Vikan - 13.11.1958, Qupperneq 6

Þú og barnið þitt'
( ' í V, ' i ',!■ I’í-i'-r i i,-
BREF FRA DÍDÍ!
Kœri Matthías!
Ég ávarpa þig nú eins og við gerð-
um fyrir vestan, þó að þú sért nú
orðinn svona lærður og ég veit ekki
hvað. Ég kann víst ekki að tala við
lærða menn og hefði heldur ekki far-
ið að skrifa þér, ef mér ofbyði ekki
sumt af því, sem þú skrifar í þess-
um uppeldísþáttum í Vikunni. Ég
kæri mig nú ekkert um að fara að
telja það allt upp, enda yrði þér víst
ekki oröfall að svara mér. Mér sýn-
ist ykkur töm sú listin, þessum lang-
skólamönnum, að kaffæra sannleik-
ann í orðum. Þannig fáið þið óþægi-
legar staðreyndir til að hverfa, þang-
að til allt er slétt og fellt á yfirborð-
inu. Þið kallið það að hugsa abstrakt.
En ef hið rangsnúna í tilverunni
hverfur ekki alveg fyrir þessum
málaflutningi, þá er misfellan alltaf
einhverjum sérstaklega breyzkum
sálum að kenna, og þú bendir líka
ótvírætt á þær í síðustu greininni
þinni. Það eru þessar nútímamæður,
sem ekki sýna börnunum nægilegt
ástriki, leyfa þeim ekki að orna sér
við „arin heimilisins" og hlaupa jafn-
vel burt frá þeim til þess að vinna
fyrir peningum. Yfirvöldin fá ekki
við spornað, en sjálf bera þau auð-
vitað enga sök. „Góð stjórnarvöld láta
sér jafnan annt um hag og stöðu
heimilisins." Hver vogar að draga
það í efa?
Eln reynsla aimennings talar nú
sínu máli, hversu illa sem það læt-
ur í eyrum þínum og þinna líka.
Ég er nú flutt heiman úr sveit-
inni okkar, eins og þú, og börn mín
alast hér upp og verða Reykvíkingar.
Ég vann aldrei utan heimilisins,
eftir að ég fór að eiga börnin, og
meðan þau voru lítil, naut ég þess að
fá að hafa þau hjá mér. Og mér
fannst þau finna á heimili okkar
þann yl, sem þú prísar í grein þinni.
Við hjónin höfum reynt að skapa
þeim hlýlegt og friðsælt heimili. Nú
eru þau í skólum, öll fimm, og mér
finnst við eigum þær fáar saman,
stundirnar kyrrlátrar gleði, sem þú
nefnir svo, -— ekki af því ég hlaupi
frá þeim til vinnu utan heimilis, held-
ur af því hin „góðu stjórnarvöld",
sem þú ferð svo lofsamlegum orð-
um um, draga börnin sí og æ út af
heimilinu. Þú átt víst engin böm
sjálfur, ef þú veizt ekki, að þar sem
fimm skólaböm eru á heimili, er
sifellt einhver að fara í skóla eða
koma úr skóla, allan liðlangan dag-
inn. Ég slepp vel þá daga, sem ég
þarf ekki að bera fram miðdegis-
mat oftar en þrisvar sinnum. Núna
borðar eitt barnið með okkur foreldr-
unum á venjulegum hádegisverðar-
tima, hin eru í skóla og verða að fá
mat á öðrum tíma. 1 fyrra áttl Dísa
að mæta kl. 11 í skóla, þá varð ég
að láta hana borða áður, því að hún
kom ekki heím fyrr en kl. langt
gengin þrjú. I vetur á hún að mæta
kl. hálfþrjú, svo að hún getur borð-
að með okkur. Stóru drengimir
koma ekki heim fyrr en kl. tvö, þang-
að til held ég matnum heitum handa
þaim. Suma daga verð ég að bíða
með kvöldmatinn eftir Jóa og Esther,
því að þau ná ekki heim fyrir átta,
ef þau hafa vélritun eða aðra auka-
tíma. Þetta gerir alla vinnu á heim-
ilinu erfiða og tímafreka. 3Ég fæ
ekki tíma til neins utan við þessi
síendurteknu skyldustörf. Hvað held-
ur þú svo að verði um menningar-
brag og hlýleika á heimilinu ?
Ég væri samt ekki að telja erfiðið
eftir, ef þetta bitnaði ekki á böm-
unum sjálfum. En í þessu sífellda
rápi að heiman í skóla og heim úr
skóla, í tíma og aukatíma og guð veit
hvað, sundrast fjölskyldan og leysist
upp. Hvað heldurðu við sitjum oft
sameiginlega við borðið? Það er rétt
við sofum nóttina af undir sama
þaki. Áður voru máltíðirnar þær
stundir, sem fjölskyldan safnaðist
reglulega saman.
Börnin vissu ekki, að
sú regla gæti brugð-
izt. Við lesum ekki
borðbæn, þó að það
væri alltaf gert heima
hjá foreldrum minum,
en við gefum okkur
tima til að hlusta á
börnin, leiðbeina þeim
og fræða þau um ým-
islegt. Þetta voru
okkar friðsælu sttmd-
ir, þegar pabbi þeirra
var heima og gat
skipt sér af þeim.
Nú eru það börnin,
sem ekki mega vera
að því að borða með
okkur. Einhver þeirra
eru alltaf í skólanum,
frá kl. 8 að morgni
og fram á kvöld. Ég
þakka guði, meðan
þín ágætu stjómar-
völd heimta ekki
börnin út í skólarápið líka á sunnu-
dögum.
Þú fyrirgefur nú, ég tala svona
blátt áfram eins og mér er innan-
brjósts. Mér finnst nefnilega, að
kuldann leggi ekki inn i sál bamanna
fyrst og fremst frá þeim mæðrum,
sem meira eða minna tilneyddar
vinna utan heimilis, heldur frá þeirri
upplausn alls raunverulegs heimilis-
lífs, sem hinn óhentugi skólatími
barnanna veldur. Okkur mæðmm
verður oft að spyrja: eru heimilin
ófriðhelg eða réttlaus? Eða sjáið þið
skólafrömuðirnir ekki, að þið emð
að brjóta niður þann arin heimilis-
ins, sem þið lofsyngið í orði kveðnu?
Og hvaða not ætli ungur krakki hafi
af skólagöngu, sem hann byrjar und-
ir kvöld, þegar hann er orðinn þreytt-
ur og sljór? Eða þreytast bömin
kannske ekki á öllum þeim hlaupum,
amstri og ærslum, sem þau em í
frá því snemma á morgnana? Held-
urðu þau séu sérlega næm á skóla-
fræðin, þegar komið er fram yfir
nón? Verður þetta síðdegis- og kvöld-
nám ekki algert aukaatriði fyrir
þeim?
Eða þá kennararnir! Eða kannske
þið kennið með vélum í þessum ný-
tízkuskóium ? Annars gæti maður
nefnilega haldið, að kennarar þyrftu
að hafa reglulegan vinnutíma, rétt
eins og aðrir menn. Þú formar ekki
að telja mér trú um, að kennarinn
kenni jafn vel, þegar komið er fram
á kvöld, eins og að morgni til.
Börnin eru líka miklu erfiðari, þegar
þau eru orðin slæpt og lúin. Drepa
þessir erfiðleikar ekki niður starfs-
gleði kennarans, svo að hann hættir
að gera strangar kröfur til sjálfs
sín?
Þú fyrirgefur nú, Matthías minn,
ég tala við þig eins og þú bærir
einn ábyrgð á þessu. En þar eiga nú
líklega fleiri hlut að. En mér finnst
þú ættir að benda á þetta, fyrst þú
ert að hreyfa þessum uppeldismálum.
1 vetur þarf Esther ekki að fara í
klappsæfingar. Jón Þorsteinsson seg-
ir, að bakið á henni sé orðið gott.
Ég er ægilega fegin. Hún er búin
að vera í þessari sjúkraleikfimi í 3 ár,
fékk hryggskekkju, þegar hún var
11 ára. Hún óx þá svo mikið og var
orðin svo löng, en borðin í stofunni
hennar alltof lág, enda voru þau líka
ætluð 7 og 8 ára börnum. Ætli mörg
börn fái hryggskekkju ? Olltaf var
fullt í sjúkraleikfiminni. Álítur þú
það hollt, að börn á svona ólíkum
aldri notist við sömu húsgögnin ?
Ég spurði skólastjórann um það og
hálf reifst við hann, þegar þetta kom
til með bakið á Esther. Hann sagði
bara: „Okkur er uppálagt að þrí-
setja í stofurnar og þá er ekki hægt
að hafa það öðru vísi!"
Þetta svar minnir mig alltaf á
gamanmynd, sem ég sá í Kaup-
mannahöfn fyrir mörgum árum.
Söguhetjurnar, þjónn í næturklúbb
og stúlka á snyrtistofu, leigðu sér
svefnkompu, auðvitað hvort um sig
án þess að vita um hitt. En með því
annað átti að sofa á daginn en hitt
á nóttunni, leigði nýtin húsmóðir
þeim sama rúmið. Af því spratt ýmis
konar misskilningur, sem leiðréttist
ekki fyrr en í myndarlok.
Hvemig stendur annars á þessum
endalausu þrengslum í skólunum ?
Tilheyrir það ekki menningarþjóð,
að foreldrar geti sent börn sín I skóla
við sæmileg skilyrði. Kemur það
ekki næst á eftir fæði og klæðum,
að börnin fái einhverja menntun og
undirbúning undir ævistarfið ? Ég
held þetta sé óþénanlegt fyrirkomu-
lag, að skólabyggingar hökti alltaf
áratug á eftir þörfinni. Heldur þú
Foreldrum og öðrum er vel-
komið að skrifa þættinum og
leita úriausnar á þeim vandamál-
um er þeir kunna að striða við.
Höfundur þáttarins mun leitast
við að leysa vandræði allra er tll
hans leita.
öll bréf sem þættinum eru
send skulu stíluð til Vikunnar,
pósthólf 149. Umslagið merkt:
„Foreldraþáttur".
þeir spari nokkuð á því að leigja
tveimur eða þremur sama rúmið ?
Ætli sá sparnaður étist ekki upp
í óþénanlegu skipulagi og árangurs-
litlum vinnubrögðmn ? Sumir kenn-
arar eru kannske svo framúrskar-
andi, að þeir ná góðum árangri, þó
að ytri skilyrði séu svona slæm.
Fluggáfaðir krakkar geta líka lært
við flestar aðstæður. En mörgu baxni
veitist námið erfitt, og kennarar
hljóta að vera misjafnir að hæfileik-
um, rétt eins og aðrir menn. Hjá
þeim geta óhæfilega vondar aðstæð-
ur, eins og leiðir af þrísetningu skól-
anna, spillt námsárangri gersamlega.
Ég vona þú sjáir, að arinn heim-
ilisins með sínum friðsæla yl er ekki
alveg eins öruggur og ætla mætti af
þinum skrifum. Auðvitað hefur at-
vinnuþróunin sín áhrif, eins og þú
segir, en samt er það engin fram-
tíðarlausn á uppeldisvandamálum
heimilisins, að móðirin víki ekki frá
eldavélinni og uppþvættinum. En þin
góðu stjórnarvöld ættu að hyggja að
því, að skólinn leggist ekki á sveif
með þeim upplausnaröflum, sem ógna
arni heimilisins.
Þín einlæg
Dídi.
óDýrt spaug
Eitt sinn var maður á ferð í stræt-
isvagni, er hann tók eftir, að ung,
lagleg stúlka brosti til hans. Hann
var mjög snortinn af henni, en þó
tók út fyrir alla bálka, þegar hún
gekk til hans og mælti: „Eruð þér
ekki faðir tveggja báma minna?“
Maðurinn varð mjög hissa og stam-
aði: „É-ég ve-veit það ekki.“ Þá
mælti stúlkan: ,,Jú, það er alveg
öruggt. Ég kenni í 2. bekk ö í Sand-
holtsbarnaskólanum."
Forstjórinn: „Ef þú ert ekki dug-
legri að sendast, þá neyðist ég til
þess að ráða nýjan sendil."
Nonni: „Það er ágætt. Ég veit að
þetta gengur betur, ef við eruro
tveir."
Jón hafði verið hjá kaupfélaginu í
20 ár, þegar kaupfélagsstjórinn bauð
honum gjaldkerastöðuna. Þá mælti
Jón: „Fæ ég nokkra kauphækkun
hjá yður með þessari nýju stöðu?"
Kaupfélagsstjórinn svaraði: „Þvi
miður ekki, Jón minn, en þú færð
sér fatahanka."
Stúlka frá höfuðborginni réðist á
bóndabæ, sem kaupakona. Þegar
vetur var kominn, sagði bónda-
konan við hann kvöld eitt: ,,Nú verð-
ur svo kalt í nótt, að þú skalt hafa
múrstein með þér I rúmið." Næsta
morgun spyr bóndakonan, hvernig
þetta hafi gengið. Þá svarar stúlkan:
,,Ég tók með mér múrsteininn, en
hann var ekki orðinn verulega heitur
fyrr en í morgun."
6
VIKAN