Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1967, Qupperneq 29

Skýrsla stjórnar Landsambands iðnaðarmanna
9
til 29. Iðnþings Islendinga
fyrir starfstimabilið september 1966 til september 1967
Skýrsla sú, sem hér birtist, er með nokkuð öðru
móti en áður hefur verið. Fyrst er gerð grein fyrir
ástandi og horfum í iðnaðinum í stórum dráttum og
rakin þróun síðasta árs í nokkrum stærstu og þýðingar-
mestu iðngreinunum, en síðan er skýrt frá einstökum
málaflokkum, sem stjórn Landssambandsins og skrif-
stofa hafa unnið að á starfstímabilinu.
Ástand og horfur í iðnaðinum
Þróun síðustu 12 mánaða hefur einkennzt af mikilli
samkeppni af hálfu innflutts iðnvarnings, minnkandi
heildareftirspurn innanlands vegna óhagstæðrar tekju-
þróunar, samdrætti í sparifjáraukningu og um leið svo
til engri aukningu útlána hjá viðskiptabönkunum og
um leið rekstursfjárörðugleikum hjá mörgum iðnfyrir-
tækjum. Atvinna hefur nokkuð dregizt saman, og hef-
ur það einkum komið fram í minnkandi yfirvinnu eða
jafnvel, að hún hefur horfið alveg. Samdráttur eftir-
spurnar eftir framleiðsluvörum og þjónustu ýmissa
iðngreina hefur yfirleitt fremur komið fram í styttri
afgreiðslutíma en áður en ekki beinum verkefnaskorti
og atvinnuleysi, þótt þess séu einnig dæmi. Ástandið
hefur því breytzt verulega frá því sem verið hafði
undanfarin 4-5 ár, en það tímabil einkenndist einkum
af sívaxandi þenslu og umframeftirspurn á mörgum
sviðum.
Ekki er vafi á því, að verðstöðvun sú, sem ríkis-
stjórnin lét koma til framkvæmda frá 1. nóvember s.l.
hefur komið í veg fyrir miklu stórfelldari erfiðleika
fyrir iðnaðinn en raun er á. Samkeppnisaðstaða flestra
iðngreina gagnvart útlöndum og gagnvart öðrum iðn-
greinum í samkeppni um vinnuafl hefði ekki leyft frek-
ari kaup- eða kostnaðarhækkanir. Iðnfyrirtæki hafa
yfirleitt ekki haft aðstöðu til þess að byggja sig þannig
upp fjárhagslega í undanförnu góðæri, að þau hafi
haft bolmagn til þess að mæta meiri erlendri samkeppni
eða komast yfir meiri háttar samdráttartímabil.
Verðstöðvunartímabilinu lýkur hinn 31. október n.k.
Hvað framundan er, er afarmikilli óvissu undirorpið.
Komið hefur verið í veg fyrir verðhækkanir af völdum
vísitöluhækkana á tímabilinu með auknum niður-
greiðslum úr ríkissjóði. Ef þeim niðurgreiðslum verð-
ur hætt má vænta verulegra verðhækkana á mörgum
sviðum, sem munu óhjákvæmilega breiðast út um allt
hagkerfið. Flestir kjarasamningar eru nú lausir og
framvinda þeirra mála óvissu háð.
Á undanförnum árum hefur verið farið í sívaxandi
mæli út á þá braut að greiða útflutningsatvinnuvegunum
uppbætur í ýmsum myndum. Þetta hefur gert þessum
atvinnuvegum kleyft að mæta innlendum kostnaðar-
hækkunum. Sams konar aðstöðu hefur iðnaðurinn ekki
fengið. Hann hefur orðið að bera sjálfur allar inn-
lendar kostnaðarhækkanir allt frá því að gengið var
leiðrétt sumarið 1961. Á sama tíma hafa tollar af
margvíslegum iðnaðarvarningi jafnvel verið lækkaðir
og innlendur iðnaður þannig verið gerður enn ber-
skjaldaðri en áður gagnvart erlendri samkeppni.
Verði áframhaldandi verðbólguþróun innanlands
mun óhjákvæmilega koma til enn meiri erfiðleika í
mörgum iðngreinum og gæti jafnvel farið svo, að
rekstur ýmissa þeirra stöðvaðist algerlega. Slík þróun
væri afar varhugaverð, því að framhjá þeirri staðreynd
verður ekki gengið, að iðnaðurinn er sá atvinnuvegur,
sem mun framfæra sívaxandi hluta þjóðarinnar í fram-
tíðinni. Ríkisvaldið verður því að stuðla að því, að
íslenzkum iðnaði séu sköpuð skilyrði til heilbrigðrar
afkomu, annað mun leiða til ófarnaðar.
Byggingariðnaður.
Stöðugur vöxtur hefur verið í
byggingariðnaðinum allt frá árinu
1961. Miðað við verðlag ársins 1966
nam fjármunamyndun í íbúðarhús-
næði um 1000 millj. kr. árið 1962 og
hækkaði síðan jafnt og þétt á næstu
árum, var komin upp í 1500 millj. kr.
árið 1965 og um 1700 millj. kr. árið
1966. Á þessu ári hefur hins vegar
komið nokkur stöðnun og má ætla,
að fjármunamyndunin verði litlu
meiri á þessu ári en í fyrra.
Búast má við nokkrum samdrætti
í íbúðabyggingaf ramkvæmdum einka-
aðila á þessu ári en á móti vegur, að
framkvæmdir hafa nú hafizt á vegum
Framkvæmdanefndar byggingaráætl-
unar ríkisins en þar er gert ráð fyrir
að reisa 1250 íbúðir á næstu 4 árum.
Óhagstæð þróun þjóðartekna á
síðari hluta síðasta árs og á þessu
ári mun óhjákvæmilega leiða til
minni fjárfestingar einkaaðila. Þeg-
ar er farið að bera á samdrætti á
innlánaaukningu banka og sparisjóða
og um leið minnkaðri útlánagetu.
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA
133