Vikan - 20.10.1960, Page 13

rödd Edisons ... og heimurinn var
einu furðuverkinu enn ríkari.
Rikari? Og Þó. TIu árum seinna
bjó maður að nafni Emile Berliner
nefnilega til grammófóninn, áhald,
sem gat spilað plötur, hljómplötur,
sem hafa kostað meiri hlutann af
vasapeningum fjöldamargra unglinga
um allan heim síðustu áratugina.
Það er staðreynd að fólk, aðallega
unglingar samt, eyði óhemju fé ár-
lega í hljómplötukaup. En kann Það
að fara þannig með plöturnar, að þœr
endist. lengur en í nokkrar vikur?
Flest okkar fara ekki sérlega vel með
78-snúninga plöturnar eða „venju-
legu plöturnar" eins og þær eru
stundum kallaðar. Við látum þær i
stafla undir dívaninn eða í hrúgu inn
í skáp og þar grípum við til þeirra
þegar not er fyrir þær. En nú dugir
ekki að vera svo hirðulaus. Hinar
nýrri gerðir af hljómplötum (extend-
ed-“ og ,,long-playing“) eru með
miklu fingerðari rákum og þola ekki
slíka meðíerð. E'nda er slíkt verð á
þeim nú orðið, að eins gott er að
eyða aurunum sínum á dansleik eða
bíó, eins og að kaupa fyrir þá plötur,
sem eyðileggjast af illri meðferð eftir
stuttan tíma.
Álitið er að 78-snúninga hljómplöt-
urnar muni hverfa algjörlega af
markaðinum eftir nokkur ár — víkja
fyrir hinum nýrri gerðum. Og vitað
er að saian á 78-snúninga plötunum
hefur minnkað svo mikið í Bandarikj-
unum á seinni árum, að mörg fyrir-
tæki hafa alveg hætt að framleiða
þær, og snúið sér að ,,LP“ og „E'P“
plötum eingöngu. Nú er einnig verið
að gera tilraunir með 16% snúninga
plötur, en enn sem komið er hefur
ekki tekizt að taka upp á þær nema
talað mál, svo eitthvað vit sé i.
„Veggirnir" milli rákanna eru of
þunnir og brotna undan músík með
sterkum sveiflum. Vonandi yfirvinna
sérfræðingarnir þessa erfiðleika eins
og flest annað og við getum éignast
hljómplötur með ennþá lengri leik-
tíma.
Ef þú ert að hugsa um að koma
þér upp plötusafni, megum við til
að gefa þér nokkur góð ráð. Fyrst
þarf að vera til staðar góður plötu-
spilari. Við viljum frekar mæla með
spilara sem ekki er með skipti, því
að sá útbúnaður fer oft illa með plöt-
urnar — getur rispað hinar fíngerðu
rákir. Þú getur fengið spilara bæði
í hentugri tösku og líka óvarinn til
að láta standa á borði eða inni i skáp.
Plötuspilari í tösku getur oft komið
sér vel, t. d. ef þú þarft að taka hann
með í „partí“ til kunningjanna, sem
ekki eiga „fón“. 1 þessum töskum eru
oft hólf til að geyma plötur í. Stund-
um er erfitt að fá heppilega spilara
hér í verzlununum, en oft er líka um
PAUL ANKA.
veiztu aö...
. . . augun hafa oft verið kölluð speg-
ill sálarinna'r. Með því er átt við, að
augu mannsins láti í ijósi, framar
öðrum líkamshlutum, innstu hugrenn-
ingar manns og skapgerð. Og það er
staðreynd, að enginn hluti andlitsins
er jafn „talandi" og augun. Hér á
eftir fara nokkrar ábendingar um,
hvað hægt er að lesa út úr augum
fólks og augnaráði.
Stór, lífleg augu: Mikill viljakraftur,
skynsamlegar ályktanir, en tilhneig-
ing til barnaskapar.
Lítil augu: Öákveðinn og eirðarlaus,
dálítið tortrygginn og hættir til að
vera uppáþrengjandi.
Grá augu: Fjörugur, skemmtilegur
en stundum svo ákveðinn, að Það
nálgast frekju.
Grágrœn augu: Lifsglaður, hug-
rakkur, ákafur en hverflyndur.
Brún augu: Vingjarnlegur, en oft
þreytandi i umgengni.
Dökk, ncestum því svört augu: Góð-
um hæfileikum gæddur og líklegur til
mikilla afreka.
Blá augu: Bliðlyndur, vingjarnleg-
ur og viðfelldinn
Djúpstæö augu: Athugull en dauf-
gerður.
Útstandandi augu: Á létt með allt
nám, þó einkum tungumál.
Bláleit augnhvíta: Andlega van-
þroskaður.
Rauöar œöar í augnhvítunni: Bráð-
lyndur og skapstór.
Gulleit augnhvíta: Þunglyndur.
Gulleitir blettir í augunum: íhugull
og gáfaður.
Langt bil á milli augnanna: Heldur
sér við raunveruleikann, efnishyggju-
maður.
Lítið bil á milli augnanna: Gáfaður
og gæddur miklum hæfileikum til
rannsóknarstarfa en óhagsýnn í fjár-
málum.
Augun ekki í láréttri línu: Hugsun-
arsamur og fjölhæfur.
Ákveöiö augnaráö: Einbeittur með
heilbrigða dómgreind og á létt með
að greina á milli þess sem er raun-
verulegt og óraunverulegt.
Stingandi augnaráö: Duglegur og
stefnufastur.
Nístandi en þó ekki óþægilegt
augnaráö: Gáfaður, skarpur.
Lúmskt augnaráö: Tortryggin og
óáreiðanlegur.
Starandi augnaráö: Fljótfær, kviða-
fullur og uppburðarlaus.
Undrunarfullt augnaráö: Huglaus
og veikgeðja með ekki of mikla sjálfs-
stjórn.
Kalt augnaráö: Eigingjarn, óvæg-
inn, næstum grimmur, þver.
Örólegt, óstööugt augnaráö: Óör-
uggur með sjálfan sig, utan við sig
og hikandi.
Þreytulegt, syfjulegt augnaráö:
Sljór og tómlátur.
Draumlynt augnaráö: Æsingargjarn
og hættir til hræsni.
hljómplötur
Thomas Alva Edison, galdramaður-
inn frá Memlo Park, vissi, eða rétt-
ara sagt vissi ekki hvað hann var að
gera er hann árið 1877 fann upp tal-
vélina sína, „fonografinn". 1 marga
sólarhringa samfleytt hafði hann gert
tilraunir með þetta „leikfang" sitt
og kvöld eitt gerði hann boð fyrir að-
stoðarmenn sína, setti stálnál á ein-
hvern dularfullan sívalning og mælti
af munni fram:
Mary had a little lamb
It‘s flece was white as snow,
And everywhere that Mary went
The lamb was sure to go.
Aðstoðarmennirnir voru vissir um
að húsbóndi þeirra væri orðinn eitt-
hvað ruglaður í höfðinu, en þegar
hann setti nálina í farið sem hann
hafði rispað áður, kom annað hljóð
í strokkinn. Frá áhaldinu hljómaði
barnavísan með hinni hljómfögru
margar gerðir að velja. Allir nýrri
plötuspilarar eru gerðir fyrir 78, 45
og 33 snúninga plötur. Það segir sig
sjálft að þú þarft stöðugt að skipta
um plötur á spilaranum, og er þá ekki
betra að veröa sér út um nokkrar
góðar „long-playing“-plötur og setja
eina á i einu, heldur en að hrúga 8
eða 10 78-snúninga á skiptarann? Og
plötur af nýrri gerðunum geta verið
agæt og ánægjuieg eign, el þú gætir
þeirra vel hvað geymslu og meöferð
snertir.
En hvernig á þá að geyma hljóm-
plötur? Eiga þær að liggja í haug
ínni i skáp eða ofan í skuffu?
Nei. Plöturnar eiga helzt að standa
lóðréttar. Ef pláss er i bókahillunni
þinni er hún ágætur geymslustaður.
Plöturnar mega alls ekki standa á
ská. Þá bogna þær með timanum
og eyðileggjast. Þú mátt heldur ekki
leggja þær hverja oian á aðra í
stana. llestum plótum fylgir snoturt
umslag og utan um „LP"-plöturnar
er aux þess plasthulstur til að varð-
veita þær sem bezt. Pú getur einnig
fengið þér hentugt albúm utan um
4D-snumnga pioturnar, en settu þær
ekki þanmg í það að þær núist hver
viö aðra.
Alltat er hætt við að að ryk setjist
á piöturnar, hve vel sem pú gætir
þeirra. Þess vegna skaltu ávailt hafa
við hendina hreint vaskaskinn eða
þar til gerða púða og strjúka laust
ytir piötuna bæöi áður og eltir að
pú spiiar hana. Pú matt heidur ekki
taka um sjáliar rákirnar á plótunni
heldur yztu röndina eöa um merki-
miðann.
Hér eru nokkur góð ráð fyrir þig,
ef þig iangar tii aö plöturnar þinar
enöist vet og lengi:
1. Gœttu þess aö armurinn á plötu-
spUaranum sé ekki of þungur.
lEkki meira en H0 grj.
2. Settu atdrei meira en eina „long-
yiaying'-ptótu á skiptinn.
3. Strjúktu rykiö af ytötunum meö
vaskaskinni eöa „plötuyúöa“.
Jf. Stilttu á rettan hraöa aður en þú
setur arminn á ytötuna.
5. Gœttu þess aö setja nálina aldrei
bemt ofan á rákirnar á ylötunni,
hetaur yzt á kantinn eöa nauvcem-
Lega í ouiö a mitti Laganna.
6. jrioturnar geymast oezt ef þœr
standa Lóörétt.
7. uattu ekki ohreinindi komast aö
ytotunm. Taktu aidrei meö fingr-
unum beint ofan i rákirnar a yiöt-
unni.
S. j-'Lotur má ekki geyma í miklum
hita. Þa bogna pœr og veröa
ónýtar.
9. Jafnvel þótt ylötur af nýrri gerö-
inni séu óbrjotandi, eru þcer mun
mun viökvœmari en 78-snúninga
yLoturnar og þarfnast meiri um-
hyggju.
Og aö siðustu: Kauptu aðeins plöt-
ur, sem pu ert viss um aö þér
muni Pykja gaman ar að hiusta á og
pu lair eitki strax ieiö a, þvi þaö
kemur Magur eftir þennan dag.
Og gangi þér svo vel!
VIKAN 13