sem maöur les I blööum. Og vestræn
borgarapressa er vægast sagt hæpin
heimild um gang mála þar eystra. Þessi
félög eru ákaflega óáþreifanleg, það er
staöreynd sem gerir þaö aö verkum aö viö
vitum ekkert um þau og höfum ekkert
frétt frá þeim. Ég hugsa aö þaö þætti t.d.
ekki skynsamlegt aö leggja niöur sam-
skiptin viö Alþýöusamband Sovétrlkj-
anna, þetta bréfaskriftasamband og taka
þess i staö upp sambönd viö nokkra tugi
manna i Sovétrikjunum og gefa sér þann-
ig aö þeir séu málsvarar alls verkalýs I
Sovétrikjunum. Þaö væri tóm vitleysa. An
þess aö ég sé aö réttlæta þaö aö þessir
menn fái ekki aö stofna samtök en þaö er
allt annað mál. Spurningin er hvort lita
beri á þessi félög sem breiö samtök, sem
séu áö vinna aö hagsmunum fyrir alla
verkalýöshreyfinguna I viðkomandi lönd-
um eöa hvort þetta eru bara klúbbar
óánægöra manna. Þaö veröum viö aö fá á
hreint áður en viö getum fariö aö viöur-
kenna þessi félög.
Kvenfrelsishreyfing
frh. af bls. 16
eru ineinum tengslum viö stéttina, heldur
einnig innan hennar. Þessa veröur vart I
fagfélögunum og einnig annarri félags-
starfsemi s.s. foreldrafélögum o.s.frv.
Sjálfstæði kvenfrelsis-
hreyfingarinnar og verkalýðs-
stéttin
Allt rennur þetta aö sama ósi, eins og
áöur er bent á, kvenfrelsishreyfingin skal
alls ekki vera pólitiskt óháö verkalýös-
stéttinni, þar sem langtimahagsmunir
verkamanna og verkakvenna eru þeir
sömu. Hagsmunir þessir krefjast algerr-
ar frelsunar kvenna, myndun nýrra sam-
skiptahátta og afnáms firringar i tengsl-
um milli einstaklinga. Sjálfstæði
hreyfingarinnar, sem er höfuönauösyn
vegna þeirra þátta sem framar eru taldir,
byggist aöallega á þvl aö samræmingar-
nefndirnar sem tengja hópana saman
reynist færar um aö taka eigin frum-
kvæöi, til aö tryggja aö nauösyn þess aö
konur berjist gegn kúgun sinni sé stööugt
haldiö fram. 1 þessu skyni þurfa verka-
konur sem virkar eru I kvennahópum
verkalýösfélaganna aö eiga sæti I sam-
ræmingarnefndunum, annaö hvort sem
einstaklingar eöa fulltrúar hópa sinna.
Þannig geta þær tryggt að viöhorfum
kúguöustu kvennanna sé haldiö fram. En
þetta mun örugglega ekki komast átaka-
laust af staö, ef dæma má af reynslunni
frá Itallu. Þar þróuöust grunnhópar hinn-
ar sjálfstæöu kvenfrelsishreyfingar án
þess aö geta innlimaö auknaróttækniþró-
un verkakvenna I verksmiðjunum I byrj-
unogvar það meginástæöa þess að þessir
tveir straumar komu mismunandi fram,
jafnvel þó aö þær hafi I raun veriö aö berj-
ast sameiginlegri baráttu f yrir aö breyta
stööu sinni I þjóðfélaginu.
A Spáni, þar sem verkalýöshreyfingin
hefur komiö fram i dagsljósiö og hafiö
skipulagningu eftir 40 ára Francoisma,
var annaö uppi á teningnum. Þar fengu
fyrstu aögeröir þeirra kvenna sem til-
hreyröu ýmsum millihópum (námsmenn
o.s.frv.) skjót viöbrögö af hálfu verka-
kvenna. Þær verkakonur tóku margar
hverjar þátt i fyrstu kvennaaðgeröunum,
einsog fundunum á „aögeröadeginum” I
Barcelona í maí 1976. Nauösyn þess aö
hreyfingin heföi getu til aö hafa áhrif á
stefnu verkalýðssamtakanna og forystu
þeirra varö þess vegna enn brýnni.
Vandamáliö um sérskipulagningu kvenna
innan verkalýöshreyfingarinnar var rætt
á þingi spænsku verkamannanefndanna.
Höfuöástæöan var þaö aökallandi verk-
efni aö finna tafarlaust leiöir til aö mynda
skipulögö tengsl milli þeirrar hreyfingar
sem þegar haföi komist á legg og sam-
ræmingarnefnda þeirra kvennahópa sem
voru starfandi víös vegar um landiö.
Félagar i KommUnistahreyfingunni (MC)
lögöu til aö stofnaö yröi sérstakt alls-
herjarfagfélag kvenna, með allri þeirri
sundrungarhættu sem þvl fylgir. Gegn þvi
lögöu félagarokkar i LCR til aö stofnaðir
yröu kvennastarfshópar i verksmiðjunum
sem sameinuöu konur úr hinum ýmsu
fagfélögum, ásamt þeim sem enn stæöu
utan stéttarfélaga. Jafnhliöa yröu
myndaöar kvennanefndir sem væru færar
um aökalla saman ráöstefnur til aö ræöa
kröfugerö þeirra. (Þetta tengist kröfunni
um aö konur fái fulltrúa I samræmi viö
fjölda sinn i forystu fagfélaganna.)
Astandiö á Spáni bendir aö sjálfsögöu á |
tilhneiginguna I þróun alþjóölegrar kven
frelsishreyfingar, þvi þaö er I mjög sér-
stökum tengslum viö upptjyggingu verka-
lýöshreyfingarinnar i heild. Þaö er enn-
fremur mjög lærdómsrfkt, sérstaklega
hvaö varöarspurninguna um hvernig um-
ræöu byltingarsinnaöir marxistar veröa
aö reyna að fá fram gagnvart forystu
verkalýöshreyfingarinnar. Viö því er aö
búast að þeir slöarnefndu muni gera allt
hvaö þeir geta til aö koma i veg fyrir aö
verkakonur, sem nú eru undir forystu
þeirra, tengist hinni sjálfstæöu kven-
frelsishreyfingu, þvi allar aögeröir henn-
ar, kröfur og byltingarsinnuö
tilheneiging, eru hættuleg ögrun gegn
stéttasamvinnustefnu þeirra.
EFTIRMÁLI
Höfundur þessarar greinar, Jacqueline
Heinen, er svissneskur trotskyisti. Hún
starfar I Sameinaöa framkvæmdaráöi IV.
Alþjóðasambandsins og er óbyrg fyrir
kvenfrelsisgeira þess. Greinar eftir hana
hafa birst I málgögnum IV. Alþjóöósam-
bandsins og einnig i ýmsum óháöum
timaritum á vinstri kantinum, s.s. New
Left Review.
„Kvenfrelsishreyfing og stéttabarátta”
birtist fyrst I fræöilegu málgagni IV.
Alþjóöasambandsins, INPRECOR, I mal
’77. Þó greinin geti vissulega staöiö sem
sjálfstætt innlegg I umræöuna um kven-
frelsi yfirleitt, er rétt aö gera nokkra
grein fyrir þvf samhengi sem hún birtist i.
Greinin er skrifuö þegar stefnuplagg
alþjóöasambandsins I kvenfrelsismálum
er i vinnslu. Umræöu um þaö lauk nú á
seinasta heimsþingi, sem haldiö var I
nóvember á liönu ári, meö samþykkt
plaggsins: „Hin sósialiska byiting og
baráttan fyrir frelsun kvenna”, sem hefur
veriö i umræöu I öllum deildum IV.
Alþjóöasambandsins siöan 1976. Þaö er
fyrsta heildargreiningin um kvenfrelsi
sem IV. Alþjóöasambandiö hefur sam-
þykkt. Þetta plagg er á lokastigi þýöingar
yfir á islensku og mun Fylkingin gefa þaö
út seinni part sumars.
Þýö.
Robotnik,
framh. af bls. 20
hætti: sem flokksfélagar tryggja þeir
stoltir „Viö, verkalýösstéttin” og llta svo
niöur á fjöldan af verkalýönum: félagsaö-
ild aö flokknum gefur þeim ákveöiö
sjálfsöryggi, traust sem er I réttu hlutfalli
viö vonir þeirra um frama I flokknum,
þegar best lætur komast þeir I miðstjórn
flokksins. Þeir eru sannfæröir um aö það
sé verkafólk sem stjórnar Póllandi —
„stjórn” fullnægir ákveönum þörfum um
viröingu og álit (verkafólk á sæti I fram-
kvæmdanefnd) og raunverulega á-
byrgöartilfinningu og trú á framtlö lands-
ins. Þrátt fyrir þaö, þá eru þeir tengdir
sterkum böndum viö verkalýðsstéttina,
og hika ekki viö aö sýna samstööu meö
verkafólki sem stendur I verkföllum og
taka jafnvel aö sér yfirstjórn slikra að-
geröa og kemur þá reynslan og þekkingin
af flokksstörfum oft I góöar þarfir. Viö
getum ekki hafnaö þessu verkafólki, ööru
nær, viö verðum aö telja þeim trú um, aö
þaö sé skekkja aö ganga I flokkinn og
reyna 1 staöinn aö vinna þá yfir til
stjórnarandstööunnar. Þaö er mjög
mikilvægt fyrir okkur aö vinna til liös viö
okkur þessa verkamenn, en samt sem áö-
ur er meirihluti þeirra sem hefur sam-
band viö okkur á þeirri skoöun, aö flokk-
urinn sé tákn einræöis og kúgunar, og sé
svik viö þjóöina.
Hvernig starfar Robotnik? Hvernig er
dreifing og upplýsingasöfnun skipulögð?
Hvaö er upplagiö stórt?
Aö miklum hluta er blaðinu dreift af
stuöningsmönnum á viökomandi stööum,
þar sem hver og einn velur þá aöferö sem
hann telur vera hagkvæmasta og örugg-
asta. Dreifing viö útgöngudyr verksmiöj-
unnar er t.d. mjög sjaldgæf, vegna þess
aö þaö þýöir yfirleitt fjörutíu og átta
stunda dvöl á lögreglustööinni eöa fundir
meö siöanefnd verksmiöjunnar. Og slðast
en ekki slst, þá er verkafólk vantrúaö á
slikan opinn áróöur. Onnur tálsýn and-
stööunnar hefur veriö trúin um aö þaö sé
nægjanlegt aö gefa fólki kost á aö tjá sig I
blaöi og þar meö sé þaö unniö til fylgis viö
andstööuna.
Upplýsingar fáum viö mest I gegnum
dreifingaraöila blaösins. En viö reynum
alltaf aö staöfesta þær meö okkar eigin
athugunum. Stærsta vandamáliö veröur
þvi á ritstjórnarskrifstofunni, þvl stór
hluti af fréttum sem berast eru oft brota-
kenndar og marg endursagðar. Okkar
verkefni er aö finna aöferð sem er bæöi
nógu hvetjandi og sem raunverulega
endurspeglar þarfir verkafólks.
Robotnik er venjulega prentaö I tlu til
tuttugu þúsund eintökum, en þaö ræöst
oftast af tæknilegri aöstööu okkar og gæö-
um blaðsins. Hvert blaö er lesiö að meöal-
tali af þrem einstaklingum — svo að þaö
má segja aö heildar dreifingin sé um
fjörutiu þúsund eintök.
Hvaöa áætlanir hafiö þiö fyrir framtfö-
ina?
Aætlun okka stefnir I þrjár megin áttir:
I fyrsta lagi, aö þróa útgáfustarfsemina,
endurbæta ritstjórnina, auka tækjakost-
inn og koma á fót bókasafni verkafólks. I
öðru lagi, viö veröum aö vera viöbúin
höröum átökum viö opinberu verkalýös-
félögin á komandi haustim vegna hins
hrikalega ástands I efnahagsmálum. I
raun og veru, viröist sama hugboðiö vera
upp á tengingnum hjá yfirvöldunum, þvl
þeir hafa frestaö kosningum til stjórnar-
ráöa, sem áttu aö veröa I haust. Tvær
greinar sem nýlega birtust I Robotnik,
„Verkalýösfélögin eru hrædd viö
kosningarnar” og „Verið meö I leiknum”
— hafa bent á breyttar baráttuaöferöir:
viö álitum aö þaö sé mjög mikilvægt, ef
mótmælaalda rís I opinberu verkalýös-
félögunum, aö viö veröum tilbúnir aö
styöja hana. 1 þriöja lagi munum viö
kynna Rettindaskrá Verkafólks I haust.
Þaö er einskonar aögeröarskrá meö lág-
markskröfum.sem viö vonum.aöveröi til
aö hleypa nýju llfi I andófshreyfingu
verkafólks.
Jóhann frh. af 11
lofab I kjölfar ákveðinna breytinga sem
geröar voru. Viö ætluöumst til þess aö
þetta væri mötuneyti þar sem yröi boöiö
upp á smurt brauö og eithvaö almennilegt
með kaffinu. En, þaö er ekki nóg meö að
þaö sé bara boðiö upp á snúöa og vínar-
brauö, heldur er þetta allt saman eldgam-
alt, þvi þaö er keypt inn ákveðiö magn og
þaö verður aö klárast, þaö má ekki henda
nokkrum sköpúöum hlut. Þetta er eins og
áskútufyrir aldamót. Égheld aö þaö væri
þjóðráð aö láta matvaslafræöinema koma
og kynna sér ástand og næringargildi
matarins sem okkur er boöiö upp á.
Það eru óteljandi möguleikar um sam-
starf af þessu tagi og þess væri óskandi aö
úr þvi gæti orðiö einhvern timan i nálægri
framtið. Slikt samstarf yrði áreiöanlega
bráðum aöilum aö gagni, námsmönnum
og verkafólki og mundi veröa til þess aö
auka skilning og samstööu milli fólks I
þessum hópum.