Veðrið - 01.04.1962, Blaðsíða 22

PÁLL BERGÞÚRSSON:
Júlíhitinn á íslandi
Iíortið, scni liér birtist, á að sýna meðallagshita júlímánaðar á Jslandi. Þennan
liita hlýjasta mánaðar ársins telja margir mjög góðan mælikvarða á gróður-
sæld, og álíta sumir loftslagsfræðingar, að hann þurfi að ná 10 stigum á
Gelsius að meðaltali til þcss að land megi teljast byggilegt. Auðvitað er það
aðeins gróf skipting, og má t. d. sýna fram á, að á sumum byggðum bólurn
á Islandi er júlíhitinn aðeins um 8 stig. Auk þess er fullvíst, að mörg heiða-
lönd koma að miklu gagni sem sumarhagar, þótt hitinn í júlí sé þar 8—10
stig að meðaltali, en hæsti júlíhiti á landinu er nálægt 12 stiguni, í beztu
sveitum Suðurlands.
Af þeim ástæðum, scan nú voru greindar, hef cg kosið að skipta landinu í
þrjú hitasvæði, eitt með 10—12 stiga hita, annað með 8—10 stig og hið þriðja
með lægri liita en 8 stig í júlí. Skortur á veðurathugunum frá hálendinu veld-
ur því, að ég lief ekki lagt í að flokka nánar þau svæði, þar sem júlíliitinn er
minni en 8 stig.
Þótt aðeins séu dregnar línur á kortið fyrir 8 og 10 stig, verður það ákaflega
flekkótt og óskipulegt yfir að líta, og sæist það bezt, ef hitasvæðin væru ekki
aðgreind með mismunandi skyggingu, en línurnar aðeins merktar með tölum.
ICortið var teiknað eltir meðaltölum allra júlímánaða á ýmsum veðurstöðv-
um á landinu frá 1931—1960, en það tímabil verður einmitt notað til viðmið-
unar í veðurfræðinni næstu áratugi. En þá er vert að hafa í huga, að júlímán-
uðir þessa tímabils sýnast vera allt að því einu stigi hlýrri en þeir voru á síð-
ari hluta 19. aldar.
Fyrst var fundinn hiti við sjávarmál á veðurstöðvunum. Var reiknað með,
að hitinn hækkaði um citt stig á hverjum 150 metrum sem neðar drægi. Síðan
teiknaði ég hitalínur á kortið eftir þessum tölum, fyrir annað hvert stig. Á kort-
inu voru hæðarlínur fyrir hverja 300 metra, en það svarar einmitt til tveggja
stiga hitamunar vegna hæðarbreytingar. Með samlagningu þessara tveggja
línukerfa fæst Jress vegna hitinn við yfirborð landsins.
Þau svæði, sem athyglin beinist fyrst að, eru hin svörtu, Jiar sem hitinn i
júlí er meiri en 10 stig. Samanlagt eru Jiau um það liil fjórðungur landsins.
Langvíðáttumest er Suðurlandsundirlendið. Það liitasvæði teygist inn að Blá-
felli, nærri Jjví upp að Hvítárvatni. Er þar farið aðallega eftir hitamæling-
um, sem gerðar voru í Hvítárnesi sumrin 1938 og 1939. Tíu stiga hitalínan
teygist einnig inn eftir iillum Gnúpverjaafrctti og virðist ná upp undir Hofs-
jökul, en Jiar er gréiðursælt mjög. Þar er sá hlýindabletturinn, sem næstur er
miðju landsins. Kringum Þórisvatn nær júlíhitinn líka 10 stigum, og er þar
22
VEÐRIÐ