Vikan - 06.11.1958, Blaðsíða 13

FJÖLSK YLDU
Á farartækjasýningu, sem Hitler
opnaði í Berlín árið 1935, komst
hann svo að orði: „Með elju og dugn-
aði nokkurra verkfræðinga mun
Volkswagenbíllinn brátt koma fram
á sjónarsviðið, en þá er svo komið,
að þýzka þjóðin getur keypt sér f jöl-
skyldubíl fyrir næstum eins lágt verð
og bifhjól." Með því að gera fólki
sínu kleift að kaupa bil fyrir svoná
litið verð, þóttist Hitler sýna því
framá, að velmegunin í Þýzkalandi
væri eins mikil og í Bandaríkjunum.
En hann lét það vera að skýra frá
því, að bandarikjamaðurinn var í 250
stundir að vinna fyrir einum bíl, með-
an þjóðverjinn var í 800 stundir að
þvi sama.
Hver var svo maðurinn, sem stóð
undir loforði Hitlers um þennan
ódýra bíl. Jú, hann hét Ferdinand
Poi’sche og fæddist i Maffersdorf 3.
september árið 1875. Áhugi hans á
tæknivísindum varð til þess, að hann
komst að hjá rafmagnsfyrirtæki að-
eins 19 ára gamall. Þar kom hann
svo á óvart með hugviti sínu, að
fjórum árum síðar var hann viður-
kenndur, sem sérfræðingur í stærð-
fræði og vélfræði.
Þegar Porche var 24 ára gamall
hlaut hann yfirverkfræðingsstöðuna
við Lohnerverksmiðjumar og þar
með hófst hans glæsilegi ferill í bíla-
iðnaðinum. Á næstu árum hfeur hann
í hönd í bagga með smíðar á margs
konar bilum, þ. á. m. kappaksturs-
bílum.
Það var árið 1933, að Hitler kall-
aði Porche á sinn fund og bað hann
að gera fjölskyldubíl, sem ekki mundi
kosta meira en 1000 ríkismörk. Áttu
þeir langt tal saman, og segir sagan,
að Porche hafi fundist Hitler heldur
óraunsær og heimtufrekur. Þó varð
úr, að hann ákvað að reyna að verða
við ósk hans.
Mikið strit kom í kjölfar þessarar
ákvörðunar hans, og var það ekki
fyrr en í október 1936, að bíllinn
var tilbúinn. Ekki varð þetta þó til
þess, að framleiðslan gæti hafist,
þar eð nokkrir vankantar komu í
ljós, þegar bíllinn var reyndur.
Það var fyrst 26. maí 1938, að
hornsteinninn að Volkswagenverk-
smiðjunum var lagður. Skömmu sið-
ar skall heimsstyrjöldin á og má
segja, að þá færi allt í hund og
kött. Verksmiðjurnar voru eyðiiagð-
BlLLINN
Milljónasti VolJcswagen bíllinn fór á
markaðinn í ágúst 1955.
Heinz Nordhoff með starfsfólki sínu.
ar í orustu, og hugvitsmaðurinn
Porche var tekinn til fanga. Þegar
hann var látinn laus aftur árið 1949
var mjög af honum dregið, enda
lézt Porche tveimur árum síðar.
í striðslok 1945 fólu bretar Heinz
Nordhoff að endurreisa Volkswagen-
verksmiðjurnar, sem þá voru rústir.
Nordhoff er sagður afburðarmað-
ur, hreinn snillingur, enda hefur það
komið á daginn, þegar litið er á
árangra hans í starfinu.
Með ótrúlegum dugnaði tókst hon-
um að koma framleiðslunni af stað,
og var hann búinn að framleiða 713
bíla í árslok.
Stórkostlegar framfarir hafa orðið
í verksmiðjunum undir handleiðslu
Nordhoffs, t. d. byggist nú einn
Voklswagen á fjórum sinnum
skemmri tima en árið 1948.
1 ágúst 1955 fór milljónasti Volks
wagenbíllinn á markaðinn, en það
sýnir glöggt, hversu eftirsóttur bíll-
inn er orðinn, og er hann ennþá
að safna meiri og meiri vinsældum,
1 verksmiðjunum vinna nú upp-
undir 40 þúsund menn, sem alltaf
hafa nóg að stai'fa, og er kjörum
þeirra og tryggingum með eindæm-
um vel fyrir komið.
Ekki þarf að kynna Volkswagen-
bílinn fyi'ir íslenzki^m bílaáhuga-
mönnum, þar eð slíkur bíll er í hverri
götu. Þó má geta þess að hann er
sterkur, þægilegur og ódýr í rekstri.
VOLKSWAGEN
Ferdinand Porsche.
Arinn
heimilisins
Frh. af bls. 6.
um. Eigi að siður eru þær sterkar og
geta orðið sársaukafullar jafnvel hjá
stilltum og rólyndum börnum. Skýrt
kemur þetta fram í orðum 7 ára
telpu við yngri systur sina: „Þegar
þú situr á pabba hné, Dagbjört mín,
þá kem ég aldrei að reka þig, en
þegar ég fæ að sitja hjá pabba, þá
kemur þú alltaf að spilla því.“ Telp-
an finnur, að stilling hennar og
sjálfsafneitun bíða lægra hlut fyrir
óbrotinni eigingirni yngri systurinn-
ar.
Stundum verða vonbrigði barns-
ins svo sár, að það fyllist beiskju og
reynir að hefna sin. Oft er það runn-
ið af þessari rót, þegar börn hafa
ástríðu í að hrekkja og pína yngri
systkini sín. Hið sama getur komið
fram gagnvart dýrum, eins og eftir-
farandi dæmi sýnir. Á hlýjum vor-
degi kom ég einu sinni að lítilli
telpu við Tjörnina. Hún grét hástöf-
um, enda var fullorðinn maður að
ávíta hana: hún hefði kastað stein-
um í andarungana og hálfdrepið einn
þeirra. Ég tók upp vörn fyrir telp-
una og bauðst til að fylgja henni
heim. „Mamma er ekki heima, hún
er í vinnunni," svaraði barnið grát-
andi. Ég fylgdi henni samt heim, og
hún hafði lykil i bandi um hálsinn,
svo að við komumst inn. Hún átti
engan pabba og mamma hennar vann
allan daginn utan heimilis. Það var
átakanlegt, þegar telpan sýndi mér,
að enginn var heima i Ibúðarkytr-
unni. Hún leitaði að mömmu sinni
eins og að hlut. Eg spurði hana,
hvers vegna hún hefði kastað stein-
um í ungana. „Þeir voru svo frekir
og átu allt brauðið frá mömmu
sinni,“ svaraði hún. Ég skildi hana
vel og hefi oft hugsað um það síðan:
Andarungarnir eiga mömmu, sem
þeir mega vera hjá, og samt eru þeir
svona frekir. En mín mamma fer
alltaf í burtu.
Ef arinn heimilisins kulnar, er æsk-
an í hættu stödd og þjóðarvá fyrir
dyrum. „Bú er landstólpi" á ekki við
í efnahagslegum skilningi einum.
Því láta góð stjórnarvöld sér jafnan
annt um hag og stöðu ‘heimilisins.
Hins vegar þrengir atvinnuþróunin
nú á tímum æ meir að heimilislífinu,
svo að sífellt fleiri litlar telpur og
litlir drengir mega horfa á eftir móð-
ur sinni, þegar hún heldur burt til
vinnu sinnar á morgnana. Þeim
stundum fækkar óðfluga, sem fjöl-
skyldan getur sameinast í kyrrlátri
gleði innan veggja heimilisins. En ef
æskan fer á mis við yl og vemd,
sem foreldraheimili veitir, vex upp
ó(ánægð og kaldrifjuð kynslóð, sem
hneigist til öfga og andstöðu við
samfélagið. Þá væri bernskan glötuð
í nokkrum skilningi og vaggan, sem
hlúði henni, orðin köld.
VIKAN
13