Fálkinn - 19.05.1934, Blaðsíða 38

36
F Á L K I N N
FORSIKRINGS - A K TIESELS K ABET
„SKANDIN AVI A“
Stofnað 1899 f KÖBENHAVN
Kringum árið 1890 breytti fjár-
hagsástandið um svip, bæði erlend-
is og í Danmörku. Ýmsar samvinn-
andi ástæður, alþjóðlegs eðlis urðu
þess valdandi, að verðlagið fór
hækkandi í Danmörku sem annars-
staðar, en verðhækkun hefir sem
kunnugt er eggjandi áhrif á fjár-
hagslífið og greiðir nýjum fyrir-
tækjum götu. Á síðasta tugi aldar-
innar fengu Danir inn í landið tals-
vert af erlendu fje, bæði vegna
breytinga á ríkislánum og með nýj-
um ríkislánum, og þetta átti vitan-
lega þátt í því, að hjálpa viðleitn-
inni tii þess að njóta hagnaðar af
góðu fjármála-árferði, með því að
stofna ný fyrirtæki. —. —
Að því er tryggingar snerti varð
árangur hins vaxandi viðskiftalifs á
öllum sviðum sá, meðal annars að
þaú verðmæti, sem þurftu trygging-
ar við — beint og óbeint — hæklc-
uðu. Og með hinni sífeldu þróun i
hækkunaráttina varð það ómögulegt
þeim endurtryggingarfjelögum á
Norðurlöndum sem þá störfuðu, að
fullnægja eftirspurninni eftir endur-
tryggingum, og þessvegna fór mikill
hluti af endurtryggingum Norður-
landa til annara landa. Þetta mátti
að vissu leyti heita niðrandi fyrir
danska framtakssemi, að svo mjög
þyrfti að leita til útlanda um end-
urtryggingu, og það því fremur sem
að virðast mátti fyrirfram, að al-
þjóðleg endurtryggingarstarfsemi
gæti alveg eins vel þrifist i litlu
landi eins og Danmörku, ef þessi
starfsemi væri aðeins bygð á nógu
traustum grundvelli og fengi hina
rjettu forustumenn.
Við þessar aðstæður, sem að svo
mörgu leyti virtust hagstæðar fyrir
tilraun til að leggja danskan skerf
til endurtryggingarstarfseminnar var
það að Wilhelm Witzke forstjóra
hugkvæmdist að stofna nýtt danskst
endurtryggingarfélag, sem eigi að-
eins skyldi halda til haga fyrir Dan-
mörku sem mestu af þeim dönsku
endurtryggingarviðskiftum sem und-
anfarið höfðu gengið til útlanda, en
sem líka skyldi fá sinn skerf af al-
þjóðlegum endurtryggingarviðskift-
um, og þá fyrst og fremst Norður-
landa. Á þessum grundvelli var
stofnað Forsikrin/js-Aldieselskabet
,,Skandinavia“ hinn 3. júní 1899,
ineð stuðningi bæði frá Sviþjóð og
Noregi og með 3 miljón króna hluta-
fje með 10% innborgun. — —
,,Skandinavia“ byrjaði starfsemi
sína í þröngum skrifstofuherbergjum
á Höjbroplads 13. Vegna hins óvænta
mikla viðgangs fjelagsins urðu þess-
ar skrifstofur of litlar og með því
að ekki var hægt að auka við hús-
rúmið þar á staðnum varð að svip-
ast um eftir öðru húsnæði, þar sem
væri meira olbogarúm. Þetta hús-
næði fann félagið í nýbygðu húsi í
Citygade 24 og flutti skrifstofurnar
þangað árið 1900 og þar var bæki-
staða fjelagsins í meira en 10 ár.
Dönsku líftryggingalögin frá 1904
urðu líka til þess að snerta málefni
,,Skandinaviaf‘, því að lögin heiml-
uðu, að af höfuðstól fjelaga sem
ræki líftryggingastarfsemi — bæði
beint og óbeint —- skyldi minst 25
af hundraði vera innborgað, og með
því að í ,,Skandinavia“ var aðeins
10% af hlutafjenu innborgað varð
ennfremur að krefjast greiðslu á
15%. Þetta gerðist 1905 og olli ekki
neinskonar vandkvæðum.
Hinn sorglega frægi viðburður i
vátryggingasögunni, jarðskjálftinn i
San Francisco gerðist í april 1906.
Þetta áfall varð til þess að stöðva
vöxt „Skandinaviaf' í bili, með því
að fjelagið tapaði um 300.000 krón-
ur við þennan atburð, en árið hafði
að öðru leyti verið gott fyrir fjelag-
ið, svo að þrátt fyrir tjónið hafði
það 20.600 króna tekjuafgang á ár-
inu. — —
Með tímanum, er „Skaninavia" óx
svo að það fór að verða fjelag mcð
alheims sniði, samþykti stjórnin i
júní 1911 að hækka hlutafjeð úr 3
og upp í 6 miljónir, með 25% inn-
borguðu hlutafje.
Önnur þýðingarmikil lagabreyt-
ing var líka gerð 1911; sú að „Skand
inaviaf', sem hingað til hafði aðeins
haft endurtryggingar með höndum,
skyldi framvegis einnig hafa rjett
til að taka að sjer beinar tryggingar.
Eigi síðar en 1909 tók „Skandina-
viaf' þátt í því að eignast hlutafjeð
í hinu þáverandi glertryggingarfje-
lagi „Absalon", sem siðar jók höf-
uðstól sinn og tók upp fleiri trygg-
ingargreinar.
Hinn 1. desember 1911 flutti
„Skandinavia“ inn i húseign sina
við Kongens Nytorv Nr. 6, húseign
í lijarta bæjarins og verðuga fjelagi
eins og „Skandinavia".
Þegar heimsstyrjöldin hó.fst í ágúst
1914 og umhverfði í einu vetfangi
öllum aðstæðunum á alþjóðamarkaði
endurtrygginganna, stóð „Skandina-
viaf' vel tygjuð til þess að nota sjer
þau tækifæri, sem svo óvænt og svo
mörg bar að höndum tryggingar-
stofnunum hlutlausu landanna. Að
sjálfsögðu hlaut fjelag eins og
„Skandinaviaf' með sína álitsmiklu
aðstöðu, að standa betur að vígi en
aðrir í samkepninni. „Skandinaviaf'
sem frá upphafi hafði altaf átt að
fagna vaxandi viðskiftum, fjekk vit-
anlega aukin byr i seglin við hern-
aðaraðstæðurnar. Þegar þannig stóðu
sakir áleit stjórnin haganlegt að
auka hlutafjeð enn á ný og á auka-
aðalfundi í júli 1915 var samþykkt
að hækka hlutafjeð upp í 10 miljón-
ir með 25% innborgun.
„Skandianviaf' hefir ágætt og við-
greint skipulag, með því að fjelagið
hefir umboðsmenn í þessum borg-
um: London, Amsterdam, Antver-
pen, París, Berlín, Osló, Bergen,
Stokkholm, Madrid, Lissabon, War-
szawa, Danzig, New York og rikj-
um Suður-Ameríku.
Jafnframt því að „Skandinaviaf'
þannig þandi sambönd sin lengra
og Iengra út í hinn ókunna heim,
færði það einnig út kvíarnar heima
fyrir. Árið 1915 tók „Skandinaviaf'
þátt í stofnun Forsikrings-Aktie-
selskabet „Provincia“. Árið áður
höfðu Grön & Witzke allareiðu
stofnað lítið fjelag, „Dansk Yaclit-
assurance“ sein sjerstaklega var
ætlað að vátryggja skemtibáta og
skip; þetta fjelag tólc 1917 nafnið
Forsikrings-Aktieselskabet „Dansk
Mercur" og bætti jafnframt fleiri
greinum við starfsemi sína. —
Ennfremur stofnaði „Skandina-
via“ 1916 með öðrum stórum
dönskum tryggingarfjelögum fjelag
til þess að reka starfsemi á íslandi,
og umboð þess var falið hinu mik-
ilsvirta og kunna fjelagi Trolle &
Rothe í Reykjavík.
Þegar litið er á þær fjölmörgu
aukningar starfseminnar, sem hjer
hefir verið drepið á er það skiljan-
legt, að spurning um nýja hluta-
fjáraukningu í Skandinavia" yrði
aðkallandi og í júní 1918 var hluta-
fjeð aukið upp í 20 miljónir, með
25% innborgun.
Hafi þeir sem við tryggingar-
starfsemi fást imyndað sjer, að
undir eins eftir stríðslokin mundi
verða hrein breyting til minkandi
viðskifta í greininni, þá urðu þeir
fyrsta kastið vonsviknir á hinn geð-
feldasta hátt. Stríðslokin urðu í
fyrstunni ástæða til aukinna við-
skifta í öllum greinum og 1919
varð hámarksár og alt virtist geta
blómgast. Að þvi er „Skandinavia"
snerti jukust viðskiftin enn meiru
og vöxturinn hjelt áfram langt
fram á árið 1920, þegar viðskiftin
náðu hámarki sínu. En frá árslok-
um 1920 komu straumhvörfin sem
allir höfðu búist við og heims-
kreppan og hin eyðileggjandi áhril'
hennar breiddust út yfir öll svið
viðskiftamála þjóðarinnar með al-
veg óvæntum hraða og krafti.
Árið 1921 hafði „Skandinavia“
tekið upp nýja stefnu uni arð-
greiðslu til hluthafa, þannig að arð-
urinn var ekki allur greiddur í
peningum, heldur var nokkur hluti
hans látinn ganga til innborgunar
á hlutabrjefin. Á þennan hátt hafði
safnast um ein miljón króna, svo
að innborgað hlutafje var komið
upp í 6 miljónir, en ógreitt hluta-
fje niður í 14 miljónir.
Smám saman eftir því sem verð-
mætin lækkuðu á erlendum mörk-
uðum lækkuðu einnig þau verð-
mæti sem tryggja þurfti og þess-
vegna var nú ekki framar um að
ræða þær háu tryggingar, sem ver-
ið höfðu. Yar því eigi lengur nauð-
synlegt að hafa hinar háu trygg-
ingar samafara arðsinnborgunum
og það varð alment hjá stóru vá-
tryggingafjelögunum að losa þær
að nokkru eða öllu leyti. „Skandi-
navia" kaus að losa hluthafana við
tíu miljón kr. af skuldbindingunum,
þannig að hlutafjeð varð framvegis
10 miljón krónur, þar af 6 miljón
kr. innborgaðar.
Við reikningslok fjelagsins 1932
var hagur „Skandinaviaf' þessi:
Tryggingarfje:
Hlutafje, innborgað . . kr. 6.000.000
Arðinnstæða hluthafa . — 4.000.000
Varasjóður ................ — 2.500.000
Ábyrgðarskylt inn-
skotsfje ............... — 300.000
Tryggingarsjóður lífs-
ábyrgða ................ — 963.096
Gengisjöfnunarkontó,
aðaldeildarinnar .. — 220.934
líftryggingadeildar-
innar .................. _ 297.007
Fært á reikning næsta
árs ..............: . . . — 55.989
Kr. 14.337.026
„Tekniskar Reserver":
Iðgjalda-reserve .... kr. 41.155.017
Skaða-reserve ...... — 5.167.621
Tryggingarsjóður f.
sjó- og flutningsvá-
tryggingar .......... — 4.372.969
Kr. 50.695.607