Vikan - 19.11.1959, Blaðsíða 9

til að vera hundrað prósent heiðarlegir 1 skatta-
málum, eins og Islendingar voru, þegar þeir
voru ekki annað en skítblankir lubbar, þó
inætti segja mér að það yrðu ekki margir,
sein þætti mjög gaman að eiga heima á þessu
iandi. |
i
POTTÞÉTT SMYGLAÐFERÐ.
ÉG EFAST um að fólk, sem kannski liugsar
lítið, átti sig almennilega á þvi, hvað mikið
er hægt að hafa upp úr þvi að fara í stúku
og hætta að drekka. Ég á til dæmis kunningja,
sem er búinn að vera i mörg ár á Fossunum.
Hann var orðinn svo blautur, að það munaði
minnstu að hann yrði rekinn, og átti aldrei
bót fyrir rassinn á sér ■— eða varla það. Svo
þegar hann frétti að það ætti að reka liann,
þá snarhætti liann að drekka. Og nú á liann
orðið heiia íbúðarhæð næstum skuldlausa og
nýjan amerískan bíl, sem liann keyrir eins og
greifi þegar hann er í landi. Og liann hefur
eignazt þetta á þremur árum, bara með þvi
að snarhætta að drekka, og leggja sig aLmenni-
lega eftir þvi að skjöna í land spíra og svo
leiðis. Og síðan hann liætti að drekka, þá
hefur konan lians iíka snarhætt, að minnsta-
kosti þegar hann er í landi, og hún og við-
haldið hennar hafa selt fyrir hann allt smúlið
honum að kostnaðarlausu —- eða svo gott sem.
samanborið við það, sem hann hefði orðið að
punga út með ef hann hefði fcngið einhvern
annan til að taka það fyrir sig í smásöiu. —
Og þetta er svo pottþétt hjá honum, að við-
haldið konunnar lians er toliari sjálfur, og
hann þarf ekki annað en passa að hann sé
á vakt, þá getur liann transportérað i land eins
og honum sýnist. Og það skyldi enginn halda,
sem sér hann núna, að hann hafi verið orðinn
svo blautur og mikill ræfili fyrir þremur ár-
um, að það munaði minnstu að hann yrði
látinn fara i land, og ég held að þeir menn,
sem eru á móti stúkum og svoleiðis, ættu að
taka liann sér lil fyrirmyndar.
SÁ HLÆR BEZT----------
ÞEIR, SEM HALDA, að islenzkir arkítekt-
ar — eða húsameistarar, eins og sumir kalla
þá, séu ekki listamenn, þurfa ekki annað en
hringja í einhvern frægan listamann, cins og
til dæmis Thor Vilhjálmsson eða Ingólf
Kristjánsson og spyrja hvort það sé satt, að
arkitektar séu i listamannaklúbbnum.
Og enskum blaðamönnum eins og Kingsley
Martin og svoleiðis delum væri nær að skrifa
um það hvað framkoma Breta cr svivirðileg
Uppvaxandi kynslóðir dragast sifellt yngri
undir þvingun starfsins. Nú eru börn sett í
skóla 5—7 ára gömul og verða um margra óra
skeið að beygja sig fyrir ströngum námskröfum.
Aður þurfti að beita hörku' til þess að sveigja
börn inn á þessa braut; það var kallað að bcrja
barn til bókar, — eins og Guðmundur biskup
inn góði talar um, að gert hafi verið við hann.
Slðan er námsbrautin orðin ofurlítið bjartari
og æskan námfúsari, svo að við höfum getað
fleygt vendinum.
Eigi að síður þráir æskan tómstundir og nýt-
ur þeirra innilega, þegar þær bjóðast. Um leið
er hún seld undir þann almenna, mannlega
vanda að velja sér hæfilega tómstundaiðju, því
að heilbrigður unglingur getur ekki verið al-
gerlega athafnalaus nema rétt meðan hann
sefur.
EINHLIÐA STÖRF.
Flest störf eru of einhliða til þess að full-
nægja athafnaþrá manna. Ef menn sökkva sér
eingöngu niður í skyldustarfið, verða þeir ein-
Iiæfir, þröngir og hugkvæmdalausir. Tómstund-
in veitir þeim ráðrúm til að rækja margvisleg
hugðarefni utan við hið nauðsynlega starf. Við
þetta vcrður maðurinn fjölhæfari og auðugri í
anda. f frjálsri athöfn tómstundanna hefur
hann fundið upp leikinn, en af leiknum spretta
listsköpun, íþróttir, rannsóknir.
við okkur i landhelgisdeiiunni, heldur en að
vera að steyta um það görn í rikisútvarpið,
að n>ju húsin i Reykjavik séu ljót, og skipu-
lag'ið á bænum vitlaust. Og mér er alveg sama
um það, þó að þessi Martin, sein á að vera
einhver heimsfrægur spekingur um það hvað
sé l'allegt og hvað sé ljótt, .hafi ætlað að springa
úr hlátri yfir skipulagsuppdrættinum af nýju
hverfonum. Eg veit ekki betur en það liafi
verið Hörður Bjarnason, sem átti aðalheiður-
inn af þessu skipulagi, og eftir að hann var
búinn að ráða öllu, sem hann vildi um það,
þá var hann gerður að húsameistara rikisins.
Og bað þarf sko enginn að ímynda sér, að
hann hefði fengið það jobb ef hann hefði
staðið sig mjög illa meðan hann var skipulags-
stjóri Reykjavikurbæjar.
Sannleikurinn er nefnilega sá, að þeir, sem
eru að éta þennan róg um skipulagið á bæn-
um upp eftir Bretanum, eru ekkert annað en
gáfnaljós, sem öfundast út í Hörð og aðra
svoleiðis arkítekta, sem hafa komizt áfram og
lukkazt að ráða miklu án þess að læra kannski
einhver óskö]), og hafa í höndonum einhver
bréf upp á það, að þeir kunni eitthvað mikið
eða hal'i gert eitthvað merkilegt, — bara með
því að vera duglegir og koma sér almennilega
saman við fólk og vera ekki með neinn
derring fyrr en þeir voru komnir í embætti,
sem svoleiðislagað á við í.
Arkítektarnir okkar, sem ráða skipulaginu,
eru nefnilega alveg eins miklir listamcnn eins
og annað listafólk á tslandi, til dæmis eins og
leikararnir. Og ég er viss um það, að þó menn
séu núna liissa á þvi, hvað Islendingar skrif-
uðu merkilegar bækur í gamla daga, i liúsum,
sem láku, með svo mikið naglakul að þeir
urðu að binda fjöðurstafina við fingurna á sér,
— þá verða þeir ennþá meira hissa á því eftir
nokkur ár, að íslenzkir arkitektar skyldu
byggja borg eins og mönnum finnst Reykja-
vik vera þá.
Og þeim, sem eru með mest spé út af skipu-
laginu ú meðan það er ekki allt komið saman,
eins og arkítcktarnir segja, og hlæja hæst að
uppdráttonum, væri nær að minnast þess,
sem Saurbæjarskáldið kvað um þá, sem liafa
háð og spott. Það mætti nefnilega sogja mér,
að þeir, sem gaspra hæst og þykjast liafa
mest vit á þessum málum núna muni ekki
ganga hlæjandi til sængurinnar kvöldið, sem
skipulag Reykjavikur hefur tekið á sig heild-
armynd.
í nóvember 1959, IMS.
Cormy Froboess
Cormy Froboess er ekki göitiul að árum
eins og niyndin sýnir raunar bezt. Hinsvegar
er hún svo vel þekkt í Þýzkalandi, að vafa-
mál má tclja, að táningarnir þar viti meira
um „Foringjann“ sáluga, Adolf Hitler. Það
er því augljóst fyrir hvað það muni vera,
sem Cormy hefur hlotið frægðina. Slíkt getur
aðeins orðið með da'gurlagasöng. Og Cormy
syngur eins og lævirki og hver metsöluplatan
eftir aðra kemur út. Hún er sjálfsagt orðin
vellauðug, því allir frægir plötusöngvarar
erlendis verða margmilljónerar á skömmum
tíma.
Á tímum vaxandi sérhæfingar, sem við lifum,
verður tómstundaiðjan nauðsynleg uppbót á
einhliða starfi. Því er það orðið eitt lielzta
menningarvandamál okkar daga, hvernig ein-
staklingurinn vcr tómstundum sínum, Svo
margvísleg og mislioll er tómstundaiðjan. Þvi
meiri áreynslu sem hún krefst, þvl betri hvíld
og endurnæring veitir liún frá striti hins
skyldubundna starfs.
Manndóm þjóðar mú nokkuð marka af því,
hvernig æska hennar ver tómstundum sinum.
Það boðar hnignun og úrkynjun, þegar lióg-
lifissjónarmið og nautnafikn ráða tómstunda-
iðju unglinga. Þar sem nautnasýkin nær að
sigra, lamast viljaþróttur og framtak. Sliltir
unglingar verða auðunnin bráð þeim fjárplógs-
mönnum, sem skoða mannfólkið fyrst og fremst
sem markað og meta það eftir vöruhungri og
kaupgetu.
Þróttmikil og framsækin æska velur sér aftur
á inóti tómstundáiðju, sem reynir á krafta
hennar og hæfileika. Þqirri tilhneigingu eiga
iþróttirnir viðgang sinn að þakka. Þær hafa
orðið mörgum unglingi skemmtileg og ódýr
tómstundaiðja.
SKIPULÖGÐ TÓMSTUNDAIÐJA.
Með flestum menningarþjóðum er tómstunda-
iðja skipulögð í stórum stíl, einkum fyrir börn
Framh. á hls. 29.
VIK A N