Vikan - 13.11.1958, Qupperneq 4

Hann borgar 4000
krónur á dag í
bæjar- og ríklssjóð
Þorvaldur Guðmundsson
ALLIR þekkja Þorvald í Síld &
Pisk. Það er sama hvar mað-
urinn er eða fer, alltaf skal
hann þekkjast. Þó birtast sjaldan
myndir af honum á opinberum vett-
vangi. Hann er nefnilega enginn sér-
st.akur propaganda-maður, eins og oft
vill brenna við um marga bissnes-
menn okkar. Hann er auðvitað lag-
inn að koma hugðarefnum sínum á
framfæri, en framkvæmir það af
smekkvísi og hugkvæmni, sem alltaf
kemur skemmtilega á óvart og vekur
ávallt athygli. Slikur maður hefði líka
áreiðanlega átt þess kost að komast
langt á pólitískri framabraut, en
hann lætur annað liggja í fyrirrúmi,
er að visu ákveðinn stuðningsmaður
stjórnmálaflokks, en sækist ekki eft-
ir bitlingum eða pólitískum metorð-
um.
Flestir, ef ekki allir Reykvíkingar
hafa einhverntíma komið inn í eitt-
hvert af fyrirtækjum Þorvaldar.
Hann byrjaði fyrir tæpum 15 árum
með matvöru- og kjötverzlun á Berg-
staðastræti 37. Fyrst i stað í félagi
með öðrum, en síðar einn. Eftir það
hefur hann bætt við sig verzlunum
út um allan bæ. Hann á verzlun á
Bræðraborgarstíg, einnig á Hjarðar-
haga og fyrir nokkru hóf hann nýja
búð til vegs við sjálfs Austur-
stræti.
Einnig rekur hann pylsusölu ! hús-
næðinu, þar sem Bifreiðastöð Reykja-
víkur var eitt sinn til húsa. Þá er
ótalinn fyrirmyndarrekstur hans á
Leikhúskjallaranum. Þar eru flest
kvöld langar biðraðir utan dyra og
þar sitja sáttir þröngt á þingi. Ekki
er allt enn talið og verður vikið að
því siðar.
Mörgum yrði nú á að spyrja, hvem-
ig maðurinn hefur komizt þangað að
gneiða rúma hálfa milljón í beina
skatta og annað eins í söluskatt og
ýmsar^aðrar vinsamlegar blóðgjafir
til núverandi og fyrrverandi valdhafa.
Ailir vita, að það, sem Þorvaldur
leggur fyrir sig skilar góðum hagn-
aði. En furðulegt er þó, hversu mikið
honum hefur tekizt að komast yfir,
rétt liðlega hálffimmtugum manniii-
um. Skulum við nú reyna að fylgja
lauslega ferli Þorvaldar allt frá vöggu
til þessa dags.
Fæddur er Þorvaldur 9. desember
1911 að Holti undir Eyjafjöllum.
Foreldrar hans eru þau Katrín Jónas-
dóttir og Guðmundur Þ. Sveinbjörns-
son. Þorvaldur ólst upp með móður
sinni og hálfs annars árs fluttust
þau mæðginin til Reykjavíkur.
Þannig má hann eiginlega teljast
innfæddur Reykvíkingur og mundi fá
inngöngu í Reykvíkingafélagið. Móð-
ir Þorvaldar vann alla algenga vinnu,
sem til féll. Hún var ráðskona hjá
Sanitas, þegar það hafði aðsetur úti
á Seltjarnarnesi. Vann í saltfiski og
við þvotta og sitthvað fleira og féll
aldrei verk úr hendi. Þorvaldur litli
gekk i barnaskólann. Alla tíð var
hann hinn mesti fjörkálfur og heldur
meðfæddri glettni og gáska vel, þótt
hann sé kominn á aidur virðulegra
borgara. Ávallt vann hann eitthvað
á sumrin, þegar er hann hafði þroska
til. Rétt eftir barnaskólaaldurinn var
hann til dæmis brauðkúskur hjá
Bernhöftsbakaríi og ók voldugum
bakarahestvagni, eins og flest betri
brauðgerðarhús höfðu í þann tíð. Var
jafnan völlur á 'honum, er hann ók
um götur bæjarins og þótti mönn-
um gaman að hinum glaðværa bak-
arasveini. Þá var hann einnig sendill
hjá kjötverzlun Tómasar Jónssonar
og undi glaður við sitt. Þegar hann
var sextán ára, tók hann sér far með
Ólafi Ketilssyni til Laugarvatns. Voru
mikil ærsl í Þorvaldi og öðrum félaga
hans á leiðinni, þannig að sumum
farþegum þótti nóg um, en aðrir
hentu gaman að. Sat Þorvaldur síð-
an í skólanum fyrsta starfsár hans
undir ljúfri leiðsögn séra Jakobs
Lárussona'-. Var Þorvaldur jafnan
innsti koppur í búri í félagslífi nem-
enda.
Eftir þetta undirbúningsnám sett-
ist Þorvaldur svo í Verzlunarskólann.
Stóðu fáir honum framar í atorku og
dugnaði og hann varð fljótt vinsæll
meðal skólasystkina sinna. Þar
kynntist hann einnig mörgum mæt-
um mönnum, sem urðu síðar góðir
félagar hans og samstarfsmenn á
ýmsum sviðum. Má nefna til dæmis
Litla leikfélagið, sem hann var aðal-
driffjöðrin í ásamt Óskari heitn-
um Kjartanssyni. Kom Þorvaldur þar
fram í nokkrum gamanhlutverkum
og þótti gera þeím bráðsnjöll skil. Þá
mun hann einnig hafa sungið gam-
anvísur, og vakið mikla kátínu með
skemmtilegu látbragði og góðum
flutningi. Oft þegar hann er í kunn-
ingjahópi hefur hann yfir ýmsan
gamankveðskap og er meinfyndinn
á stundum.
Þegar Þorvaldur hafði lokið Verzl-
unarskólanum, fór hann á skrifstof-
una hjá Sláturfélaginu. Segir sarn-
starfsmaður hans frá þeim árum,
að fáa unga menn hafi hann þekkt
geðþekkari og glaðværari og þó í
senn mjög ötulan og duglegan starfs-
mann. Hér um bil tvítugur eign-
aðist Þorvaldur fyrsta bílinn. Hafði
móðir hans dregið nokkra upphæð
saman í bók og gaf honum í afmælis-
gjöf. Þorvaldur var ekki lengi að
velta fyrir sér, hvað gera
1, skyldi við peningana, en
keypti sér bíl. Var það
heldur fátítt í þá daga
}g litu ýmsir hann öfund-
arauga, þegar hann sent-
ist um götur bæjarins.
Enn hefur Þorvaldur
sama númer á einkabif-
reið sinni og hann hafði upphaflega
á kassabíl sínum.
Eftir nokkurra ára starf hjá Slát-
urfélaginu fór Þorvaldur til Þýzka-
lands og kynnti sér sérstaklega nið-
ursuðu og meðferð matvæla. Var þá
afar erfitt að komast að við hinar
miklu niðursuðuverksmiðjur, sem
hver og ein á sína miklu leyndar-
dóma, sem mikið liggur við að keppi-
nautarnir komist eklci að. Þó komst
Þorvaldur að einni slíkri og lærði
margt, sem hann innleiddi síðar hér
á landi. Byggði hann heimkominn
rækjuverksmiðju á Bíldudal og hóf
þar með fyrstur þann iðnað hér á
landi. Einnig hafði hann umsjón með
byggingu slíkra verksmiðja á Isa-
firði og í Vestmannaeyjum.
Að svo búnu réðist hann til Sölu-
sambands íslenzkra fiskframleið-
enda. Fékk hann brátt mikil verk-
efni til úrlausnar og var falið að
hafa umsjón með byggingu geysi-
stórrar niðursuðuverksmiðju, sem
reist var inni við Lindargötu, þar
sem Matborg er nú. Útvegaði Þor-
valdur allar vélar til verksmiðjunnar
og annaðist rekstur hennar og gekk
prýðilega á meðan Þorvaldur annað-
ist hann.
Svo var það snemma árs 1944 að
Þorvaldur setti á stofn verzlunina
Síld & fiskur við Bergstaðastræti
37 í Reykjavík. Fyrstu árin rak
hann verzlunina ásamt Steingrími
Magnússyni, en síðan 1949 hefur hann
átt hana einn. Þorvaldur innleiddi
ýmsar nýjungar í rekstri og öllu
fyrirkomulagi og varð fljótt kunnur
að myndarskap og rausn. Ýmsir héldu
að vísu í fyrstu að engin framtíð
væri fyrir slíka verzlun á þessum
stað, en reynslan hefur rækilega
sannað hið gagnstæða. Nú hefur
Þorvaldur þrjár aðrar verzlanir viðs-
vegar um bæinn, eins og áður er
getið.
Freistandi væri að reyna að lýsa
einum starfsdegi hjá þessum ágæta
athafnamanni, sem unnið hefur sig
upp úr engu og til fágætrar vel-
gengni.
Þorvaldur fimm ára.
4
VIKAN