Vikan - 29.03.1962, Side 29

Bók vikuxinar:
„Fríft konuandlit
er fáséð á
íslandi"
Uno von Troil: Bréf frá ís-
landi. Haraldur Sigurðsson ís-
lenzkaði. Bókaútgáfa Menn-
ingarsjóð, Reykjavík 1961. —
Prentsmiðjan Oddi h.f.
SPUTNIK H
VÉUN-ER
FERMINOARGIÖFIN
Tilvitnuð setning er i einu af bréf-
um hins unga, gáfaða og fjölmennt-
aða Svía, sem að öllum líkindum
hefur skrifað sannast og sanngjarn-
ast alira útlendinga um ísland, og
haft hvað mest áhrif á skoðanir
manna víðs vegar um iieim á landi
og þjóð, því að ferðabréf hans voru
gefin út. á fleiri tungumálum og fjöl-
lesnari en nokkur önnur ferðaliók
um fs'and á þeirri tíð. Og kannski
er þessi setning ljósasta dæmið um
það hvílíkar breytingar liafa hér
orðið frá þvi bréfin eru skrifuð, eða
1772. Árið 1962, þegar forystumenn
bókaútgáfu hér á landi sjá loks
sórna sinn i að gjalda höfundinum
að sínu leyti þá þakkarskuld, sem
öll þjóðin á honum að inna, verð-
ur útlendum gestum tíðræddara um
fegurð íslenzkra stúlkna, en öll þau
náttúruundur, sem hann hreifst hér
mest af og íslenzkar þokkadísir bera
hróður þjóðar og lands víðar um
heim en Hekla, Geysir og allar okk-
ar fornbókmenntir samanlagt og eru
mun eftirsóttari á erlendum mark-
aði en íslenzki þorskurinn.
Hégómi, munu margir segja, og
kannski er það lika hégóminn ein-
ber og skal það látið liggja á milli
hluta. En það sannar engu að sið-
ur að við stöndum nú i fremstu röð
menningarbjóða hvað snertir al-
menna velmegun og vellíðan, heil-
brigði og þrifnað, og fyrir það er
unga kynslóðin öðrum fyrri glæsi-
legri og meiri að atgervi. T>að var
unga kynslóðin ekki, þegar Uno von
Troil gisti landið fyrir tæpum tveim
öldum. Uvi fer þó fjarri að hann
býsnist yfir ómenningu þjóðarinn-
ar, óþrifnaði og öðru sliku — hann
tekur á öllu með skilningi og rek-
ur orsakirnar svo nétta leið að
furðu gegnir, þegar þess er grett
hversu skamman tima hann dvald-
ist hér á landi. Lýsing hans á at-
vinnuháttum, vinnubrögðum og
ýmsum hversdagslegum atriðum i
íifi þjóðarinnar eru sumar hverjar
þær skilmerkilegustu, sem við hðf-
um frá þeim timum og sannast þar
sem oftar, að glöggt er gestsaug-
að. Skilningur hans á náttúrufræði-
legum fyrirbærum takmarkast vit-
anlega af vanþekkingu lærðra
manna í þann tið, en lýsingar hans
á þeim eru engu að siður i senn svo
lifandi og nákvæmar að furðu gegn-
ir. Allt verður þetta til þess. að „Bréf
frá íslandi" er i senn fróðlegasta og
skemmtilegasta bókj, og þar sem
ytri frágangur hennar er mjög vand-
aður, er hún einnig hin eigulegasta.
Þýðandinn, Haraldur Sigurðsson,
hefur unnið verk sitt ágæta vel og
inngangur sá, er hann hefur samið,
er fróðlegur og skilmerkilegur.
Teikningar og myndir, sem bókinni
fylgja, eru og fræðilegar heimild-
ir á sinn hátt, ekki alður en bréf-
(n. é’ramhald á bls. 34.
RAUÐA MOSKVA
AÐALSTRÆTI 1