Stúdentablaðið - 01.09.1987, Side 21

Ný ríkisstjórn - hvað er í vændum?
nemur því um það bil
1850 milljónum króna.
Um fjórðungur af
útgjaldaþörf sjóðsins er
afleiðing af sláttu-
mennsku, erlendum lán-
tökum fyrri ára. Yfir 500
millj ónir fara i að greiða
vexti og afborganir af
áður teknum lánum. Þeir
sem mest hafa mælt upp
í stúdenta um að lán eigi
ekki að endurgreiða hafa
aldrei haft kjark til að
framvísa reikningnum
til skattgreiðenda. Þeir
hafa gefið út innistæðu-
lausar ávísanir í formi
erlendra lána. Þessir
viðhlæjendur náms-
manna bera því ábyrgð á
því að fjárhag Lánasjóðs-
ins og þar með fjárhags-
legu öryggi námsmanna í
framtíðinni hefur verið
stefnt í hættu. Ég forakta
alla þessa hræsni.
Samkvæmt mínum íjár-
lagatillögum verður
sjóðnum heimilt að taka
lán til að standa undir
afborgunum eldri lána.
Afganginn, umfram
þessar lítilíjörlegu end-
urgreiðslur, 155 milljón-
ir, verður því að fjár-
magna með ríkissjóðs-
framlagi af skattgreið-
endum. Þá reynir á hvort
þingmeirihluti er fyrir
því. Eða hvort þeir sem
mestir þykjast vera vinir
námsmanna eru reiðu-
búnir að skera niður
útgjöld í þágu annarra.
Það segir sina sögu að t.d.
Kvennalistinn og AB
hafa skrifað upp á
milljarða sólund hinna
framsóknarflokkanna í
þágu úreltrar landbún-
aðarstefnu, Alþýðu-
bandalagið meira að
segja gjaman yfirboðið
hana. Þá fyrst væri mark
takandi á kröfum þess-
ara aðila um meira fé í
þágu námsmanna, ef þeir
kæmu með niöurskurð-
artillögur á móti og
hættu að styðja þá ijár-
glæframennsku að íjár-
magna Lánasjóð ís-
lenskra námsmanna
með erlendum lánum. Ég
vænti þess að mennta-
málaráðuneytið muni
innan tíðar setja á lagg-
irnar starfshóp til að
endurskoða fjárhags-
grundvöll og þar með
útlánareglur sjóösins.
Vexti á námslán!
Ég er þeirrar
skoðunar aö það eigi að
breyta endurgreiðslu-
reglum, að það eigi að
gera meiri kröfur til þess
að þetta séu lán sem
menn eiga að endur-
greiða. Ég er líka þeirrar
skoðunar að það sé
eölilegt að þessi lán beri
lægstu félagslegu vexti
sem í boði eru, eins og til
dæmis í húsnæðislána-
kerfinu, sem eru 1%, en
það er auðvitað gífurleg
niöurgreiösla á vöxtum.
Þetta eru vildarkjör. Hinn
rétti samanburður er við
lán á markaðnum.
Tekjujöfnun milli
aldursskeiða
- Ég lít svo á að náms-
lánakerfið eigi að vera
tekjujöfnunarkerfi með
þann tilgang stærstan að
færa til tekjur milli ald-
ursskeiða. Meðan náms-
maður er í námi hefur
hann takmarkaða tekju-
öílunarmöguleika. - Ég
vil reyndar skjóta því inn
hér, að ég tel að draga eigi
verulega úr skerðingu
lánsréttinda vegna eigin
tekna. - Síðan þegar
maður kemur úr námi og
hefur hafið störf á hann
að endurgreiða lánin
með niðurgreiddum
vöxtum, sem eru vildar-
kjör. Ef um það er að
ræða að menn telji nauð-
syn á að veita styrki, til
dæmis út frá sérstökum
félagslegum ástæðum þá
á aö gera það. Það á ekk-
ert að vera að fela þetta.
Og það á ekki að veita
framfærslustyrki mönn-
um sem seinna meir
verða hátekjumenn og
hafa fyllilega efnahags-
lega burði til þess að
liggja ekki uppi á þjóðfél-
aginu. Þeir eiga einfald-
lega að endurgreiða. Og
ég tel að það eigi ekki að
vera neitt þak á
endurgreiðslum. Þeir
sem hafa hæstu tekj-
umar eiga einfaldlega að
greiða mest og þar með
meira og hraðar en
meðaltekjumenn. Þetta
eiga ekki að vera gjaflr.
Styrkir koma til greina,
en þá á að skilgreina þá
sem styrki, hvort heldur
er af félagslegum ástæð-
um eða af því að þjóð-
félagið óskar sérstaklega
eftir að styrkja afburða-
menn i námi eða þá sem
eru í erfiðu sérhæfðu
námi, ef þjóðfélagið telur
sig hafa þörf fyrir starfs-
krafta slíkra manna.
Á að styrkja
£ikademíska
skattsvikara?
- Á sínum tima þótti
það mikil goðgá þegar ég
í þingræðu vék nokkmm
orðum að akademískum
skattsvikurum. Þeir sitja
víða í fleti fyrir í þessu
þjóðfélagi. Spurningin
er: Á verkafólk að styrkja
þá til náms? Er ekki
sarmgjöm krafa að þelr
endurgreiði verkafólki
námsaðstoðina? For-
réttindahópar af þessu
tagi hafa komist upp með
að taka sér sjálfdæmi um
skattgreiðslur til samfé-
lagsins: Þeir hafa aðeins
talið fram þurftarlaun og
velt þannig skattbyrð-
inni yfir á launþega. Lág
laun á framtali þýöa líka
skerðingu á endur-
Stúdentablaðiö
B9