Vikan - 18.02.1960, Blaðsíða 4

HRÍMNIR
ÆR eru kaldvæðar á haustin, mýrarkeldurnar í dalnum, þegar
næturfrostið nær að koma á þær íshemi, sem ekki er hundi
helt eftir sólaruppkomu, hvað þá þungstigum manni, en herðist
svo aftur, þegar kólnar mcð kvöldinu, verður þá nægilega
sterkt til þess, að brotskarirnar rekast ónotalega í öklahnútu og sköfl-
ung, þegar skreppur niður úr, — hrumla jafnvel og særa, þegar skrepp-
ur niður úr hvað eftir annað, og er þá lítil hlífð að hráblautum,
leirugum og götóttum skinnsokkum fremur en gegn kuldanum og keldu-
vatninu.
Maður-stendur á lágum, sinugráum þúfnahólma, álútur og styðst fram
á stafprik sitt. Yfir fjallsbrúninni handan við mýrarsundið haúgir
bleikföl mánasigð á engu, því að það er enginn himinn í kvöld, ein-
ungis móskuljóst tóm og ekki neitt fyrir ofan myrkan skuggann, sem
á daginn er fjall með klettabrúnum, skriðum, gljúfrum, giljum og
skorningum, en siðla á haustkvöldum myrkur, samfelldur skuggi, —
móskuljóst ekki neitt og bleikföl mánasigð yfir. Og að neðan er skugg-
inn bryddur breiðum, sinugráum mýrarborða, greyptum alla vega
löguðum, daufgljáandi flögum, þar sem skín á íshemið á keldunum
og pollunum í mánalýsunni.
Maðurinn á þúfnahóimanum styðst fram á stafprik sitt og starir
yfir mýrarsundið í skugga fjallsins. Neðarlega við jaðar skuggans
glóir örlítið gullnisti, — ljós í glugga á lágum bæ, sem á daginn snýr
veðruðu hálfþili út að mýrinni, en samlagast fjallskugganum í kvöld-
myrkrinu. Sauðaþykkni, hugsar maðurinn og starir yfir mýrarsundið,
— heitt sauðaþykkni í tveggja marka spilkomu og slátur í trogi, —
lifrarpylsa, hlóðmör, vélindi og gellur. Honum svelgist á munnvatninu,
og ósjálfrátt axlar hann tóman malinn, rétt eins og hann sé að sliga
herðarnar, bregður fyrir sig stafprikinu og özlar út í kelduna að næsta
hólma, álútur og hokinn í hnjám. Það er undarlegt með þennan mal,
hann er aldrei eins þreytandi byrði og þegar hann er tómur. Sauða-
þykkni, hugsar maðurinn og sér tveggja marka spilkommuna í þanka
sínum, fyllta að börmum rjúkandiheitri, rauðseyddri haustnyt. Og hann
hefur enga viðdvöl i þessum þúfnahólma, özlar keldurnar viðstöðu-
laust, heyrir isskænið bresta við hvert skref, en finnur ekki lengur,
þegar brestskarirnar særa og hrumla öklahnútu og sköflung, þvi að
fæturnir eru dofnir af kulda, — özlar keidurnar í stefnu á gullnistið
litla, sem glóir neðarlega við jaðar fjallskuggans, og fyrir vit hans
leggur unaðslega angan af heitu slátri, lifrarpylsuiðrum og blóðmörs-
keppum, — özlar stuttum skrefum, álútur og hokinn í hnjám og beitir
fyrir sig stafprikinu. Hundgá kveður við handan við mýrarsundið, og
skugginn tekur undir syfjulegum bergmálsrómi ...
— Flakkari, segir hóndi og gengur til dyra, eftir að komumaður
hefur sagt til sín gegnum baðstofugluggann. Það er hvorki fyrirlitn-
ing, samúð né virðing í röddinni — hún er algerlega hlutlaus, þvi að
þessi flakkari er meinleysisgrey, sem öllum stendur á sama um, kann
ekki neitt til neins starfa, ekki einu sinni að tæja ull eða spinna hrossr
hár, og ekki er neitt til lista lagt, veit aldrei neinar fréttir, er hvorki
skemmlilegur né leiðinlegur, hvorki kvensamur, þjófgefinn né lúsugur,
enginn flakkarabragur og þaðan af siður mannsbragur að honum. Hann
gerir ekki annað en sitja steinþegjandi á fletinu, sem honum hefur
verið vísað á, alla vökuna, éta það, sem honum er borið, breiða ofan
á sig gæruskinnið, þegar fólk í baðstofunni gengur til náða, og er
oftast nær farinn, þegar það vaknar að morgni, — þaklcar ekki einu
sinni fyrir sig. Tilhlökkunarglampinn, sem sló í augu heimilisfólksins,
er það heyrði hundgána, dofnar út, um leið og það heyrir nafnið, —
jafnvei krakkarnir nenna ekki að líta upp frá risli sinu, þegar bóndi
leiðir þennan herðalotna, hærugráa og tötrum búna öldung í baðstofu
og vísar honum til sætis á auðu fleti yzt við dyr. Vinnufólkið tekur
dauflega undir kveðjutuldur gestsins, sem hlammar sér niður á flet-
stokkinn, leggur hendur í skaut, starir fram undan sér sljóum, votum
og sinnuleysislegum augum undir gráum, loðnum brúnum, lýtur hæru-
gráum kolli og virðist hvorki vita í þennan heim né annan, — virðist
SkfihniM
Gvendur dúllari
Simon dalaskáld.