Vikan - 13.04.1961, Blaðsíða 9

Þættinum hefur borizt bréf frá
manni, sem nefnir sig Studiosus
severus. BréfiS er of langt til þess
að birtast hér i heild. En ef bréf-
ritari er stúdent, eins og dulnefniS
bendir til, gæti hann e.t.v. talizt
túlka skoSanir nokkurs hóps ungra
manna á stöSu konunnar i þeirri
samfélagsbyltingu, sem ég hef lýst í
undanfarandi greinum. Ég gef hon-
um þvi orSiS, en birti aSeins þá
kafla, sem fjalla beint um áhrif
.almennra starfa á eSli kvenna.
ÓSAMRÝMANLEG SJÓNARMIÐ.
„Þrátt fyrir hina byltingarkenndu
þróun, sem þér virSist trúa, aS færi
konu framtíSarinnar svo mikla ham-
ingju, má ekki gleyma sjálfu eSli
konunnar og því hlutverki, sem þaS
ákvarSar henni. Þetta eSlislæga
hlutverk, sem yfirskyggir allt annaS
i lifi konunnar, er einfaldlega aS
elska mann og eignast börn, aS
stofna heimili og helga sig því. AS
þessu upprunalega og æSsta hlut-
verki á öll viSleitni konunnar aS
stefna, líka sú, — sem er ekki þýS-
ingarlítill þáttur i lifi kvenna, — aS
geSjast karlmanninum. Þetta er mín
skoSun. Þér aftur á móti viljiS gera
hjónaband og heimili aS hjáverkum.
Þér virSizt telja nægilegt, aS konan
búi meS manni, eignist aflcvæmi og
hafi umsjón meS uppeldi þess, en
megi aS öSru leyti rækja áhugamál
sin og aSalstarf utan þessarar sam-
búSar og heimilis sins. Þetta er slæm
sálarfræSi, kæri doktor. Ef aSal-
starf konunnar liggur utan heimilis,
mun hún einnig vera þar sjálf. Upp-
eldi barnanna má kannski fela skól-
um, en enginn heilbrigSur karlmaS-
ur lætur, sér nægja þá skuggatilveru
konunnar, sem þér ætliS heimilinu.
í starfi utan heimilis og í þeirri
samkeppni viS karlmanninn, sem
þér spáiS, mun konan mótast aS
nýju, verSa karlmannleg i útliti,
klæSaburði, framkomu og hugsun-
arhætti. HaldiS þér, aS karlmönn-
um geðjist að slíkum konum?“
„. . . . Ég mæli auðvitað ekki á
móti menntun kvenna. En hún á
helzt aS miða aS undirbúningi undir
eiginkonu- og móðurhlutverkið.
Langskólanám í fræSum, sem eru
fjarlæg eðli konunnar, leiðir hana
afvega, stelur beztu árunurn úr ævi
hennar og gerir hana beizka fyrir
aldur fram, af því að það veitir
henni steina i stað brauðs. Því að
þó að konan geti á ytra borði lært
ýmsar háskólagreinar, þá er ná-
kvæm og rökföst hugsun ekki sterk-
ur þáttur í eðli hennar . . .“
... Og auðvitað eru ýmis vis-
indi konum misholl, sum eru bein-
linis til þess fallin að rugla kven-
lega dómgreind og kvenlegt hátt-
erni. Flest vísindi krefjast kaldrar
raunhyggju og gag rýni. Slíkt hug-
arfar samræmist il.a eðli konunnar,
sem er fremur innstillt á glaðværð
og rómantíska bjartsýni. Stúlka,
sem stundar háskólanám í alvöru,
verður stöðugt að afneita eðli sinu
og bæla niður göfugustu tilhneig-
Stúlkan sem stundar háskólanám
og er öðrum óháð, finnst á stund-
um að hún hafi fengið steina fyrir
brauð, þegar hún hugsar til giftra
vinkvenna sinna.
ingar sínar. Og í starfi utan heimilis,
í samkeppninni á atvinnumarkaðin-
um, mun hún verða knúin enn þá
lengra út á þessa óheillabraut. . .“
„. . . En i hugarfari konunnar ráSa
tilfinningarnar aftur á móti mestu.
Ég held, að sú kona, sem varðveitir
þetta hugarfar, verði farsælli eigin-
kona og móðir en hin, sem hefur
gengið í gegnum margra óra þjálf-
un i hlifðarlausri gagnrýni og köld-
um rökræðum. Og áreiðanlega er
hún eftirsóttari til ásta. . .“
KVENEÐLI OG ÆÐRI
MENNTUN.
Ég þakka studioso hressilegt bréf.
Að sjálfsögðu verður það konunni
ekki þrautalaust, ef atvinnubylting-
in ber hana fjær heimilinu og inn í
ópersónulegt starf. AS því er vikið
í greinum mínum, þótt meS öðrum
orðum sé.
Nema sú skoðun, að æSri menntun
og starf utan heimilis ræni konuna
kynþokka sínum, eins og studiosus
severus óttast. Kenning hans er ekki
ný. Hún er rakin og rökstudd í
mörgum lærðum verkum. Ég hef
aldrei lagt trúnað á hana. Lærðar
ltonur i hinum ólíkustu fræðum
halda yndisþokka sínum engu verr
en aðrar lconur. Hitt er rétt, að kon-
ur eldast í námi og missa við það
nokkuð af æskuþokka sínum og að-
dráttarafli. Við þeim örlögum fær
enginn spornað. Einnig við heimilis-
störf glatast æskuþokki konunnar
oft fyrir tímann, einkum ef hún
finnur, að hún er alháð ástköldum
eiginmanni. Einmitt úr slíkum
dróma gæti starf utan heimilis leyst
hana, veitt henni meira svigrúm
og betri tök á að vernda æskuþokka
sinn.
Það er sjálfskilið, að vísindaiðkun
og önnur ópersónuleg störf hafa
Framhald á bls. 27.
ÞEKKTU
SJAt FAN
ÞIG
2)r. Wattkíai Jc
onaáóon
KVINFRELSI
OG KYNÞOKKI
Studiosus Severus skrifar langt bréf
og gagnrýnir skoðanir, sem hafa
komið fram í þættinum um hlutverk
kvenna í framtíðinni. Hann heldur
því fram, að viðleitni kvenna hafi
alltaf beinzt að því að geðjast karl-
mönnum og muni alltaf gera það.
VIKAN 9