Fálkinn - 13.11.1937, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
l'tst/n frá Hólavallatúni (noröur ujir) 18)6. (Eftir Winstrup húsam.)
BOKAHILLAN
REYKJAVÍK
Þættir og myndir úr sögu bæjar-
ins 1786—1936.
Eftir dr. Jón Helgason biskup.
Reykjavíkurkaupstaður álli
150 ára afmæli á síðastliðnu
ári. í lilefni af því komu úl í
fyrra „Þættir úr sögu Reykja-
vikur“, er fjelagið Ingólfur gaf
út. Er það álitleg bók, prýdd
allmörgum myndum, og var
benni mjög vel tekið. En nú er
komin út ný og merkilcg bók,
sú er að ofan getur, i tilefni af
afmælí Reykjavikur. Er hún
samin af hinum gagnfróðasta
manni um sögu Reykjavíkur
fyrr og síðar, dr. Jóni Helgasyni
biskupi, hinum fjöllærða og
starfsama fræðimanni. Rók
þessi er ekki nema að nokkru
Ieyti saga í venjulegum skiln-
ingi. Aðalkjarni bókarinnar eru
myndir af Reykjavik frá ýms-
um tímum og lýsa þær oft gerr
og nákvæmar útliti og ástandi
bæjarins en löng lýsing í venju-
legu máli.
Framan við myndirnar liefir
höfundur ritað þætli úr sögu
bæjarins, svo sem inngang að
myndunum og þeim til skýr-
ingar. í inngangi gefur hann
stutt vfirlit um sögu Reykjavík-
ur fram til ])ess að hún varð
kaupstaður. Því uæst kemur
byggingarsaga bæjarins, og er
henni skipt i kafla á þessa leið:
A. Miðbærinn (Kvosin); I. Vagga
Reykjavíkurbæjar; II. Hafnar-
stræti verður til; III. Hvernig
Austurvöllur byggist; IV. Suð-
urgata byggist. fí. Vesturbærinn;
V. Vesturhjáleigurnar; VI.
Grjótaþorpið; VII. Vesturgata
og umhverfi hennar. C. Austur-
bærinn; VIII. Ingólfsbrekka og
Auslurhjáleigurnar; IX. Banka-
stræti og Laugavegur byggist;
X. Þingholtin; XI. Skuggahverf-
ið. Þessi byggingarsaga bæjar-
ins er allýtarleg og mjög grein-
argóð. Er þar rakið, hvernig
einstakar götur liafa myndast
og að allverulegu leyti eiustök
hús risið upp við þær, á hvaða
líma og hvaða menn voru þar
að verki. Er þarna mikill fróð-
leikur fyrir þá, sem langar til
að kynnast því, hvernig og hve-
nær bærinn hefir byggst. Á eft-
ir þessu yfirliti kemur Revkja-
víkur annáll, ])ar sem höfund-
ur telur upp í árbókarformi
helstu atburði, er snerta sögu
bæjarins árlega frá 1786 1936.
Höfundur kallar annál þennan
örlitinn, en í rauninni er Iiann
ekki svo lítill (rúmar 20 hls. i
])ví stóra broti, sem á bókinni
er), og víst er.um það, að mik-
i 11 fengur er að honum, því að
mikill og aðgengilegur fróðleik-
ur er ])ar saman dreginn. Þá
tekur við nafnaskrá allra ])eirra
nianna, sem nefndir eru i sögu-
þáttunum og annálnum. Þv.i
uæst er skrá yfir myndirnar,
efnisyfirlit og nokkurar leið-
rjettingar. Alls tekur þetta les-
mál rúmar 100 hls. í stóru broti,
en þá tekur við meginkafli hók-
arinnar, gamlar og nýjar
Reykjavíkurmyndir, 232 að tölu.
Myndirnar skiptast í tvo kafla.
Er hinn fyrri myndir úr safni
höfundarins, nr. 1—83, en hinn
síðari aðrar myndir, nr. 84
232. Það hefir lengi verið kunn-
ugt, að biskupinn ætti mikið og'
merkilegt myndasafn af Reykja-
vík, og að hann hef'ði um lang-
an aldur safnað saman því, er
Iiann náði af gömlum Reykja-
vikurmyndum. Myndum þess-
um fengu margir bæjarbúar að
kynnast, er fjelagið Ingólfur
gekst fyrir sýningu gamalla
Reykjavíkurmynda i Miðbæjar-
skólanum sumarið 1935. Lán-
aði bislcup þá myndir sinar og
l'yltu þær lieila stofu og vöktu
tvímælalaust mesta athygli á
sýningunni. Birtasl nú myndir
|)essar í ritinu. Hefir hiskup
ýmist málað þær eftir gömlum
sjaldgæfum fyrirmyndum eða
beint eftir náttúrunni. Safn
])etla er hreinasíi fjársjóður
fyrir sögu Revkjavíkur, og er
])að vel, að það kemur nú fyrir
almenningssjónir.
Aðrar myndir i ritinu eru
allar gerðar eftir Ijósmyudunl,
nema þrjár eftir málverkum dr.
Magnúss Jónssonar prófessors.
Flestar hinar eldri ljósmyndir
eru teknar af þeim Sigfúsi Ey-
mundssyni og Magnúsi Ólafs-
syni ljósmyndurum, en margar
hinna yngstu eru leknar of
„amatörum“ og ekki allfáar
heinlíuis fyrir þetta rit, lil þess
að það geti sýnt sem samfeld-
asta þróun bæjarins frá önd-
verðu lil vorra daga.
Ril þetta er höfundi og út-
gefanda lil mikils sóma. En út-
gáfuna Iiefir ísafoldarprenl-
smiðja annast og leyst af hendi
með mestu prýði. Hefir útgáf-
an eflausl kostað stórfje, en
þrátt fyrir það er verð bókar-
innar mjög skaplegt. Mun hún.
])ví verða mikið keypt og
geymd sem kjörgripur á mörg-
um reykvískum heimilum.
Guðni Jónsson,
Segðu mjer, elskan míu. Er
jeg tyrsti maðurinn sem þú hefir
kyst?
Er þaS ekki skrítið, að allir
skuli byrja á þessari spurningu? Já,
vitanlega ert þú sá fyrsti.
Útsjón frá Hólavallatúni austur ut ir 18)0. (Eftir Winstrup);.
»
i
*