Vikan - 24.03.1960, Blaðsíða 10

Ævar Kvaran:
• ' \\
. y . ''
Kjarnar og kaflar
úr þjóðlegum fróðleik
VESTFJARÐA-GRÍMUR
!
slðasta þœtti var sagt frá
I því, hvernig Indriði á
Eiðum vb Sigurð á Skriðu,
föður Gfíms, út af deilu
vegna kaupa á nautpeningi, en
bauð fyrir bœtur. Hafði Indriði
þó þœr gætur á sér af ótta við
hefnd Grims, senl þá var sextán
ára, að hann lá hverja nótt við vegg i hvilu
með kvenbúnað á höfði, en lét konu sina hvila
við stokk ineð slegið hár. Þá sagði af því, hve
kona sú á Vestfjörðum, er gift var móðurbróður
Grims og hann bjó hjá, reiddist við hann eitt
sinn og brigzlaði honum, að hann hefði ekki
hefnt föður sfris.
Segir síðan frá því, með hverjum hætti Grimi
tókst að koma fram föðurhefndum og vega
fndriða. Leyndist hann siðan fyrst í jarðliúsi,
en fagðist að fokum út i tiald f óbyggðum og
drap eitt sinn einn Eiðamann, scm af tifvifjnn
rakst á felustað hans, en taldi scr siðan ekki
vaert á þeim slóðum, fór norður yfir fjöll og
leyndist hjá ekkju einni. þegár hér cr komið
sögu. En Helgi, sonur Tndriíða, l'eitar hans
hvarvetna.
Þess á milli sótti Helgi (er nú bjó á Eiðum)
alls staðar eftir Grími og sctti öll brögð til að
ná honum, frétfi ’og um síðir, að hánn mundi
dveljast hjá fyrrnefndri konu. Kona þessi var
berdreym og forspá. Sagði hún Grimi eitthverf
sinn, að Helgi mundi jiar innan skamms koma,
og visaði honum að vötnum nokkrurn i land-
suður, hvar hann sig af vciðiskap nært gæti,
þar lil skip einhver af hafi kænm undir Tng-
ólfshöfða. Ttáðgaði hún honum þar að leita
uianferðar, en voga ekki tiI langdvalar hér á
lanili. Svo fór .sem konan liafði til getið. Helgi
kom jnar og spurði eftir Grími. Sagði hún hann
hefði að sönnu þar verið, c;i væri nú í búrtu.
Sneri svo Heigi þaðan affur erindislaus.
Grhnur fór sem honum var ráðlagt til vatn-
anna og gerði sér þar skála (laufskála úr skógi,
er þar var nógur) og tók að veiða i vötnunum.
Svo bar til, að það, sem hann veiddi á daginn,
tók að hverfa á næturnar, hvað þá nokkrum
sinnum skeð hafði, vakti Griinur eina nótt, vilj-
andi vita, tiverju það sætti. Um nóttina kom
risi einn og tók til veiðarinnar, sem þar lá, lagði
á herðar sér og gekk f burtu aftur. Grímur
veitti honum eftirför og lagði til hans spjóti.
Risinn hvataði þá ferð sinni og komst hirini ti)
hellis þess, er hann byggði, með spjótið í sár-
inu. Þar var fyrir dóttir hans, hverri hann
sagði um áverkann, að Vestfjarða-Grímur hefði
sér liann veitt, og hað hana grafa sig þar í
hellinum. Og því næst dó hann.
Kisans dóttir tók iionum gröf þar í liellinum,
sem hanu hafði fyrir mælt. Kn þegar hún æti-
aði hann þar i að leggja, var gröfin of Jíitl;
gafst hún svo þar upp við. Grímur hafði gengið
á hœla risanum, og sá hnnii og heyrði allt
SÍÐARf
HLUTI
þetta, gekk siðan í hellinn, og
átaldi risans dóttir hann i fyrst-
unni fyrir dráp föður sins. Grfm-
ur huggaði hana svo sem hann
gat og bauð henni að koma ris-
anurn i gröfina og huldi síðan,
— gekk svo heim aftur í skála
sinn. Á næstu nótt gckk risinn
nftur og kom tii skálans og ásótti Grím. Grimur
varðist, svo draugurinn vann ekki á (kringum-
sfæður sameignar þeirra eru úr minni fallnar).
Deginum eftir fór Grímur til hellisins, gróf upp
aftur risann og brcnndi hann á báli. Risans
dóttir veitti honum enga mótstöðu, lieldur all-
eina mælti um, að vötn jiau, er Grimur nú við
sat, skyldu á ýmsuin timum loga og brenna tii
auðnar skógana, þá er þar voru um kring; Iiver
hennar álög sfðan haía oftliga rætzl. Að þessu
gjörðu kom Grímur svo sinu máli við risans
dóttur, að bau til samans tóku fá það, er hellis-
búinn hafði átt, og fóru þar með til vatnanna
í skála Grims og bjuggu þar saman vinsamliga
til næsta vors. Þcssu næst kom skip af hsfi
og lagð'i tii hafnar við Ingólfshöfða, hvað þá
er Grimur fékk að vita, hrá hann til utanferð-
ar, kvaddi unnustu sína, risans dóttur. fór til
skips og kom sér þar fyrir. En áður en hann
og risans dóftir skildu, gaf hún honmn belti,
hverju sú náttúra fylgdi, að hann engri ann-
arri konu unnað gæti.
Grímur fór ulan, sem til var ætlað, og komu
lil Noregs. Þá var kóngur Haraldur Sigurðar-
son; með honum fékk Grimur sér vistar um
veturinn. Að jólum hélt kóngur veizlu rikmann-
liga; bjó Grimur sig þá því fyrrtéða belti. Strax
korn á liann ógleði, og þráði hann jafnliga ris-
ans ilóttur. Þetla fann kóngnr og spurði hann,
liverjti gegndi. Sagði hann þá kóngi allt um
samhúð þeirra risans dóttur. Að vori gaf kóng-
ur honum skip, á hverju hann til íslands fara
kvnni að sækja unnustu sína. Gríniur hélt á
haf og kom við Ingólfshöfða, gekk á land og
fór lil (irímsvaina (svo Iiélu þau, síðán Grimur
liafði þar vistum verið). Þar við vötnin fann
Grímur risans dóttur og hjá henni svein-
harn, er hún alið hafði, ineðan Grímnr var i
burtu, og kenndi honuni það nú. Þar varð
fagnafundur, og bað Grimur hana með sér fara. ■
Tóku jjau svo barnið með sér og fé hað allt, !
er úr hellinum hafði áður I skálann flutt verið,
og fóru á burtu. Þessu næst héldu þau til skips !
og náðu Noregi. Tók risans dóttir þar kristna ;
trú og skírn með barni þeirra.
Nokkrum velrum síðar fýstist Grímur að fara !
ól lii fslands og staðnæmasl þar. Bjóst hann '
jiví hurt úr Noregi með konu sína (risans dótt- >
ur) og' koni norðan að fslandi að eyju sinni. j
Þar sté Grimur á land og bar af skipi. Bjuggu ’
l*á i eyjunni risar einir eður Iijargbúar. Stökkti !
Grímur þeim á burt sumum, en drap suma og '
Framhald á bls. 28. 3
— Hvenær á ég að vekja yður, herra?
— Ég vil helzt vaka, þegar konan mín
sefur.
Frú Ghana
Það er dálítil mótsetning í þeirri svörtu og
hinni þokkafullu Grace Kelly á siðunni á móti.
Sú svarta er hins vegar það, sem koma skal,
eftir því sem Björn Þorsteinsson sagnfræð-
ingur sagði i útvarpsþætti á dögunum. — Negr-
ar eru betur á sig komnir líkamlega og ekki
síðri andlega, sagði hann. Samanburðurinn
hér virðist þó liinni svörtu i óhag, enda skal
játað, að negrar eru yfirleitt spengilegri en
þessi ágæta frú, sem býr í Ghana i Afriku,
!>ar er komið menningarsnið á ýmsa hluti, til
dæmis kjörbúðir. En sú gamla, sem á forfeður
í svörtum myrkviðum Afriku, kann betur við
að raða vörunum á kollinn á sér en burðast
með þá í körfu.
10