Fréttablaðið - 03.10.2009, Blaðsíða 88

52 3. október 2009 LAUGARDAGUR
Bókmenntir ★★
Prívat og persónulega
Birgir Sigurðsson
Sögur Birgis Sig.
Birgir Sigurðsson situr nú hefðarsessi íslenskra leik-
skálda eftir nær fjörutíu ára feril á sviðinu. Upphaf hans
sem ljóðskálds og framhjáhald hans sem sagnaskálds
og alþýðlegs fræðimanns er í skugganum. Nú hefur
hann gefið út smásagnasafn, Prívat og persónulega,
á eigin forlagi. Þar birtir hann nokkrar smásögur sem
allar vísa til fyrri tíma í lífi hans, söngnáms í Hollandi
og vinnumennsku á Korpúlfsstöðum meðal annars.
Sögurnar eru sundurleitar og þó hann haldi alla jafn
vel um stíl býr hann ekki yfir þroskuðum tökum á
smásagnaforminu. Þær eru þrátt fyrir það forvitnilegur vitnisburður um leit
hans að tjáningarmiðli og verða örugglega aukageta í mati á framlagi hans
til íslenskra bókmennta þegar upp er staðið. pbb@frettabladid.is
Niðurstaða: Þokkalegar sögur en ekki markverðar.
Bókmenntir ★★
Bókaránið mikla
Leu Korsgaard og Stephanie Surrugue
Bókum stolið
Bókaránið mikla er dönsk rannsókn blaðamanna á
langvinnum stuldi verðmætra fornbóka úr Konunglegu
Bókhlöðunni í Kaupmannahöfn sem er eitt elsta og
merkasta konungsættarsafn bóka í hinum vestræna
heimi.
Ránið var á endanum upplýst en það kostaði end-
urskráningu allra gagna í hinu stóra safni til að kom-
ast mætti að því hversu miklu hafði verið stolið um
áratugaskeið. Sagan er byggð upp eins og hefðbundnar
blaðagreinar um upplýsta en sérstaka glæpi, en það
er sérstakt form blaðamennsku og vel þekkt bæði hér á landi og víðar:
Brynjólfur á Minna-Núpi hóf þannig skrif hér á landi með sögunni af Þuríði
formanni og Kambránsmönnum. Í Bókaráninu eru rakin uppvaxtarár hins
seka og rakið hvernig komst upp um stuldinn, rannsóknarsagan og loks
dómsúrskurðurinn.
Þetta er merkileg frásögn en getur vart talist til bókmennta heldur vand-
aðrar blaðamennsku.
pbb@frettabladid.is
Niðurstaða: Forvitnileg skýrsla um sérstætt glæpamál.
Bókmenntir ★★★★
Kínverjinn
Henning Mankell
Farið um löndin
Kínverjinn eftir Henning Mankell hefur setið í efri
sætum bóksölulista frá því að hún kom út í þýðingu
Þórdísar Gísladóttur. Sagan er stór í sniðum þó upphaf
hennar sé kunnuglegt: maður kemur að sóðalegum
morðvettvangi og þaðan spinnst vefur hennar hratt
og örugglega og sviptist milli meginlanda: Ameríku
nítjándu aldar, Kína og Afríku nútímans. Mankell er
eins og í nokkrum fyrri verka sinna að grafast fyrir um
nútímann, skýra hinar stóru efnahagslegu og pólitísku
hverfingar í samtímasögu kapítalismans. Sagan er
þrátt fyrir hinn mikla metnað höfundar um söguefni
og erindi afar vel fléttuð og sniðin og tekst honum að koma manni á óvart
allt til enda. Í samanburði við marga reyfarana sem komnir eru út á þessu
ári þá er þetta vísast toppurinn.
pbb@frettabladid.is
Niðurstaða: Metnaðarfull sakamálasaga skrifuð af miklum meistara.
Bókmenntir ★★★
Morðið á ferjunni
Maj Sjöwall og Per Wahlöö
Fornar dyggðir
Mál og menning ræðst í endurútgáfu á sagnaflokki
Sjöwall og Wahlöö hinna sænsku en fyrsta bókin
er Morðið á ferjunni sem kom út 1961. Þýðingin er
nokkuð yngri, eftir Þráinn Bertelsson. Mankell skrifar
formála enda á hann þeim þökk að gjalda: Beck er
fyrirmynd Wallanders og reyndar margra fleiri mið-
aldra lögreglumanna sem hafa síðan stikað vesturlönd
í leit að misindismönnum. Hér eru farsímar fjarri, fax
er ekki til, hvað þá telex. Heimurinn er einfaldari en
þó ekki svo: megingrunnur í rannsókn á morði ungrar
konu við skipaskurð byggist á sama fléttubragði og
Larsson notaði í Körlum sem hata konur. En þetta er
spennandi saga og hana leiðir loks til lykta í ógnarlegu spennuhlaupi. Með
innkomu höfundanna varð breyting á glæpasögum Vesturlanda, félagsleg
vandamál urðu ofarlega á baugi og þau tekin fyrir á hispurslausan hátt. Það
er nýnæmi af þessari útgáfu.
pbb@frettabladid.is
Niðurstaða: Brautryðjendaverk og stenst vel tímans tönn.
Bókmenntir ★★
Sólstjakar
Viktor Arnar Ingólfsson
Feitur og mjór
Viktor Arnar snýr aftur á markað með sama lið og kom
fram í Aftureldingu, sem sjónvarpsþáttaröðin Manna-
veiðar byggði á. Viktor er lúnkinn plottari, oft fundvís
á spennandi staði, snjallar plottkveikjur. Hér er hann
á norrænu sendiherralóðinni í Berlín þar sem maður
er drepinn. Með upphafskafla gefur hann lesanda til
kynna hver orsök drápsins er og velkist lesandi því ekki
vafa um hverjir koma til greina þótt kostirnir séu nokkr-
ir. Viktor skrifar heldur hversdagslegan stíl og rannsókn-
arliðið byggir upp á andstæðum, þessi feiti og sóðalegi
og snyrtipinninn mjói. Sagan teygir sig aftur í tímann og þar og í lýsingum á
jaðarfólki er myndin einföld. Það eru ekki mörg svið í sögunni og hún er öll
nokkuð eintóna.
Það er raunar ekki fyrr en í bláendann að lesandinn fær hroll og þá ekki
út af magnaðri spennu, heldur læknisfræðilegum efnum og þá opnast hyl-
dýpi. Styrkur sögunnar er því einkum í hversu fundvís Viktor er á spennandi
kveikjur þótt úrvinnslan sé í meðallagi.
pbb@frettabladid.is
Niðurstaða: Miðlungs krimmi með nokkrum góðum kveikjum en í daufara
lagi.
Á morgun kl. 14, hefst flutning-
ur á leikritaflokknum EINFAR-
AR eftir Hrafnhildi Hagalín í
Útvarpsleikhúsinu. Einfarar er
samheiti á sex stuttum leikritum
sem leikskáld-
ið Hrafnhild-
ur Hagalín
hefur samið
með nokkra af
okkar elstu og
ástsælustu leik-
urum í huga.
Hvert leikrit er
sjálfstætt verk
og segir frá
fólki sem býr
við einhvers
konar einangrun, félagslega og/
eða tilfinningalega. - pbb
Útvarpsverk
Hrafnhildar
HRAFNHILDUR
HAGALÍN
OKTÓBER-
SPRENGJA
20%
aukaafsláttur
af öllum vörum
1. – 7. október
Vínlandsleið 6-8 113 Reykjavík
Opið: Virka daga kl. 11-18
Laugardaga kl. 11-16